Ðẩy mạnh công tác truyền thông nhằm giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh

Tỷ lệ học sinh nam nhiều hơn nữ trong các lớp học là biểu hiện của tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh. Ảnh: Việt Hoa

Hiện nay, tỷ số giới tính khi sinh của Bắc Ninh đang ở mức báo động, 118 bé trai/100 bé gái. Với tỷ số đó, Bắc Ninh là một trong 10 tỉnh dẫn đầu cả nước về tỷ lệ mất cân bằng giới tính khi sinh. Ðây đang là một vấn đề mà xã hội quan tâm, sự mất cân bằng giới tính khi sinh sẽ gây ra những khó khăn, thách thức lâu dài đối với công tác Dân số, tác động tiêu cực đến sự phát triển kinh tế-xã hội, ảnh hưởng đến gia đình và cộng đồng. Trước thực trạng đó, đẩy mạnh công tác tuyên truyền được coi là giải pháp quan trọng, hiệu quả nhằm cải thiện tình hình này.

Theo Báo cáo thống kê chuyên ngành Dân số - KHHGÐ, tỷ số giới tính khi sinh của toàn tỉnh giai đoạn 2011-2015 rất cao, năm 2011 là 125 bé trai/100 bé gái, 2012 là 122 bé trai /100 bé gái, 2013 là 118,5 bé trai/100 bé gái, 2014 là 117,3 bé trai/100 bé gái, 6 tháng 2015 là 118,7 bé trai/100 bé gái. Tỷ số giới tính khi sinh của Bắc Ninh luôn đứng trong tốp 10 tỉnh của cả nước, cụ thể: năm 2011, cả nước là 111,9 bé trai/100 bé gái, năm 2012 là 112,3 bé trai/100 bé gái, năm 2013 là 113,8 bé trai/100 bé gái, năm 2014 là 112,2 bé trai/100 bé gái. Trong đó những huyện có sự chênh lệch rất cao về tỷ số giới tính khi sinh như huyện Quế Võ, Tiên Du, Từ Sơn, Gia Bình,…  

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến mất cân bằng giới tính trong đó nguyên nhân sâu xa và gần như mang tính quyết định dẫn tới tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh, đó là sự tồn tại dai dẳng của định kiến giới hay tư trưởng trọng nam khinh nữ có từ xa xưa của mỗi cá nhân, gia đình, dòng họ đã dẫn đến tâm lý mong muốn có con trai để nối dõi tông đường. Chính vì muốn có con trai nên nhiều phụ nữ, nhất là con dâu trưởng hay con dâu duy nhất trong gia đình sau khi đã sinh con gái phải chịu sức ép sinh thêm con trai từ phía gia đình nhà chồng. Cùng với đó, chính sách an sinh xã hội còn hạn chế, người già không được hưởng lương hưu dẫn đến tư tưởng coi con trai là chỗ dựa về mặt tài chính, con trai sẽ là người chăm sóc cha mẹ khi về già. Sự phát triển của khoa học kỹ thuật cũng là nguyên nhân dẫn đến mất cân bằng tỷ số giới tính khi sinh. Hệ thống dich vu seo vụ chăm sóc sức khỏe nhân dân ngày càng hoàn thiện đã mang đến chất lượng chăm sóc súc khỏe ngày càng tốt hơn, tuy nhiên, tình trạng lạm dụng các kỹ thuật siêu âm, nạo phá thai vì mục đích lựa chọn giới tính thai nhi là nguyên nhân trực tiếp dẫn đến tình trạng mất cân bằng tỷ số giới tính khi sinh. Bên cạnh đó còn nhiều nguyên nhân khác như nhận thức hạn chế của một bộ phận người dân, chưa thực hiện tốt pháp luật liên quan đến việc lựa chọn giới tính thai nhi…

Ðể đảm bảo sự phát triển bền vững theo quy luật tự nhiên giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh cần triển khai đồng bộ các giải pháp. Tiếp tục tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của Ðảng, Nhà nước, của các cấp uỷ Ðảng, chính quyền đối với công tác Dân số-KHHGÐ; thường xuyên kiểm tra, đánh giá, giám sát tiến độ và hiệu quả thực hiện các mục tiêu, chỉ tiêu đề ra; định kỳ sơ kết, đánh giá rút kinh nghiệm và phân công cán bộ chủ chốt trực tiếp lãnh đạo, chỉ đạo công tác Dân số-KHHGÐ, nhất là vấn đề lựa chọn giới tính khi sinh.

Các cấp uỷ Ðảng, chính quyền, các ngành liên quan cần đẩy mạnh việc quán triệt, triển khai và kiểm tra việc thực hiện quy định tại khoản 2, điều 7 của Pháp lệnh Dân số về việc sinh con thứ ba; cần có biện pháp, quy định nghiêm và chặt chẽ hơn nữa trong việc công bố giới tính thai nhi tại các bệnh viện cũng như phòng khám tư nhân; xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm sinh đẻ theo quy định của nhà nước, nhất là cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức cố tình sinh con thứ ba trở lên.

Các cấp, các ngành, các cơ quan truyền thông cần tăng cường tuyên truyền, giáo dục về Luật Bình đẳng giới, tiếp tục lồng ghép nội dung bình đẳng giới vào các kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, đơn vị. Tích cực tuyên truyền để người dân tự giác chấp nhận quy mô gia đình nhỏ “dù gái hay trai chỉ hai là đủ”.  Tổ chức tuyên truyền sâu rộng các văn bản quy phạm pháp luật liên quan tới việc nghiêm cấm lựa chọn giới tính thai nhi như Luật Bình đẳng giới, Pháp lệnh Dân số, các điều, khoản nghiêm cấm thông báo giới tính thai nhi tại Nghị định số 176/2013/NÐ-CP ngày 14/11/2013 của Chính phủ… ở các địa phương, đơn vị, xã, phường, thị trấn, thôn, xóm, đặc biệt ở những vùng có tỷ lệ chênh lệch giới tính khi sinh cao.

Tăng cường, đổi mới nội dung, hình thức cung cấp thông tin về giới và mất cân bằng giới tính khi sinh cho người dân, trước hết là các cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ, những địa phương, đơn vị có tỷ lệ chênh lệch giới tính khi sinh cao, những người cung cấp dịch viện cũng như phòng khám tư nhân; xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm sinh đẻ theo quy định của nhà nước, nhất là cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức cố tình sinh con thứ ba trở lên.

Các cấp, các ngành, các cơ quan truyền thông cần tăng cường tuyên truyền, giáo dục về Luật Bình đẳng giới, tiếp tục lồng ghép nội dung bình đẳng giới vào các kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, đơn vị. Tích cực tuyên truyền để người dân tự giác chấp nhận quy mô gia đình nhỏ “dù gái hay trai chỉ hai là đủ”.  Tổ chức tuyên truyền sâu rộng các văn bản quy phạm pháp luật liên quan tới việc nghiêm cấm lựa chọn giới tính thai nhi như Luật Bình đẳng giới, Pháp lệnh Dân số, các điều, khoản nghiêm cấm thông báo giới tính thai nhi tại Nghị định số 176/2013/NÐ-CP ngày 14/11/2013 của Chính phủ… ở các địa phương, đơn vị, xã, phường, thị trấn, thôn, xóm, đặc biệt ở những vùng có tỷ lệ chênh lệch giới tính khi sinh cao.

Tăng cường, đổi mới nội dung, hình thức cung cấp thông tin về giới và mất cân bằng giới tính khi sinh cho người dân, trước hết là các cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ, những địa phương, đơn vị có tỷ lệ chênh lệch giới tính khi sinh cao, những người cung cấp dịch vụ siêu âm, dịch vụ nạo phá thai, những người có uy tín trong cộng đồng nhằm nâng cao nhận thức của người dân về giới, hậu quả mất cân bằng giới tính khi sinh, hạn chế các hành vi không phù hợp với việc sinh đẻ theo quy luật tự nhiên của con người.

Thúc đẩy hơn nữa vai trò của phụ nữ và trẻ em gái trong xã hội. Thực hiện triệt để quyền bình đẳng giới, nâng cao vị thế và quyền của phụ nữ và trẻ em gái trong xã hội. Sớm có chính sách trợ cấp từ Nhà nước và các tổ chức xã hội đối với trẻ em gái, khuyến khích việc sinh con gái, thậm chí tôn vinh việc sinh con gái như một số nước trong khu vực đã làm.

Sinh đẻ là việc hệ trọng do các gia đình quyết định nhưng cũng rất cần sự định hướng của môi trường xã hội và chính sách, hướng tới sự chủ động tự nguyện của mỗi gia đình. Không lựa chọn giới tính thai nhi là hành vi tiến bộ, có văn hóa của Gia đình văn hóa, của cộng đồng dân cư văn hóa. “Không lựa chọn giới tính thai nhi vì tương lai hạnh phúc con cháu chúng ta”!