Đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho ngành công nghiệp bán dẫn

Thời gian qua, các doanh nghiệp công nghệ đăng ký đầu tư vào tỉnh tăng mạnh và tiếp tục mở rộng quy mô kéo theo nhiều doanh nghiệp phát triển phụ trợ. Nhu cầu nguồn nhân lực có kỹ năng nghề, chất lượng cao ngày càng lớn, đặt ra yêu cầu cấp thiết cần có những chính sách thúc đẩy đào tạo nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu thị trường lao động trên địa bàn tỉnh.

Điển hình như tập đoàn Amkor Technology -Tập đoàn dẫn đầu toàn cầu về công nghệ và kỹ thuật đóng gói, thử nghiệm chất bán dẫn đầu tư xây dựng nhà máy quy mô lớn tại khu công nghiệp Yên Phong II-C hồi đầu tháng 10 năm 2023 với tổng số vốn đầu tư đăng ký giai đoạn I khoảng 530 triệu USD. Tập đoàn cam kết đến năm 2035 sẽ nâng quy mô đầu tư lên số vốn 1,6 tỉ USD. Ngoài ra, các KCN trên địa bàn tỉnh đang thu hút một số dự án đầu tư về lĩnh vực bán dẫn như: Nhà máy thiết bị bán dẫn Micro Commercial Components (KCN Yên Phong I); Công ty TNHH ITM Semiconductor Việt Nam (KCN VSIP) ; Tập đoàn Victory Giant Technology (KCN VSIP)… Các dự án này cho thấy quy mô của ngành điện tử tại Bắc Ninh đủ lớn để kéo theo sự phát triển của ngành vi mạch bán dẫn; đồng thời thể hiện đúng chiến lược thu hút đầu tư được tỉnh tập trung vào các dự án có công nghệ cao, tăng hàm lượng khoa học, suất đầu tư lớn, giảm định mức sử dụng đất, nâng cao tỷ trọng nội địa hóa sản phẩm.
Bên cạnh chuẩn bị tốt các điều kiện thu hút đầu tư công nghiệp bán dẫn, tỉnh đã và đang tập trung xây dựng hệ thống đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao đáp ứng nhu cầu về lĩnh vực này. Cụ thể, thực hiện quy hoạch phát triển nguồn nhân lực giai đoạn 2011-2020, định hướng đến năm 2030 đã đạt được một số kết quả nhất định. Mạng lưới cơ sở giáo dục nghề nghiệp (GDNN) trên địa bàn tỉnh phát triển lên 56 cơ sở GDNN (13 trường cao đẳng, 18 trường trung cấp, 17 trung tâm GDNN và 8 cơ sở khác có hoạt động GDNN), trong đó 9 trường được Bộ LĐ-TB &XH phê duyệt lựa chọn đầu tư trường trọng điểm với 30 nghề trọng điểm (7 nghề cấp quốc tế, 4 nghề cấp khu vực ASIAN và 19 ngành, nghề cấp quốc gia)… Hiện nay, tỉnh có 2 trường Cao đẳng đang đào tạo nghề chất lượng cao là Trường cao đẳng Công nghiệp Bắc Ninh và Trường Cao đẳng Cơ điện và xây dựng Bắc Ninh với các nghề như: Điện tử công nghiệp, Cắt gọt kim loại, Điện công nghiệp... Các trường được lựa chọn đầu tư trường trọng điểm, ngành nghề trọng điểm tích cực đầu tư trang thiết bị, xây dựng chương trình để đảm bảo các tiêu chí đào tạo chất lượng cao.

Học sinh Trường Cao đẳng Công nghiệp Bắc Ninh trong giờ học nghề cắt gọt kim loại - một trong những nghề trọng điểm chất lượng cao của trường.

 Bên cạnh những kết quả đạt được, việc tuyển sinh và đào tạo các cơ sở GDNN những năm gần đây cho thấy thực tế cơ cấu trình độ đào tạo nhân lực của tỉnh vẫn còn tồn tại bất cập. Tỷ lệ tuyển sinh trình độ cao đẳng, trung cấp còn thấp (chiếm 16,6% tổng số tuyển sinh). Ở trình độ kỹ thuật viên (cao đẳng) chỉ đáp ứng được gần 15% nhu cầu nhân lực có trình độ chuyên môn kỹ thuật cho các khu công nghiệp, cụm công nghiệp. Với quy mô tuyển sinh, cơ cấu ngành nghề và trình độ đào tạo như hiện nay thì công tác GDNN có thể đánh giá là chưa đáp ứng được yêu cầu xây dựng nguồn nhân lực có kỹ năng tay nghề cao theo đà phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.
Phó Giám đốc Sở Lao động - Thương binh và Xã hội Đoàn Xuân Thanh nhận định: “Hiện tại, Bắc Ninh đã có chế độ chính sách đối với giáo viên và học sinh Trường trung học phổ thông Chuyên Bắc Ninh, 8 trường trung học cơ sở trọng điểm tại Nghị quyết số 02/2021/NQ-HĐND ngày 16/7/2021 của HĐND tỉnh. Trong khi đó, đối với học sinh đang theo học, nhà giáo GDNN đang giảng dạy các chương trình chất lượng cao, các ngành nghề trọng điểm cấp quốc gia, khu vực ASIAN và thế giới, ngành nghề có nhu cầu lớn về nhân lực chất lượng cao như: Điện tử, vi mạch - bán dẫn… lại chưa có chính sách hỗ trợ. Để thay đổi quy mô, cơ cấu trình độ, ngành nghề đào tạo phù hợp nhu cầu thị trường lao động thì tỉnh cần bổ sung các chính sách hỗ trợ đào tạo nghề nhằm khuyến khích số lượng đông đảo học sinh tốt nghiệp THPT, người lao động tham gia học tập tại các cơ sở GDNN trình độ cao đẳng, trung cấp trên địa bàn tỉnh…”.

Cần thêm các chính sách hỗ trợ tại các cơ sở giáo dục nghề nghiệp đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao.

Để thúc đẩy vấn đề này, Sở LĐ-TB&XH đang xây dựng, trình tỉnh ban hành Nghị quyết quy định chính sách hỗ trợ nhà giáo, học sinh, sinh viên tại các cơ sở GDNN đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao và ngành công nghiệp bán dẫn phục vụ nền công nghiệp số trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh giai đoạn 2024-2030. Chính sách tập trung vào 5 đối tượng, gồm: Nhà giáo giảng dạy các ngành nghề chất lượng cao, ngành công nghiệp bán dẫn tại các cơ sở GDNN; học sinh, người lao động hiện đang sinh sống tại tỉnh Bắc Ninh, đã tốt nghiệp THPT tại các trường trong tỉnh tham gia học nghề trình độ cao đẳng, trung cấp tại các cơ sở GDNN hoạt động trên địa bàn tỉnh; học sinh, người lao động sinh sống, tốt nghiệp THPT tại các trường ngoài tỉnh Bắc Ninh tham gia học nghề trình độ cao đẳng, trung cấp ở các nghề đào tạo chất lượng cao, nghề liên quan đến công nghiệp bán dẫn tại các cơ sở GDNN hoạt động trên địa bàn tỉnh; người lao động đã tốt nghiệp trình độ từ cao đẳng trở lên đang làm việc tại các doanh nghiệp trong tỉnh đủ điều kiện và đăng ký tham gia các khóa đào tạo, bồi dưỡng ngắn hạn tại các cơ sở GDNN trên địa bàn tỉnh để học bổ sung các mô đun, môn học ngành công nghiệp bán dẫn; doanh nghiệp hoạt động trên địa bàn tỉnh tổ chức đào tạo, đào tạo lại, đào tạo nâng cao cho người lao động và sử dụng lao động có thời gian làm việc liên tục tại doanh nghiệp từ đủ 1 năm trở lên.
Các mức hỗ trợ bao gồm: Hỗ trợ học phí cho người học nghề; hỗ trợ thu nhập tăng thêm cho nhà giáo GDNN tham gia giảng dạy các mô đun, môn học cơ sở ngành, chuyên ngành ở các nghề đào tạo chất lượng cao; ưu đãi đặc biệt cho nhà giáo là Giáo sư, Phó giáo sư, Tiến sỹ và nhà giáo có trình độ thạc sỹ chuyên ngành công nghiệp bán dẫn được tuyển chọn về làm việc tại các trường công lập trực thuộc tỉnh cam kết làm việc lâu dài... Đây sẽ là cú hích quan trọng tạo điều kiện thuận lợi cho học sinh, người lao động tham gia học nghề ở trình độ cấp học cao hơn nhằm xây dựng nguồn nhân lực có trình độ kỹ thuật nghề, nhất là nhân lực chất lượng cao phù hợp với quy mô, cơ cấu lao động phục vụ nền công nghiệp số đang ngày càng phát triển mở rộng trên địa bàn tỉnh.