“Tìm mình” trong nghệ thuật gốm

“Mọi người nghĩ đất là bẩn nhưng với tôi đất rất lành, khi được nằm trên đất, sờ chạm, vuốt nặn nên sản phẩm đều cho tôi cảm xúc. Được làm gốm, sống với gốm, tôi cảm thấy không uổng phí một kiếp người. Ngày ngày suy tư, sáng tạo, trăn trở cùng gốm, tôi nhận ra tính cách, con người và tìm thấy mình trong gốm...”. Đó là lời tâm sự gan ruột của Bùi Văn Huân, một chàng trai 9X ở Phù Lãng (Quế Võ) đã sáng tạo ra những sản phẩm gốm nghệ thuật độc bản mang phong cách ngẫu hứng, vừa phóng khoáng khác biệt vừa đậm tinh thần Việt.

Bùi Văn Huân với những câu chuyện về dáng hình của gốm.

Gốm Huân đánh thức giá trị khác biệt

Con đường dốc nhỏ cong queo với bờ tường xếp đầy tiểu sành phế phẩm lâu năm phủ rêu và dương xỉ xanh rờn đã dẫn lối chúng tôi đến không gian Gốm Huân nằm khuất nẻo hun hút “một mình một cõi”. Ở Phù Lãng bây giờ, những bức tường tiểu sành như thế đang ngày một hiếm...  
Từ cổng vào đến bên trong là không gian bình yên tĩnh lặng với những sản phẩm gốm mộc mạc, độc đáo từ kiểu dáng đến màu men được sắp đặt ngăn nắp và kể những câu chuyện riêng. Nào bình, nào lọ, nào men, nào gốm, chúng tôi mê mải lang thang như bị mộng du trong cõi gốm Huân cùng những câu chuyện phía sau dáng hình, đường vân, họa tiết, hoa văn, men gốm... Điểm đặc sắc là các sản phẩm gốm ở đây đều là phiên bản duy nhất, không có sản phẩm nào giống nhau hoàn toàn về màu sắc và kết cấu. Tùy thuộc vào cách ánh sáng chiếu vào sản phẩm mà từng chiếc bình lại ánh lên vẻ đẹp riêng. Sự tĩnh lặng của đất, vẻ đẹp màu “men thiền” cùng những đường vân phiêu lãng mang đến cảm giác thoải mái, thư giãn. Nguồn năng lượng thuần khiết tích cực ấy khiến bất cứ ai bước vào cũng bị cuốn hút vào thế giới nội tâm chiêm nghiệm. Đó cũng chính là khoảnh khắc mà chúng tôi thấy mình như được trốn ra khỏi những xô bồ, áp lực đang gặp phải, tâm hồn như được vỗ về xoa dịu...
Không chỉ là đồ gốm ứng dụng với công năng đã được định sẵn mà mỗi sản phẩm của gốm Huân giống như một tác phẩm nghệ thuật trang trí, đáp ứng nhu cầu thẩm mỹ, kể những câu chuyện, chuyển tải cảm xúc, tư tưởng của người sáng tạo. Bùi Văn Huân chia sẻ: Gốm cần nhiều phong cách, nhiều góc nhìn, nhiều sản phẩm khác nhau. Tôi thích con người gắn bó với nhau bởi sự đồng điệu về mặt cảm xúc và tâm hồn, đến với nhau vì trân quý những giá trị nội tâm chứ không phải vì vật chất... Vì thế, tôi theo đuổi hướng đến những sản phẩm gốm mộc mạc, trầm lắng, phản ánh chiều sâu nội tâm, tạo cảm giác thoải mái, an yên, chữa lành.
Là một người trẻ được đào tạo nghề gốm bài bản tại Trường Đại học Mỹ thuật Công nghiệp, Bùi Văn Huân đang nỗ lực từng bước để định hình dấu ấn cá nhân, tái hiện tinh hoa làng nghề bằng cảm xúc, góc nhìn mới mẻ, làm trẻ hóa sản phẩm gốm Phù Lãng. Sự sáng tạo độc đáo ấy vừa thổi hồn đương đại vừa không làm mất đi bản sắc, giá trị cốt lõi của làng nghề truyền thống. Có lẽ chính vẻ đẹp thiền tịnh được chiếu rọi qua không gian Gốm Huân đang đánh thức những giá trị khác biệt của gốm Phù Lãng!

Tìm thấy ý nghĩa cuộc đời trong gốm

Sinh và lớn lên ở làng gốm cổ truyền Phù Lãng có tuổi đời bảy tám trăm năm nên đất, nước, củi lửa ngấm vào Huân từ tấm bé. Song phải đến khi bước vào giảng đường Đại học thì gốm mới thực sự đánh thức cảm xúc trong Huân và dần dần anh bắt đầu tìm thấy ý nghĩa cuộc đời mình trong gốm.
Chàng trai trẻ bộc bạch: Năm cuối Đại học tôi bắt đầu xác định con đường tương lai cho mình và quyết định chọn gốm, sống với gốm. Gốm là một ngành rất vất vả, vừa lao động chân tay, bốc vác, vừa phải tư duy sáng tạo liên tục nhưng để chuyển tải được cảm xúc, góc nhìn của mình vào gốm, tôi tự làm tất cả các khâu từ làm đất, chuốt nặn, trang trí hoa văn đến tráng men, nung lò, ra gốm... Quá trình được chạm vào đất, dấu vân tay của mình in trong từng sản phẩm để biến những cục đất vô tri trở thành sản phẩm có công năng sử dụng, trang trí không gian sống đã mang đến cho tôi niềm vui, hạnh phúc.
Nghề gốm đòi hỏi sự sáng tạo không ngừng mới có thể “luyện thổ thành kim”, hóa đất thành vàng. Vì thế, Huân liên tục làm mới mình bằng những kỷ niệm, ký ức và cả những chuyến trải nghiệm đến vùng đất mới. Trong khoảng thời gian hơn 3 năm, anh đã sáng tạo ra những bộ sưu tập gốm độc đáo như: Cao nguyên đá Đồng Văn, Màu thời gian, Đường lên non cao, Ruộng bậc thang... Hấp dẫn bởi hương thơm, màu sắc, dáng uốn của sen, chàng trai 9X cũng đưa cảm xúc đó vào gốm để cho ra mắt bộ sưu tập “Gia đình sen” với dáng hình thấm đẫm tinh thần Việt.
Dấn thân với gốm và chọn cho mình một lối đi cho riêng, một thị trường ngách, tình yêu gốm trong Huân lớn dần qua từng sản phẩm. Những ngày đầu gây dựng thương hiệu gốm Huân, vợ chồng anh chỉ làm truyền thông trên trang cá nhân, sau đó hữu xạ tự nhiên hương, khách hàng tự giới thiệu và tìm đến. Nhờ sự đồng điệu, “điểm chạm” nhất định về cảm xúc thẩm mỹ qua các sản phẩm nên khách hàng sau khi chọn gốm Huân đều trở thành bạn của gia đình anh. “Nếu chỉ nghĩ kiếm tiền từ gốm mà không xuất phát từ tình yêu thực sự sẽ rất khó tạo ra giá trị bền vững. Tôi sống với gốm, lao vào nó, yêu nó, khóc cười, trăn trở với nó mỗi ngày và chưa khi nào buông lơi”- Bùi Văn Huân tâm niệm.
Vốn phụ thuộc chủ yếu vào tự nhiên, thời tiết nắng mưa nên gắn bó với gốm là hành trình trải nghiệm chuỗi cảm xúc ngồn ngộn đan xen, háo hức chờ đợi, hồi hộp, vỡ òa hạnh phúc và tất nhiên cũng không thiếu sự bất an, căng thẳng, cả thất vọng, buồn phiền... Song Huân vẫn say mê trong hành trình “tìm mình” ấy và anh đã từng bước tìm thấy mình khi chọn sống bình thản trong gốm, trao cho gốm tình yêu.  
Đau đáu tìm tòi, sáng tạo để đưa những điều mới mẻ vào từng sản phẩm, chàng thợ gốm trẻ không chỉ tập trung phát triển bản thân mà luôn ý thức trách nhiệm gìn giữ tinh hoa làng nghề Phù Lãng. Mỗi ngày từ sáng sớm đến tối muộn, vợ chồng Huân cặm cụi với đất, miệt mài bên bàn xoay và nỗ lực mở rộng cơ hội học hỏi, tiếp nhận những kỹ thuật mới để vừa thỏa mãn niềm đam mê sáng tạo, vừa góp sức mình nuôi khát vọng đưa Phù Lãng trở thành một điểm đến văn hóa đặc trưng, khác biệt.
Tạm biệt Phù Lãng, chúng tôi mãi trầm trồ về những con đường làng, những bờ tường tiểu sành, những lò nung gốm, những bàn xoay và đặc biệt trân trọng những người trẻ như Huân đang miệt mài tiếp nối gìn giữ hồn gốm Phù Lãng. Nhớ mãi tâm sự của Huân: Còn trẻ chưa đóng góp được gì cho làng nghề, tôi chỉ biết cặm cụi làm, miệt mài sáng tạo rồi dần dần mọi người sẽ nhận ra giá trị từ những nỗ lực của mình và cùng nhau gắn kết góp sức đưa làng nghề phát triển.