Bắc Ninh tiếp tục dành sự quan tâm xứng đáng cho công tác bảo tồn và phát huy giá trị Dân ca Quan họ (*)

(Lược trích bài phát biểu của Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh tại Chương trình Kỷ niệm 15 năm Dân ca Quan họ Bắc Ninh được UNESCO ghi danh là Di sản Văn hóa Phi vật thể Đại diện của nhân loại)

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh.

Cách đây chỉ vài giờ, Quốc hội vừa bấm nút biểu quyết thông qua Dự thảo Luật Di sản văn hóa (sửa đổi), trong đó có quy định lấy “Ngày 23 tháng 11 hằng năm là Ngày Di sản văn hóa Việt Nam”. Trong một dịp có ý nghĩa như vậy, tôi rất vui mừng cùng với các đồng chí lãnh đạo đại diện các cơ quan của Quốc hội, các Bộ, ngành, địa phương được về quê hương Quan họ dự Chương trình Kỷ niệm 15 năm Dân ca Quan họ Bắc Ninh được UNESCO ghi danh là Di sản Văn hóa Phi vật thể Đại diện của nhân loại. Tôi xin trân trọng gửi đến các các vị đại biểu, khách quý, các nghệ nhân Quan họ cùng Đảng bộ, chính quyền, Nhân dân tỉnh Bắc Ninh và các địa phương, đồng bào, đồng chí lời chào trân trọng và lời chúc mừng tốt đẹp nhất!

Đại biểu, cộng đồng Quan họ dự Chương trình kỷ niệm 15 năm Dân ca Quan họ Bắc Ninh được UNESCO ghi danh.

Tôi đánh giá cao sáng kiến của tỉnh Bắc Ninh trong việc tổ chức các hoạt động 15 năm Dân ca Quan họ Bắc Ninh được UNESCO công nhận là di sản văn hóa trong sự kết nối, sum họp của dân ca ba miền. Dân ca Quan họ là tinh hoa, kết tinh từ cuộc sống lao động, tình yêu và khát vọng của con người vùng Kinh Bắc. Với những làn điệu trữ tình, đằm thắm và ngôn từ giàu chất thơ, Quan họ không chỉ là âm nhạc mà còn là cầu nối để con người gắn kết, chia sẻ tình yêu quê hương, đất nước. Từ chỗ là sinh hoạt thường nhật trong đời sống nhân dân, những làn điệu Quan họ mượt mà, đằm thắm với sức sống bền bỉ, lưu truyền qua nhiều thế hệ, từ lâu đã trở thành “đặc sản văn hóa” của vùng đất Kinh Bắc địa linh nhân kiệt, đồng thời cũng là niềm tự hào của nền văn hóa Việt Nam. Việc UNESCO ghi danh Dân ca Quan họ là minh chứng cho giá trị văn hóa, nghệ thuật độc đáo, cũng như trách nhiệm của chúng ta trong việc bảo tồn và phát huy di sản này. Dân ca Quan họ không chỉ sống mãi trong đời sống của người dân Bắc Ninh mà còn lan tỏa sâu rộng, góp phần khẳng định giá trị văn hóa truyền thống độc đáo của đất nước ta trên bản đồ văn hóa thế giới.
Thay mặt lãnh đạo Đảng, Nhà nước và với tình cảm cá nhân, tôi xin biểu dương sự tâm huyết, trách nhiệm và những thành tựu quan trọng mà Đảng bộ, Chính quyền, Nhân dân tỉnh Bắc Ninh đã đạt được trong công tác bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa Dân ca Quan họ Bắc Ninh.

Các nghệ nhân Quan họ mời trầu Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh.

Trước xu thế toàn cầu hóa và sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ truyền thông, sự xuất hiện của nhiều loại hình nghệ thuật đương đại, sự du nhập, giao thoa với nhiều nền văn hóa, công tác bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa Dân ca Quan họ Bắc Ninh đang đặt trước nhiều khó khăn, thách thức, đó là: Mối quan tâm của người dân, nhất là giới trẻ đối với văn hóa nghệ thuật truyền thống bị mai một; đội ngũ nghệ nhân Quan họ cao tuổi ngày càng nhiều, trong khi lớp nghệ nhân kế tiếp chưa nhiều; một số chính sách hỗ trợ các tập thể, cá nhân tham gia thực hành nghệ thuật truyền thống, phát huy giá trị di sản gắn với phát triển kinh tế chưa theo kịp thực tiễn... Bởi vậy, nhìn lại chặng đường 15 năm qua cũng là dịp để chúng ta cùng chia sẻ tình cảm và trách nhiệm đối với công tác bảo tồn và phát huy giá trị di sản phi vật thể nói chung và với Dân ca Quan họ Bắc Ninh nói riêng.

Luật Di sản văn hóa (sửa đổi) vừa được Quốc hội thông qua chiều nay dành riêng Chương II để quy định toàn diện với nhiều chính sách mới về bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể... Bên cạnh đó, trong tuần tới Quốc hội cũng sẽ thông qua Nghị quyết phê duyệt chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa giai đoạn 2025 - 2035. Đây là những nỗ lực của Quốc hội, Chính phủ để thực hiện có hiệu quả hơn các nghị quyết, chủ trương của Đảng về xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh trải nghiệm làm tranh Dân gian Đông Hồ.

Nhân dịp này, tôi mong các cấp ủy, chính quyền tỉnh Bắc Ninh tiếp tục dành sự quan tâm xứng đáng cho công tác bảo tồn và phát huy giá trị Dân ca Quan họ Bắc Ninh; chú trọng lãnh đạo, chỉ đạo cụ thể, tổ chức thực hiện tốt chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, ban hành kịp thời các cơ chế, chính sách liên quan, nhất là chính sách tôn vinh, đãi ngộ các nghệ nhân Quan họ, nhất là những nghệ nhân tuổi cao sức yếu. Đồng thời, tiếp tục đẩy mạnh, mở rộng các hình thức truyền dạy cho thế hệ trẻ, xây dựng lớp nghệ nhân kế cận; duy trì hoạt động của các câu lạc bộ Quan họ măng non, phát huy vai trò, trách nhiệm của các nghệ nhân, liền anh, liền chị trong việc trao truyền và duy trì các hình thức sinh hoạt văn hóa cộng đồng, lan tỏa không gian Quan họ tới học sinh, sinh viên, trong cán bộ, công chức, người lao động và các đội văn hóa nghệ thuật cơ sở.

Để làm được điều đó đòi hỏi không chỉ tâm huyết, trách nhiệm mà cần có nguồn lực đầu tư cơ sở vật chất, phát triển các không gian diễn xướng, mở rộng môi trường thực hành di sản để các nghệ nhân và người yêu thích Dân ca Quan họ có cơ hội thể hiện và phát triển tài năng. Khuyến khích và trân trọng những thể nghiệm mới, các sáng tạo nghệ thuật mang âm hưởng dân ca Quan họ phù hợp nhịp sống hiện đại, vừa tăng thêm sức lan tỏa cũng góp phần tạo sức sống mới cho Dân ca Quan họ Bắc Ninh. Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số trong công tác tuyên truyền, quảng bá nhằm thích ứng với bối cảnh hội nhập quốc tế, xu hướng toàn cầu hóa; đẩy mạnh hợp tác, tổ chức các hoạt động văn hóa, giao lưu nghệ thuật ở trong nước và quốc tế để thúc đẩy sự phát triển của Dân ca Quan họ Bắc Ninh.

Tôi tin tưởng rằng, với tình yêu và niềm tự hào đối với bản sắc văn hóa dân tộc, bằng tâm huyết, trách nhiệm và quyết tâm hành động, các cấp ủy Đảng, chính quyền và cộng đồng dân cư, các nghệ nhân tỉnh Bắc Ninh sẽ tiếp tục chung sức bảo tồn, gìn giữ, không ngừng phát huy giá trị để Quan họ Bắc Ninh nói riêng và các di sản văn hóa nói chung tiếp tục được trao truyền, lan tỏa, đúng với ý nghĩa, bản sắc tốt đẹp vốn có, góp phần để những giá trị tốt đẹp, bất biến của nền văn hóa Việt Nam mãi tỏa sáng trong dòng chảy văn minh nhân loại, để văn hóa thực sự trở thành sức mạnh nội sinh, động lực để phát triển đất nước và bảo vệ Tổ quốc trong kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam.