Đẹp trong từng việc nhỏ

Lễ hội truyền thống làng Ném Thượng (xã Khắc Niệm, thành phố Bắc Ninh) ngày càng văn minh hơn.

Khi có việc tang thì bạn bè, dân làng đến chia buồn, tiễn đưa xong rồi uống chén nước ra về. Còn trong lễ hội, nhân dân đồng thuận thay đổi một số nghi thức tế lễ lạc hậu để phù hợp với nếp sống hiện đại, văn minh... Đó là những đổi thay tưởng rằng nhỏ nhưng lại có ý nghĩa thiết thực, khẳng định sự chuyển biến tích cực trong việc thực hiện nếp sống văn minh ở xã Khắc Niệm (thành phố Bắc Ninh).

Khắc Niệm vốn là một xã thuần nông nên những tập tục sinh hoạt của người dân được duy trì từ lâu đời, nhiều quan niệm của nếp sống cũ vẫn chi phối, tác động trong cuộc sống hiện tại của người dân. Do vậy, muốn thay đổi trong nhận thức để dẫn đến từng việc làm cụ thể trong thực hiện nếp sống văn minh đòi hỏi cần có thời gian tiếp tục tuyên truyền, vận động bền bỉ.

Anh Nguyễn Văn Nam, cán bộ văn hóa xã Khắc Niệm chia sẻ: Cách đây chưa lâu, việc cưới ở Khắc Niệm vẫn tổ chức linh đình với nhiều nghi thức rườm rà như: Chạm ngõ, ăn hỏi, lại mặt… mà mỗi thủ tục đó lại tổ chức đến hàng chục mâm cỗ, ngày đại lễ còn làm hàng trăm mâm cỗ mời khách ăn uống mấy ngày liên tục. Việc tang cũng thế, sau khi đưa tiễn người đã khuất về nơi an nghỉ xong, dù khách xa hay gần đều ở lại ăn cơm chia buồn với gia chủ, thông thường mỗi đám tang cũng có khoảng 120-150 mâm cỗ…

Song từ khi triển khai tuyên truyền, vận động các tầng lớp nhân dân thực hiện theo nếp sống văn minh, nhất là sau khi có Nghị quyết 20 và 22 của HĐND tỉnh thì cả việc cưới, việc tang và lễ hội ở Khắc Niệm đều có những chuyển biến thật sự rõ rệt mà ai cũng nhìn thấy. Việc cưới giản tiện, gọn nhẹ hơn từ thủ tục mời khách đến tiệc cưới mà vẫn ấm áp và gắn kết tình cảm giữa bà con trong xóm ngoài làng. Các thủ tục như ăn hỏi, lại mặt trước đây gần như không còn, thời gian mời khách dự tiệc cưới cũng được quy định vào một giờ cụ thể là 17 giờ hôm trước ngày chính lễ, như vậy, vừa thuận tiện cho gia chủ tiếp đón khách được chu đáo vừa không làm ảnh hưởng đến ngày công lao động của người được mời dự tiệc. Số lượng khách mời cũng rút gọn chỉ còn 50-70 mâm cỗ thay bằng hơn 100 mâm cỗ trước đây. Các nghi thức đăng ký và trao giấy đăng ký kết hôn được thực hiện theo đúng quy định. Ngoài những nét đẹp chung về thời gian dự tiệc cưới và rút gọn số lượng khách mời thì ở mỗi thôn làng còn có những nét mới riêng, được bà con thống nhất và đồng tình thực hiện như việc mời cưới qua loa truyền thanh ở thôn Tiền Ngoài, thôn Đông, thôn Đoài.

Anh Nguyễn Hữu Hiên, Trưởng thôn Đông cho biết: Với quan niệm “ăn có mời, làm có khiến” nên trước đây hễ cứ có việc cưới, thậm chí cả việc tang, gia chủ đều phải cử người đến từng hộ dân trong thôn xóm để mời, nhiều gia đình còn phải đến mời đi mời lại mấy lần. Những thủ tục rườm rà như thế vừa làm mất thời gian của gia chủ mà nhiều khi vẫn không gặp được người cần mời lại còn tạo ra sự so sánh trong dư luận, bên khinh bên trọng, mời sớm mời muộn… vì vậy, các ban, ngành, đoàn thể của thôn đã tổ chức họp, xin ý kiến Hội Người cao tuổi rồi bàn bạc, thống nhất đưa ra quy định thông báo mời dự lễ cưới trên loa truyền thanh. Ban đầu thực hiện, người dân cũng thấy lạ nhưng ai cũng phấn khởi, sau đó, chỉ cần nghe tiếng loa truyền thanh thông báo mời cưới là người dân trong thôn tùy mối quan hệ thân quen để mà tự sắp xếp công việc đến dự.

Đối với việc tang, không còn hiện tượng làm cỗ mời khách trong ngày tang lễ, sử dụng vòng hoa luân chuyển, nhiều hủ tục lạc hậu xưa được loại bỏ, vừa giúp tang chủ giảm chi phí mà vẫn giữ được tình cảm với khách. Đã có một số đám tang thực hiện hỏa táng, điện táng theo đúng tinh thần của Nghị quyết 20. Việc quy hoạch nghĩa trang nhân dân và xây phần mộ theo đúng quy định.

Về lễ hội, nhân dân ở các thôn đều tổ chức lễ hội truyền thống bảo đảm an toàn, lành mạnh, văn minh. Đặc biệt, sau khi nhận phản hồi từ dư luận về nghi thức chém lợn tế thánh trong lễ hội làng Ném Thượng chưa được văn minh thì đến đầu xuân Quý Tỵ vừa qua, chính quyền và nhân dân địa phương đã thay đổi cách tiến hành để phù hợp với nếp sống mới song vẫn bảo đảm các nghi thức tế lễ theo truyền thống. Kết quả này đã được các cấp lãnh đạo và dư luận xã hội đồng tình, đánh giá cao.

Để có được những đổi thay như trên, Khắc Niệm đã triển khai học tập, quán triệt Nghị quyết đến 100% cán bộ, đảng viên cũng như các ban, ngành, đoàn thể từ thôn đến xã; thông báo tuyên truyền chi tiết từng quy định cụ thể của Nghị quyết trên hệ thống loa truyền thanh các thôn để nhân dân nắm bắt đầy đủ; cụ thể hóa từng nội dung của Nghị quyết và bổ sung vào hương ước, quy ước của các làng và luôn có một bộ phận kiểm tra, theo dõi, đôn đốc việc thực hiện.

Dẫu chỉ là những thay đổi trong tiểu tiết song đó là những nét đẹp mới, góp phần không nhỏ để nâng cao chất lượng cuộc sống người dân xã Khắc Niệm mà nhiều địa phương khác cần học tập.