Một vài suy nghĩ về tầm nhìn quy hoạch

Với lợi thế của một tỉnh nằm trong quy hoạch vùng thủ đô, Bắc Ninh không chỉ là một trong những tỉnh có mật độ phủ kín quy hoạch xây dựng đô thị ở tốp đầu mà còn là một trong số ít tỉnh triển khai sớm quy hoạch xây dựng điểm dân cư nông thôn trong cả nước. Hiện nay Bắc Ninh đang phấn đấu trở thành đô thị trực thuộc trung ương vào năm 2020, công tác quy hoạch đang được đặc biệt quan tâm, để khắc phục những tồn tại và yếu kém của công tác quy hoạch đã từng xảy ra, bài này xin nêu một vài suy nghĩ về tầm nhìn quy hoạch.

bệnh viện, quy mô thế nào; rồi ngành Xây dựng không tính toán được mỗi năm cần bao nhiêu m2 nhà ở để hạn chế sự bùng phát các khu nhà ở mới như hiện nay…, chắc chắn người làm Quy hoạch-Kiến trúc và cơ quan làm quy hoạch cũng phải bó tay! “Bôi màu xanh, đỏ” cho đẹp một đồ án quy hoạch không khó với một hoa viên, nhưng giải bài toán tổng thể cho quy hoạch không thể đơn giản là chỉ vẽ cho đẹp mắt.

Nếu không có thay đổi về tư duy và cách làm quy hoạch thì không thể giải quyết những bùng nhùng của công tác quy hoạch hiện nay. Nó không phải việc của riêng ai. Chứng bệnh nan y của quy hoạch cần được chữa từ nhận thức của mỗi ngành về công tác quy hoạch; từ việc triển khai xây dựng và tổ chức thực hiện; từ sự phối hợp giữa các ngành, các cấp, các địa phương trong việc xây dựng và quản lý quy hoạch… Chữa được căn bệnh này, chắc chắn chúng ta sẽ không phải “gọt chân cho vừa giày”. Ngoài ra, theo kinh nghiệm của các nhà quản lý, bất cứ một vấn đề gì cũng cần phải có phản biện xã hội. Giá như trước khi cải tạo một căn nhà, một tuyến phố, một dự án lớn… các nhà lãnh đạo chịu khó dành thời gian lắng nghe ý kiến phản biện của các Hội nghề nghiệp, các chuyên gia giỏi… thì đâu có chuyện chưa làm xong đã bổ sung, sửa chữa! Nên nhớ rằng, ở các nước giầu có, cần phá đi một dãy phố hoặc một ngôi nhà xấu xí (dẫu là quy mô lớn) là rất dễ dàng nhưng ở ta thì không dễ chút nào!

Nhà nước các cấp đã cố gắng dành nguồn tài chính để đầu tư, cải tạo, nâng cấp hệ thống hạ tầng của đô thị, nhưng đó đây vẫn còn dùng giải pháp “đau đâu chữa đó”: chống ngập bằng cách nâng cao đường. Mở rộng đường mới nối vào đường cũ tạo ra đường thắt cổ chai. Thay cống thoát nước lớn rồi nối vào cống nhỏ. Đầu tư hệ thống cấp nước mới rồi nối vào mạng cấp nước cũ. Còn việc hoàn trả mặt đường sau khi làm hạ tầng nữa chứ, nó nham nhở đến thảm hại, cũng từ đó mà tai nạn giao thông lúc nào cũng rình rập người đi đường! Những việc làm vội vã như thế chỉ khoét sâu thêm sự mất cân đối, không đồng bộ, không hiệu quả lai rất lãng phí và biết đâu lại… “đục nước béo cò”!

Hiện nay vẫn có tình trạng, các địa phương, đều mong muốn mình được phát triển nên khi thấy tỉnh bạn có sân bay, sân golf, thì mình cũng phải có sân bay, sân golf, không cần biết rằng, sân bay ngốn nhiều vốn mà ít hiệu quả nếu vắng khách và sân gôn không nên đặt ở những nơi bờ xôi ruộng mật. Tuy nhiên, có thể thấy rằng, địa phương nào, vùng nào cũng phát triển giống nhau thì rõ ràng tạo ra sự cạnh tranh gay gắt ngay trong chính nội bộ vùng, đồng thời không phát huy được hiệu quả tổng thể, đầu tư sẽ chồng chéo. Hiệu quả cục bộ, đâu đó, có thể làm triệt tiêu hiệu quả chung, hiệu quả tổng thể.

Quy hoạch phát triển sẽ thay đổi theo thời gian, nó phụ thuộc vào trình độ hiểu biết của con người và trình độ phát triển của khoa học công nghệ. Vì thế, để công tác quy hoạch đem lại hiệu quả cho thực tiễn phát triển là công việc cần được xem xét thường xuyên và nghiên cứu nghiêm túc. Có thể nói, tầm nhìn, chất lượng quy hoạch và quản lý quy hoạch vừa là nguyên nhân, vừa là bài học sâu sắc, đắt giá cho công tác chỉ đạo, điều hành của chúng ta trong thời gian qua và cả trong tương lai.