“Mưa xuân” mở ra màu mưa ẩn hiện

Mưa Xuân  

Mưa xuân lất phất
Như bột rây rây
Êm không tiếng động
Nhẹ như lụa bay

Đi dưới mưa xuân
Không cần tơi lá
Áo chưa đủ ướt
Chỉ mượt tóc xanh

Bờ cỏ đón mưa
Nõn nà ngon mắt
Mỗi lá non tơ
Đính muôn hạt ngọc

Lúa xuân mới cấy
Cây non lá gầy
Mưa xuân gọi dậy
Biếc rờn hây hây

Anh nắm tay em
Mưa xuân ngây ngất
Mưa thì rất thật
Em như mơ hồ…

                         Nguyễn Duy Hợp

Nhà thơ Nguyễn Duy Hợp là hội viên Hội Văn học - Nghệ thuật Bắc Ninh. Ông sinh năm 1938, mất năm 2009. Ông là cây bút chủ lực của mục Làng Quan họ quê tôi của Tạp chí Thông tin và công nghệ Bắc Ninh. Các tác phẩm của ông được đăng nhiều  ở các báo trung ương và địa phương.

Trong tác phẩm Bắc Ninh thi thoại, nhà thơ Nguyễn Khôi viết về ông như sau: “Ông là một học giả nông dân quê ở Mão Điền, Thuận Thành, suốt đời chỉ làm dân, tự học, ở nhà làm ruộng mà một mình viết những quyển sách đáng kính để đời như: Phong thổ Mão Điền; Danh Nhân Nguyễn Gia Thiều; Thông điệp gửi từ quá khứ… đó là những công việc của các vị Giáo sư, Tiến sĩ ở các Viện, các trường Đại học”.
Nguyễn Duy Hợp không chỉ là nhà biên khảo trước tác địa lý nhân văn, ông còn là cây bút viết truyện ngắn và có tài làm thơ. Bài thơ Mưa xuân rút trong tập thơ Dấu chân trên cát - Nhà xuất bản Hội Nhà Văn 2006.
Đúng là thơ không có tuổi. Bài Mưa xuân này nhà thơ Nguyễn Duy Hợp đã viết từ ngót nửa thế kỷ nay. Người ta thường ví thời gian như bụi phủ, vậy mà bài thơ này cứ tươi lên hơn hớn, như ngâm chỏa trong dòng suối miên man tháng năm này, tháng năm khác…
Thể thơ bốn chữ xinh xắn, chia làm khổ bốn câu một, nhưng Mưa xuân đọc lên vẫn thấy nhịp đôi đều đều bước chân du xuân. Đầu tiên là khái quát, đứng ngoài mà cảm giác cả màu mưa giăng giăng trước mặt: Mưa xuân lất phất/Như bột rây rây. Rồi tả kỹ cả hình và tiếng của mưa, êm nhẹ, thanh tú: Mưa không tiếng động/Nhẹ như lụa bay. Tiếp đó, không chịu đứng ngoài nữa, người thơ bước hẳn vào với mưa, đi cùng mưa. Vẫn là cảm giác mưa qua chủ thể: Đi dưới mưa xuân/Không cần tơi lá. Chi tiết áo tơi nón lá này đã gợi cả một thời đã xa, chắc chắn chả bao giờ thấy nữa. Ô dù, áo choàng ni lông đã thay hẳn vật liệu thiên nhiên lù xù sột soạt kia. Vậy là người thơ cứ phong phanh đầu trần vào mưa, mang da thịt mà cảm nhận sự biết ơn với thiên nhiên ban tặng mưa xuân mát lành: Áo chưa đủ ướt/Chỉ mượt tóc xanh…
Thấy tóc xanh của mình, là để cảm thấu màu xanh ngan ngát xung quanh. Tới đây mới thấy người thơ thật ý tứ. Trước hết hãy là màu xanh ngay bờ cỏ dưới chân mình: Bờ cỏ đón mưa/Nõn nà ngon mắt. Hạ chữ ngon mắt thật thích, vừa trẻ trung háu đói, vừa mới mẻ tự nhiên. Đã thế còn đẩy tiếp chi li từng lá cỏ hơi mưa: Mỗi lá non tơ/Đính muôn hạt ngọc. Nhìn những hạt mưa thành những hạt ngọc lung linh là đã có nắng rồi, nhưng là nắng nhẹ, nắng hơi hơi quãng nào phản chiếu lại. Màu xanh còn mở rộng ra bốn bề lúa chiêm xuân vừa cấy. Phải có con mắt gắn bó với ruộng đồng, người thơ mới cảm thương được từng nhánh lúa mảnh mai vừa cắm xuống cuối đông gió bấc vừa rồi: Lúa xuân mới cấy/Cây non lá gầy. Và người thơ mới khẽ reo lên cùng lúa đón mưa: Mưa xuân gọi dậy/Biếc rờn hây hây. Trong chữ rờn đã thấy đồng quê gợn sóng, nghĩa là có gió rồi, gió se se…
Bài thơ Mưa xuân như bức tranh lụa màu nước, thoáng và dịu trong hòa sắc xanh, đến đây mới được điểm thêm một đôi nhân vật thanh xuân quấn quýt: Anh nắm tay em/Mưa xuân ngây ngất. Từ mưa xuân lất phất, đã thành mưa xuân ngây ngất của tình người rồi. Vậy sao Mưa thì rất thật/Em như mơ hồ. Tình yêu ở đây là tình xuân đấy. Em hiện đến, em tan ra mơ hồ, chỉ để anh nắm tay em chắc chắn hơn mà thôi… Trạng thái tình ngây ngất không khép bài thơ lại, mà cứ mở ra cùng giăng giăng màu mưa ẩn hiện…