Thăm “địa chỉ đỏ” trên đỉnh Slam Cao

Dịp này, cả nước đang tưng bừng những hoạt động kỷ niệm 70 năm chiến thắng Điện Biên Phủ, 49 năm Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, chúng tôi (Đoàn cán bộ, phóng viên Báo Bắc Ninh) trở lại Cao Bằng thăm Khu di tích quốc gia đặc biệt rừng Trần Hưng Đạo, nơi 80 năm về trước, Đội Việt Nam tuyên truyền Giải phóng quân (ĐVNTTGPQ), tiền thân của Quân đội nhân dân Việt Nam được thành lập, chúng tôi càng khâm phục và tự hào về những chiến công của các thế hệ cha anh.

Từ thành phố Cao Bằng, vượt qua đoạn đường dài quanh co, dốc lên, dốc xuống thăm thẳm, chúng tôi được hai phóng viên trẻ của Báo Cao Bằng là Nguyễn Thùy Linh và Nguyễn Khánh Duy đưa đến rừng Trần Hưng Đạo, nơi “phát tích” của Quân đội nhân dân Việt Nam. Duy là người dân tộc Tày, còn Linh là người Kinh, cả 2 đều sinh ra và lớn lên tại thành phố Cao Bằng và mới thi được vào biên chế của Báo. Trên đường đi 2 bạn kể cho chúng tôi nghe về rừng Trần Hưng Đạo với niềm kính trọng, tự hào. Mặc dù trong đoàn chúng tôi, ai cũng đã từng một vài lần đến Cao Bằng, nhưng ngặt nỗi chưa ai được đặt chân đến thăm khu rừng Trần Hưng Đạo, nên không khỏi ngỡ ngàng.

Hướng dẫn viên giới thiệu với Đoàn công tác Báo Bắc Ninh khi tham quan tại Khu di tích Quốc gia đặc biệt rừng Trần Hưng Đạo.

Ngay trước khu rừng, giữa một khoảng đất bằng phẳng, Nhà nước đã xây dựng bức tượng đài, phù điêu chạm khắc hình ảnh Đại tướng Võ Nguyên Giáp đang giao nhiệm vụ cho 34 chiến sĩ rất đỗi trang trọng, oai nghiêm, khiến lòng ai cũng trào dâng cảm xúc tự hào. Sự kính trọng và tự hào của mọi người đến đây được thể hiện qua những dòng chữ được ghi lại trong sổ cảm tưởng tại Đền thờ Đại tướng Võ Nguyên Giáp và các chiến sỹ ĐVNTTGPQ. Sau khi thành kính dâng hương, dâng hoa tưởng niệm Đại tướng Võ Nguyên Giáp và 34 chiến sĩ ĐVNTTGPQ, tôi lật nhanh từng trang trong sổ cảm tưởng, thấy nhiều người viết: “Đến thăm khu rừng Trần Hưng Đạo, địa danh lịch sử của Quân đội nhân dân Việt Nam, chúng tôi kính cẩn nghiêng mình trước hình tượng 34 chiến sỹ, trước hình tượng Đại tướng Võ Nguyên Giáp, những bậc anh hùng đã mở đầu cho những trang lịch sử sáng ngời của cách mạng Việt Nam. Chúng tôi nguyện phấn đấu, mãi xứng đáng với truyền thống cao đẹp của Quân đội nhân dân Việt Nam, xứng đáng với danh hiệu Bộ đội Cụ Hồ”.
Theo lời kể của hướng dẫn viên La Thị Hồng Hạnh, Ban Quản lý các di tích Quốc gia đặc biệt Cao Bằng thì cách đây 80 năm về trước, chiều ngày 22-12-1944, tại khu rừng thiêng này, một buổi lễ tuy giản dị nhưng trang nghiêm đã được tổ chức để đánh dấu sự ra đời của quân đội nhân dân cách mạng, được Bác đặt tên là ĐVNTTGPQ gồm 34 đội viên. Tại khu rừng, đi sâu vào trong khoảng 200m còn có nhà bia khắc lại chỉ thị của Bác Hồ về nhiệm vụ của ĐVNTTGPQ. Từ khu vực nhà bia, đi lên theo khoảng mấy ngàn bậc tam cấp được xây bằng gạch, sẽ đến với đỉnh Slam Cao. Nơi đây, vào trung tuần tháng 12-1944, Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã quan sát trận địa đồn Phai Khắt, quyết định trận đánh đầu tiên của ĐVNTTGPQ. Trong buổi lễ thành lập ĐVNTTGPQ, Bác Hồ đã chỉ thị: “Trong vòng một tháng phải có hoạt động để gây tin tưởng cho các chiến sĩ, đồng bào và gây truyền thống hành động tích cực, nhanh chóng cho bộ đội…”. Thi hành đúng chỉ thị của Bác, từ trên đỉnh Slam Cao, Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã có kế hoạch tiêu diệt đồn Phai Khắt cách đó khoảng 8km, thuộc làng Phai Khắt, xã Tam Kim, huyện Nguyên Bình. Sau đó, vào 17 giờ ngày 25-12, tức chỉ 3 ngày sau khi thành lập, ĐVNTTGPQ đã tiến vào diệt đồn Phai Khắt; tiếp đến ngày 26-12 là tiêu diệt đồn Nà Ngần, diệt gọn 2 đồn địch, tiêu diệt 2 tên đồn trưởng, bắt sống toàn bộ binh lính, thu toàn bộ vũ khí, quân trang, quân dụng. Những chiến công này đã tạo ra một luồng sinh khí mới cổ vũ, khích lệ phong trào đánh Pháp, đuổi Nhật của nhân dân ta và mở đầu cho truyền thống “đánh thắng trận đầu” của Quân đội Nhân dân Việt Nam anh hùng.
Trên đà chiến thắng Phai Khắt - Nà Ngần, ĐVNTTGPQ lớn dần. Từ một trung đội gồm 34 chiến sĩ, đội đã phát triển thành đại đội. Trên đường “Nam tiến”, đội gặp Việt Nam cứu quốc quân và sáp nhập thành Việt Nam giải phóng quân. Sau 10 năm thành lập, Việt Nam giải phóng quân đã cùng toàn thể dân tộc Việt Nam làm nên chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ, chấm dứt ách đô hộ của thực dân Pháp xâm lược. Sau hơn 30 năm kể từ ngày khai sinh tại khu rừng Trần Hưng Đạo, quân đội ta đã cùng nhân dân cả nước làm nên Đại thắng mùa Xuân năm 1975 với Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.
Từ cánh “rừng thiêng” Trần Hưng Đạo năm nào nay là Khu di tích quốc gia đặc biệt, còn mãi in đậm dấu ấn lịch sử của quân đội ta. Khu di tích quốc gia đặc biệt rừng Trần Hưng Đạo phân bố trên địa bàn 2 xã Tam Kim, Hoa Thám, huyện Nguyên Bình là trung tâm hệ thống các di tích lịch sử cách mạng liên quan đến sự kiện thành lập ĐVNTTGPQ, bao gồm 5 điểm: Di tích khu rừng Trần Hưng Đạo; hang Thẳm Khẩu; đồn Phai Khắt; Vạ Phá (xã Tam Kim) và di tích đồn Nà Ngần (xã Hoa Thám). Khu di tích quốc gia đặc biệt rừng Trần Hưng Đạo là nơi gắn liền với giai đoạn lịch sử đặc biệt quan trọng đối với cách mạng Việt Nam và cuộc đời hoạt động của Đại tướng Võ Nguyên Giáp.
80 năm qua, những dấu tích từ thuở đầu thành lập ĐVNTTGPQ được đồng bào các dân tộc huyện Nguyên Bình, tỉnh Cao Bằng trân trọng và gìn giữ, góp phần giáo dục tinh thần yêu nước và truyền thống cách mạng cho các thế hệ hôm nay và mai sau. Một lần về thăm “địa chỉ đỏ” trên đỉnh Slam Cao là trải nghiệm không thể quên.