Bài ca may áo

   NÀNG BÂN

Lấy chồng thì phải theo chồng
Em về hạ giới, gánh gồng cùng anh.
Thấy chồng một áo mỏng manh
Đông về rét buốt, sao đành ngồi yên.

Thế là mũi chỉ, đường kim
Em may áo ấm ngày đêm miệt mài.
Trải bao ngày rộng, tháng dài
Đông qua, xuân đến đã ngoài tháng hai.

Từng đàn chim én ban mai
Tung tăng bay lượn, đan cài làm duyên.
Xin trời lại nổi gió lên
Ùn ùn mây kéo, bốn bên rét về.

Nhìn chồng thử áo say mê
Tình em gửi trọn - tình quê đậm đà
Như từ chiếc áo bay ra
Có hơi ấm, có hương hoa ngạt ngào.

Hứa Vĩnh Hào

 (Báo Bắc Ninh Cuối tuần ra ngày 23 tháng 3 năm 2024)

Lấy cảm hứng từ sự tích Nàng Bân may áo cho chồng/ May ba tháng ròng áo chửa may xong (ca dao) và trận rét cuối mùa vào tháng ba âm lịch hàng năm, với sự xúc động và  lòng khâm phục, tác giả đã dựng lên hình ảnh người phụ nữ may áo cho chồng thật đáng yêu. Như mọi người con gái, khi về nhà chồng nàng Bân đã đồng cam cộng khổ gánh vác công việc gia đình. Lấy chồng thì phải theo chồng/ Em về hạ giới gánh gồng cùng anh. “Gánh gồng” là một từ láy tượng hình vừa thể hiện được sự đồng lòng, sự vất vả vừa thể hiện được tình cảm sẻ chia của người vợ. Hai câu thơ là sự vận dụng sáng tạo từ những câu tục ngữ trong dân gian Thuyền theo lái, gái theo chồng hoặc Lấy chồng ăn phận nhà chồng. Nhưng điều quan trọng nhất là nhà thơ thấy được tình cảm của người vợ thương yêu chồng một cách sâu sắc và thiết thực. Thấy chồng một áo mỏng manh/ Đông về rét buốt sao đành ngồi yên. Cũng giống như những người phụ nữ khác trong ca dao Chồng ta áo rách ta thương
 Những câu thơ tiếp theo là hình ảnh Nàng Bân may áo hiện lên thật chân thực. Theo sự tích Nàng Bân không thông minh, nhanh nhẹn, tháo vát nên nhà thơ đã tả Em may áo ấm ngày đêm miệt mài/Trải bao ngày rộng tháng dài /Đông qua xuân đến đã ngoài tháng hai. Các từ “Ngày đêm”, “ngày rộng tháng dài” ,”Đông qua”, “xuân đến”, “ ngoài tháng hai” là các từ chỉ thời gian từ ngắn đến dài, từ ngày đến tháng, rồi từ tháng đến mùa. Người đọc có cảm giác sốt ruột, thời gian cứ dài mãi ra. Mùa đông đã hết, mùa xuân đã về, chim én đã bay ra mà áo thì chưa xong. Thế nhưng nàng thì vẫn miệt mài, vẫn kiên trì, không hề nản chí. Hình ảnh nàng Bân cần cù, nhẫn nại trong bài thơ khiến người đọc thấy bóng dáng của những người mẹ, người vợ, những em gái cũng đã từng may áo cho người thân, cho các chiến sĩ ngày đêm diệt giặc. Hình ảnh của họ hiện lên không chỉ là công việc đơn thuần may vá mà gửi gấm trong đó là cả tâm tình. Nhạc sĩ Xuân Hồng đã có bài hát rất hay về những cô gái may áo Áo may xong mùa đông đã đến/Gửi chút tình thương mến về anh. Hay nhạc sĩ Nguyễn Văn Tý cũng có bài Tấm áo mẹ vá năm xưa “Áo con rách thêm/ Nên các mẹ già lại phải thức thâu đêm vá áo”. Sự kiên trì nhẫn nại của nàng đã được đền đáp, việc làm của nàng không chỉ con người cảm động mà đất trời cũng thấu chăng? Xin trời lại nổi gió lên/ Ùn ùn mây kéo bốn bên rét về.
Những câu thơ cuối bài là niềm vui, niềm hạnh phúc của người vợ nhìn chồng trong chiếc áo ấm. Nhà thơ dường như cũng vui cùng nàng nên những câu thơ thật đẹp, có hơi ấm,  có hương thơm. Nhìn chồng thử áo say mê/Tình em gửi trọn tình quê đậm đà /Như từ chiếc áo bay ra/ Có hơi ấm có hương hoa ngạt ngào. Bằng biện pháp tu từ so sánh, cường điệu, trí tưởng tượng nhà thơ đã diễn tả  dược trọn vẹn tình yêu nồng thắm của nàng, diễn tả được  hơi ấm, hương thơm của tình người .
Viết về nàng Bân là viết về sự tích ngày xưa, tác giả đã khơi dậy những phẩm chất tốt đẹp của con người nói chung, người phụ nữ nói riêng. Tuy chỉ là những con người trong cổ tích nhưng cũng nhắc nhở chúng ta một lối sống đẹp, một lối sống nhân văn.