Đậm đà bánh cuốn Mão Điền

Là thức quà sáng dân dã, nhiều năm qua, bánh cuốn Mão Điền (Thuận Thành) là một trong những cái tên được nhắc đến trong danh sách các món ẩm thực nổi tiếng vùng Kinh Bắc. Chỉ với những nguyên liệu bình dị, thân quen, người dân Mão Điền đã tạo ra loại bánh cuốn đậm đà hương vị quê hương, để lại nhiều ấn tượng khi thưởng thức.

Vốn là hộ gia đình có 3-4 đời nối nghề làm bánh cuốn, nhưng chị Cao Thị Kiên cũng không nhớ món bánh cuốn ở vùng quê Mão Điền có tự bao giờ. Chỉ biết rằng, loại bánh này có từ rất lâu, là món quà quê không thể thiếu của người dân nơi đây. Chị Kiên chia sẻ: “Từ nhỏ tôi đã được ăn và rất yêu thích vị bánh cuốn của quê hương. Lớn lên, tôi học nghề từ bố mẹ và duy trì cho đến tận bây giờ. Hiện, trung bình mỗi ngày, gia đình tôi cung cấp ra thị trường từ 500-600 kg, cao điểm dịp lễ, hội lên đến hơn 700 kg. Nghề làm bánh cuốn tuy không mang lại thu nhập cao nhưng ổn định và tạo ra việc làm đều đặn cho nhiều người dân địa phương, đặc biệt là ai cũng tự hào giữ lại được nghề truyền thống của quê hương”.
Để làm ra món bánh cuốn thơm, dẻo, đậm vị tạo nên thương hiệu Bánh cuốn Mão Điền cũng lắm công phu. Trước đây, bánh cuốn Mão Điền được tráng bằng tay và trải qua nhiều công đoạn: chọn gạo ngâm, xay bằng cối đá, ngâm ủ và tráng bánh. Bánh cuốn được làm từ gạo ngon, gạo được ngâm 2 giờ rồi xay. Lọc bột 2 lần trong nửa ngày để bánh không chua. Mỗi gia đình đều có một chiếc bếp lò, một chiếc nồi to để tráng bánh. Khi tráng bánh phải làm sao cho bánh mỏng, cũng không quá dày, có độ dai tự nhiên, thơm mùi gạo mà không có vị chua. Đồng thời, tráng bánh và cuốn nhanh nhưng phải đều, đẹp, bánh không nát, dính vào nhau. Bánh cuốn thơm và ngon hơn bởi hành vì vậy khâu chuẩn bị hành đòi hỏi rất công phu. Hành phải là những củ nhỏ, bóc hết vỏ khô, rửa sạch rồi thái mỏng đem phi thơm. Phi hành xong giã nhỏ khi nào bánh chín để nguội mới phết lớp mỡ hành lên.

Phết mỡ hành là một trong những công đoạn tạo ra món bánh cuốn Mão Điền thơm ngon.

Trước đây, bánh cuốn Mão Diền chủ yếu phục vụ nhu cầu người dân địa phương và một vài xã lân cận. Sau đó, ngày càng có nhiều người yêu thích hương vị của món bánh truyền thống này, vì thế lan tỏa đến nhiều nơi trong và ngoài tỉnh. Hiện nay, trên địa bàn xã Mão Điền có khoảng  hơn 100 hộ sản xuất, kinh doanh bánh cuốn, tạo việc làm cho hàng trăm lao động, với mức thu nhập từ 5-6 triệu đồng/người/tháng. Nhiều gia đình áp dụng sản xuất bánh bằng máy tráng hiện đại, công suất lớn. Sản xuất bánh cuốn bằng máy cho năng suất cao gấp 10-20 lần tráng bằng phương pháp thủ công, ít tốn công sức, thời gian và nguyên liệu hơn. Trung bình mỗi hộ sản xuất bánh cuốn bằng máy sẽ cung cấp ra thị trường 6-7 tạ bánh/ngày.
Dù sản xuất thủ công hay bằng máy, đối với những người dân Mão Điền, mẻ bánh cuốn ra lò phải đạt những tiêu chí cơ bản đó là: hình thức đẹp mắt, chất lượng thơm ngon và đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm.  Để đáp ứng nhu cầu của khách hàng, người dân xã Mão Điền làm hai loại bánh: bánh cuốn hành và bánh cuốn nhân mộc nhĩ. Bánh được mang đi bán không chỉ trong tỉnh mà đã có mặt ở khắp các tỉnh trong cả nước. Nhiều quán ăn, nhà hàng có tiếng ở Hà Nội, Hưng Yên, Hải Dương biết tiếng đã đặt bánh cuốn Mão Điền.
Bên cạnh mặt thuận lợi, nghề sản xuất bánh cuốn Mão Điền còn gặp nhiều khó khăn, nhất là nguồn nhân lực. Hiện nay, người có kinh nghiệm làm bánh cuốn ngày càng già và ít, trong khi đó, hầu hết thế hệ trẻ tại địa phương lại chọn nghề khác. Bánh cuốn Mão Điền chưa có nhãn hiệu sản phẩm nên việc quảng bá thương hiệu đến tay người tiêu dùng, nhất là ngoài tỉnh chưa nhiều. Ông Nguyễn Nhân Hoàn, Chủ tịch UBND xã Mão Điền cho biết: Để tạo đầu ra ổn định cho sản phẩm làng nghề, chính quyền địa phương tích cực phối hợp với ngành chức năng xây dựng thương hiệu cho sản phẩm bánh cuốn Mão Điền và tham gia chương trình OCOP “Mỗi xã, phường một sản phẩm”. Ngoài ra, chính quyền địa phương luôn có những chính sách khuyến khích phát triển nghề, đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động các hộ sản xuất nâng cao chất lượng sản phẩm. Từ đó tạo điều kiện mở rộng thị trường, đưa sản phẩm vào hệ thống siêu thị, cửa hàng tiện lợi; tạo điều kiện, vận động người dân tiếp cận, tìm hiểu và tham gia chương trình OCOP để thương hiệu bánh cuốn Mão Điền ngày một phát triển, nghề làm bánh truyền thống sẽ tiếp tục được lưu giữ, kế thừa.