Tháng Năm, con lại về thăm quê Bác

Ngôi nhà bình dị, mang đậm dáng dấp những ngôi nhà miền quê của người Việt.

Tôi không còn nhớ rõ mình đã bao lần đặt chân về quê Bác. Nhưng lạ thay, mỗi lần trở lại là mỗi lần tim tôi thổn thức, lòng tôi như được gột rửa bởi một dòng chảy tâm linh thuần khiết. Đường về Kim Liên những ngày tháng Năm rực rỡ cờ hoa. Ánh nắng vàng rót mật phủ lên mái tranh, hàng cau, hàng rào râm bụt, tạo nên một bức tranh làng quê êm đềm, đậm hồn xứ Nghệ. Những hồ sen, ao sen giữa làng đang vào mùa, khoe sắc thắm trên nền lá xanh mướt. Sen nơi đây không chỉ đẹp, mà còn mang một vẻ thanh cao, thuần khiết như chính cuộc đời Bác. Nhìn sen nở, tôi như thấy thấp thoáng bóng dáng Người - một nhân cách lớn nhưng khiêm nhường, gần gũi, giản dị đến lạ thường.
Tôi bước chậm trên con đường làng, để mặc cho gió đưa lời ru ví dặm thoảng bên tai. Âm vang ấy như đưa tôi trở về những năm tháng tuổi thơ của Bác, những ngày sống cùng gia đình trong ngôi nhà tranh mộc mạc nhưng thấm đượm tình yêu thương, nghĩa tình làng xóm. Chính trong cái nôi văn hóa, đạo lý ấy, cậu bé Nguyễn Sinh Cung đã lớn lên, mang trong mình chí lớn và lòng yêu nước sâu sắc, để rồi trở thành lãnh tụ vĩ đại, đưa dân tộc Việt Nam ra khỏi ách đô hộ, bước vào kỷ nguyên độc lập, tự do.
Làng Sen, Hoàng Trù - hai cái tên đã đi vào lịch sử, gắn bó máu thịt với cuộc đời của Bác. Mỗi gốc cây, ngọn cỏ, mái nhà ở đây đều thấm đẫm dấu chân Người. Trong căn nhà tranh đơn sơ, nơi Bác cất tiếng khóc chào đời, mọi vật dụng vẫn còn đó: chiếc tủ gỗ, bộ phản, chiếc giường, chiếc rương cũ kỹ… như vẫn kể lại câu chuyện một thời gian khó, về người mẹ tảo tần - bà Hoàng Thị Loan đã dệt từng sợi vải, nuôi nấng đàn con thơ bằng cả tình thương và nghị lực phi thường.
Tôi lặng người khi nghe kể lại lần đầu Bác trở về quê sau hàng chục năm xa cách, vào năm 1957. Khi nhìn thấy chiếc rương của mẹ còn được giữ gìn nguyên vẹn, Bác đứng lặng rất lâu, rồi rưng rưng nói lời cảm ơn với người làng đã gìn giữ những ký ức vô giá ấy. Một chi tiết nhỏ, nhưng nói lên tất cả: Dẫu đi khắp bốn bể năm châu, lòng Bác vẫn hướng về quê hương, về mẹ với lòng hiếu thảo và đạo nghĩa thủy chung. Ngoài sân, cây mít trăm tuổi vẫn sừng sững giữa trời. Người dân kể rằng, cây mít ấy quanh năm không đơm quả, chỉ mỗi dịp gần ngày giỗ Bác là lại ra một quả duy nhất. Như thể thiên nhiên cũng biết tri ân, cúi mình trước một con người vĩ đại mà giản dị, sống hết mình vì nước, vì dân.
Lắng nghe lời chị thuyết minh viên tại Khu lưu niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh ở Kim Liên, tôi càng thấm thía hơn về giá trị của mảnh đất quê hương. Ngôi nhà tranh nơi gia đình Bác từng sống là món quà tri ân của dân làng Sen tặng cụ Phó bảng Nguyễn Sinh Sắc - người đầu tiên đậu cao trong khoa thi Hội năm 1901. Tại nơi này, trong những năm đầu thế kỷ XX, cậu bé Nguyễn Sinh Cung đã được sống trong môi trường nhân văn, tiếp xúc với các nhà nho, sĩ phu yêu nước như Phan Bội Châu, Đặng Thái Thân, Đặng Nguyên Cẩn... Những ảnh hưởng sớm ấy, cùng với sự giáo dục của cha mẹ và truyền thống quê hương, đã góp phần hình thành nên tư tưởng yêu nước, khát vọng cứu dân, cứu nước trong tâm hồn cậu bé Cung thuở ấy...

Tháng 5 về, người dân Việt Nam càng thêm nhớ Bác, nhiều người đã hành hương về Kim Liên để dâng lên Người đóa hoa tươi thắm, bày tỏ tấm lòng thành kính, biết ơn vô hạn đối với Bác Hồ kính yêu.

Những ngày này, khắp nơi đang hân hoan kỷ niệm 135 năm ngày sinh Bác. Dòng người từ khắp mọi miền đất nước đổ về quê Bác, tay trong tay, lòng thành kính. Người đến lần đầu, kẻ trở lại lần hai, lần ba… nhưng đều chung một tâm nguyện: được đứng dưới mái nhà xưa, thắp một nén hương thơm lên bàn thờ Người, lặng nhìn tấm di ảnh thân thương, để nói lời cảm ơn từ đáy lòng. Có người từ phương Nam lặn lội cả ngàn cây số, có người từ cực Bắc xa xôi, có cụ già chống gậy, có em nhỏ nép vào tay mẹ… Tất cả như về với cội nguồn, không chỉ để tưởng nhớ mà còn để soi rọi chính mình qua ánh sáng của một tấm gương đạo đức vĩ đại.
Trước khi rời làng Sen, chúng tôi lên núi Động Tranh - nơi yên nghỉ của bà Hoàng Thị Loan (thân mẫu Bác Hồ). Phần mộ bà nằm giữa thiên nhiên hùng vĩ, lưng tựa núi Đại Huệ, chân hướng về con lạch nhỏ từ Nộm Hộ, xa hơn là dòng Lam uốn lượn. Một vùng đất hội tụ linh khí - nơi ông Nguyễn Sinh Khiêm đã tìm chọn để cải táng cho mẹ. Mộ bà được che phủ bằng giàn hoa bê tông, biểu tượng chiếc khung cửi thân thuộc, gắn với cuộc đời cần lao của người mẹ Việt Nam. Hoa giấy phủ lên từ tận Cao Lãnh, nơi yên nghỉ của cụ Nguyễn Sinh Sắc, như nối liền hai miền Nam - Bắc, gắn kết tình thân muôn đời. Ngay lưng chừng núi, mộ bà nội Bác - bà Hà Thị Huy, cũng được chăm sóc chu đáo, như thể cả dòng tộc Người vẫn ở đây, che chở cho mảnh đất quê hương.
Trở về từ chuyến đi, lòng tôi dâng trào một niềm xúc động khó tả. Mỗi bước chân qua làng Sen, mỗi nén hương dâng lên bàn thờ Bác là một lần tôi được soi chiếu tâm hồn mình qua ánh sáng đạo đức, nhân cách cao cả của Người. Hành trình về nguồn không chỉ là cuộc trở về thể xác, mà là sự trở về của lý tưởng, của tinh thần. Và tôi, cũng như bao người Việt khác, hiểu rằng: học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh không chỉ là khẩu hiệu, mà là kim chỉ nam cho mọi hành động trong cuộc sống hôm nay. Bởi lẽ, như lời Bác từng căn dặn: “Muốn cứu nước và giải phóng dân tộc không có con đường nào khác ngoài con đường cách mạng vô sản.” Và hôm nay, thế hệ chúng tôi được sống trong hòa bình, độc lập càng phải cố gắng góp sức xây dựng đất nước ta “đàng hoàng hơn, to đẹp hơn” như Bác hằng mong mỏi.