Khoa học phải từ sản xuất mà ra và phải trở lại phục vụ sản xuất, phục vụ quần chúng

Cách nay vừa tròn 62 năm, ngày 18/5/1963 trong bài phát biểu tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ I của Hội nghị phổ biến khoa học, kỹ thuật Việt Nam, bàn về mối quan hệ giữa khoa học và sản xuất, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định: Khoa học phải từ sản xuất mà ra và phải trở lại phục vụ sản xuất, phục vụ quần chúng, nhằm nâng cao năng suất lao động và không ngừng cải thiện đời sống của nhân dân, bảo đảm cho chủ nghĩa xã hội thắng lợi. Như vậy, nhiệm vụ của khoa học, kỹ thuật là cực kỳ quan trọng, cho nên mọi ngành, mọi người đều phải tham gia công tác khoa học, kỹ thuật, để nâng cao năng suất lao động, sản xuất ra nhiều của cải vật chất, để xây dựng chủ nghĩa xã hội thắng lợi.

Bác Hồ đến thăm Nhà máy in Tiến Bộ, Hà Nội, ngày 14-5-1959. Ảnh tư liệu.

Cách nay vừa tròn 62 năm, ngày 18/5/1963 trong bài phát biểu tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ I của Hội nghị phổ biến khoa học, kỹ thuật Việt Nam, bàn về mối quan hệ giữa khoa học và sản xuất, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định: Khoa học phải từ sản xuất mà ra và phải trở lại phục vụ sản xuất, phục vụ quần chúng, nhằm nâng cao năng suất lao động và không ngừng cải thiện đời sống của nhân dân, bảo đảm cho chủ nghĩa xã hội thắng lợi. Như vậy, nhiệm vụ của khoa học, kỹ thuật là cực kỳ quan trọng, cho nên mọi ngành, mọi người đều phải tham gia công tác khoa học, kỹ thuật, để nâng cao năng suất lao động, sản xuất ra nhiều của cải vật chất, để xây dựng chủ nghĩa xã hội thắng lợi.
Đây chính là phương châm của Bác về tổ chức nghiên cứu khoa học; khoa học gắn với nhiệm vụ, với đời sống xã hội; khoa học phải gắn với thực tiễn, phải từ thực tiễn quay lại phục vụ chính thực tiễn và phải đáp ứng nhu cầu của sản xuất, phục vụ sản xuất, nhằm nâng cao năng suất lao động và đời sống vật chất của nhân dân. Năng suất lao động cao thúc đẩy kinh tế phát triển, tạo điều kiện xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội. Do vậy, trong các thời kỳ thực kế hoạch phát triển kinh tế, Người chú trọng đề ra các chủ trương, chính sách xây dựng, phát triển khoa học và kỹ thuật.
Là người có tầm nhìn chiến lược, trong suốt cuộc đời hoạt động cách mạng của mình, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn nhấn mạnh đến vai trò của khoa học và kỹ thuật đối với công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Tư tưởng này của Bác được thể hiện ở nhiều bài nói chuyện, bài viết của Người. Tại buổi nói chuyện nhân dịp có phong trào sản xuất và tiết kiệm (năm 1952), Người khẳng định: “Chỉ có liên hệ chặt chẽ với nông nghiệp, không rời xa sức tiết kiệm và ăn khớp với vốn liếng và sức hậu bị của ta- thì công nghệ mới làm tròn nhiệm vụ vẻ vang của nó, là lãnh đạo và cải tạo kinh tế quốc dân”. Trong bài viết “Học tập không mỏi, cải tiến không ngừng” đăng trên Báo Nhân dân số 2187 ra ngày 14/3/1960, Người chỉ rõ: “Có cải tiến kỹ thuật, cải tiến tổ chức lao động, mới có thể sản xuất nhiều, nhanh, tốt, rẻ. Nếu chỉ dựa vào sự quen tay hoặc nếu chỉ dồn thêm sức ra, kết quả thường là được mặt này mất mặt khác, được nhanh lại không tốt, được tốt lại không nhanh, không rẻ… mà mặt nào cũng bị hạn chế”. Phát biểu tại Hội nghị cán bộ phát động cuộc vận động “Cải tiến quản lý hợp tác xã, cải tiến kỹ thuật nhằm phát triển sản xuất nông nghiệp toàn diện, mạnh mẽ và vững chắc” (ngày 7/3/1963), Người nói: “Chúng ta cần phải tập trung lực lượng làm cho nước ta sản xuất ngày càng nhiều lương thực; trồng càng nhiều cây công nghiệp; chăn nuôi càng nhiều trâu, bò, lợn, gà,… Muốn có kết quả đó thì nhất định phải cải tiến quản lý, cải tiến kỹ thuật”… Đặc biệt, trong bài phát biểu tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ nhất của Hội phổ biến khoa học, kỹ thuật Việt Nam (ngày 18/5/1963), Bác đã khẳng định quan điểm của Đảng về phát triển khoa học, kỹ thuật. Người chỉ rõ từng nhiệm vụ cụ thể để đẩy mạnh nghiên cứu, phát triển, ứng dụng khoa học, kỹ thuật phục vụ sản xuất và Người đã khẳng định: “Đó là nhiệm vụ rất nặng nề mà cũng rất vẻ vang”.
Hiện nay, đất nước ta đang tiến hành sự nghiệp CNH, HĐH đất nước, hội nhập quốc tế sâu rộng dưới tác động của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh về vai trò của khoa học và kĩ thuật trong xây dựng chủ nghĩa xã hội càng có ý nghĩa lý luận, thực tiễn sâu sắc đã được Đảng ta cụ thể hóa thành các nghị quyết, đề án, chương trình; trong đó, xác định cùng với giáo dục đào tạo, thì khoa học công nghệ luôn là quốc sách hàng đầu. Đặc biệt, những lời căn dặn của Bác luôn có ý nghĩa quan trọng và thời sự trong thời điểm hiện nay khi cả nước đang nỗ lực, quyết tâm thực hiện thắng lợi Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia nhằm đưa đất nước phát triển mạnh mẽ trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.