Để người nghèo được an cư

Có “An cư” mới “Lạc nghiệp”, trước khi chăm lo phát triển sản xuất thì phải ổn định nơi ở, đó là tất yếu khách quan. Nhu cầu này càng trở nên cấp bách đối với những hộ nghèo để họ ổn định cuộc sống.

Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Nghị quyết của Tỉnh ủy về xoá đói giảm nghèo, đồng thời tiếp tục huy động mọi nguồn lực bảo đảm xoá nghèo một cách bền vững, UBND tỉnh đã đôn đốc các ngành chức năng nhanh chóng triển khai đề án hỗ trợ hộ nghèo về nhà ở. 

Số hộ nghèo tại khu vực nông thôn  cần hỗ trợ cải thiện về nhà ở là 1.165 hộ, chiếm 6,16% số hộ nghèo trong toàn tỉnh. Nhà ở của các hộ này phần lớn là cấp 4 đã hư hỏng hơn 60%, cá biệt có những nhà hư hỏng tới 90%, nguy cơ sụp đổ cao, đe doạ sự an toàn về tính mạng và tài sản người sử dụng.

Hiện tại, UBND tỉnh triển khai 2 chương trình hỗ trợ về nhà ở gồm: Chương trình hỗ trợ người hoạt động cách mạng từ trước cách mạng tháng Tám cải thiện nhà ở và Chương trình hỗ trợ hộ nghèo cải thiện nhà ở do ủy ban MTTQ tỉnh phát động với các phong trào xây dựng nhà tình thương, tình nghĩa. Ưu điểm của những hoạt động trên là đã huy động nguồn vốn từ quỹ “Vì người nghèo” (khoảng hơn 13 tỷ đồng) tập trung hỗ trợ cho các hộ nghèo, nhất là các hộ đông khẩu.

Tuy nhiên, chính sách hỗ trợ hộ nghèo về nhà ở chưa được cụ thể, chưa có chế tài thống nhất và đồng bộ cho các cấp chính quyền trong quá trình thực hiện. Số tiền hỗ trợ theo các chương trình còn thấp, chưa có nguồn vốn độc lập mà phải hỗ trợ từ nhiều cấp mới tạm đủ kinh phí. Đến năm 2008 mới thực hiện theo mô hình từng cấp hỗ trợ độc lập, do vậy việc triển khai còn gặp nhiều khó khăn. Trong khi đó, quỹ “Vì người nghèo” chỉ quan tâm hỗ trợ cho các hộ nghèo có từ 4 nhân khẩu trở lên và gia đình phải có 50% vốn đối ứng. Do vậy, đối tượng được hỗ trợ còn bị hạn chế, nhiều hộ có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn nhưng không đủ vốn đối ứng sẽ không thể tiếp cận được với nguồn vốn của chương trình này...

Đề án hỗ trợ hộ nghèo về nhà ở do Sở Xây dựng xây dựng đã đưa ra mục tiêu: Tập trung phấn đấu giải quyết cơ bản tình trạng nhà ở dột nát, tạm bợ cho hộ nghèo trên địa bàn toàn tỉnh trong 2 năm 2009-2010, trong đó thành phố, thị xã phải giải quyết cơ bản xong trước năm 2010. Nguyên tắc hỗ trợ bảo đảm công khai, công bằng và minh bạch đến từng hộ gia đình trên cơ sở pháp luật, chính sách của Nhà nước; phù hợp điều kiện thực tiễn và gắn với quy hoạch, kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội.

Theo đề án, phạm vi áp dụng tại khu vực nông thôn. Đối tượng được hỗ trợ về nhà ở phải có đủ ba điều kiện sau: Là hộ nghèo (theo chuẩn nghèo quy định tại Quyết định số 170/2005/QĐ-TTg ngày 8-7-2005 của Thủ tướng Chính phủ về việc ban hành chuẩn nghèo áp dụng cho giai đoạn 2006- 2010), đang cư trú tại địa phương, có danh sách hộ nghèo do UBND cấp xã quản lý. Hộ chưa có nhà ở hoặc đã có nhưng quá tạm bợ, hư hỏng, dễ xảy ra sụp đổ và không có khả năng tự cải thiện nhà ở. Hộ không thuộc diện đối tượng được hưởng theo quy định tại các Quyết định về việc hỗ trợ người hoạt động cách mạng từ trước cách mạng tháng Tám cải thiện nhà ở.

Trên cơ sở khảo sát tập quán sinh hoạt của nhân dân tại khu vực nông thôn, quy mô nhà ở phù hợp để áp dụng hỗ trợ người nghèo được xây dựng với tổng diện tích 30m2 (diện tích sử dụng 27m2). Định mức dự toán (chưa bao gồm các khoản thuế, phí xây dựng) cho ngôi nhà là 29 triệu đồng, trong đó  tổng mức hỗ trợ của các cấp chính quyền và quỹ “Vì người nghèo” là 17 triệu đồng/hộ; Ngân hàng Chính sách Xã hội cho vay 8 triệu đồng/hộ với lãi suất vay 3%/năm; vốn đối ứng của gia đình 2 triệu đồng/hộ; cộng đồng dân cư đóng góp nhân công để xây dựng nhà ở với giá trị tương đương 2 triệu đồng/hộ.

Việc hỗ trợ hộ nghèo về nhà ở là việc làm cần thiết và thể hiện truyền thống tốt đẹp của dân tộc trong quá trình thực hiện thắng lợi chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo giai đoạn 2006- 2010. Vì vậy, các cấp, ngành hữu quan cần quán triệt và thực hiện thống nhất từ quan điểm đến phương thức và giải pháp hỗ trợ bảo đảm tính công khai, dân chủ, minh bạch để người dân hiểu và đồng thuận với chủ trương có ý nghĩa nhân văn này.

Bài, ảnh: Đức Anh