Điểm sáng Mão Điền

Mão Điền bây giờ không chỉ nổi tiếng, vang xa “Làng Đại học” mà còn được cấp ủy, chính quyền và nhân dân khắp nơi ngưỡng mộ đến tìm hiểu, học tập làm theo phong trào xây dựng đời sống văn hóa mới ở khu dân cư. Đây là địa phương đầu tiên của thị xã Thuận Thành thực hiện 100% đám tang theo hình thức điện táng, hỏa táng.

Ngày 3-10-2023, dự sinh hoạt Chi bộ khu phố Ngọc Khám, phường Gia Đông (thị xã Thuận Thành), cán bộ, đảng viên của Chi bộ ngạc nhiên và đồng tình ủng hộ khi Bí thư Chi bộ quán triệt một số chủ trương, việc làm thiết thực trên địa bàn thị xã. Ông Nguyễn Bá Tuấn, Bí thư Chi bộ khu phố Ngọc Khám nhấn mạnh: “Hình thức điện táng, hoả táng đang trở thành một xu thế được người dân các địa phương quan tâm, bởi nó phù hợp với yêu cầu hiện nay về bảo vệ môi trường, gìn giữ đất đai và tiết kiệm chi phí tổ chức. Câu chuyện 100% đám tang ở xã Mão Điền là điểm sáng để cho mỗi cán bộ, đảng viên và nhân dân khu phố chúng ta học tập, làm theo”.
Theo lời ông Tuấn, chúng tôi về xã Mão Điền tìm hiểu tường tận sự việc. Sải bước trên con đường trải thảm nhựa thênh thang, đồng chí Vũ Văn Mạnh, Bí thư Đảng ủy xã chia sẻ: “Chuyện cả làng, cả xã ở Mão Điền khi có người chết đi điện táng, hỏa táng không còn xa lạ nữa, mà đã trở thành nếp sống, nếp nghĩ trong sinh hoạt cộng đồng”. Từ tháng 6-2021 đến nay, địa phương có 191/191 đám tang được các gia đình, dòng họ tổ chức theo hình thức điện táng, hỏa táng. Câu chuyện 100% tỷ lệ đám tang thực hiện điện táng, hỏa táng ở Mão Điền bắt đầu từ khi dịch COVID-19 tràn về. Để phòng, chống dịch bệnh lây lan, tất cả các đám tang bắt buộc phải dùng biện pháp hỏa táng. Dịch COVID-19 đi qua, hết thời kỳ phong tỏa, Đảng ủy xã Mão Điền mạnh dạn đổi mới phương thức lãnh đạo, ra Nghị quyết chuyên đề “4 khéo” (Giảm các hủ tục; tiết kiệm chi tiêu; hỏa táng người chết để đảm bảo vệ sinh môi trường; xây mộ đúng quy cách trong nghĩa trang được quy hoạch). Đưa Nghị quyết của Đảng vào cuộc sống, Đảng ủy xã giao cho UBND xã, MTTQ và chi bộ các thôn tích cực tuyên truyền, vận động nhân dân tiếp tục duy trì hình thức điện táng, hỏa táng vừa đảm bảo vệ sinh môi trường, vừa sử dụng thấp nhất diện tích đất chôn cất.

Ông Nguyễn Xuân Tiệp, Bí thư Chi bộ thôn Ngòi, xã Mão Điền tuyên truyền, vận động người dân thực hiện điện táng, hỏa táng khi gia đình có người qua đời.

Theo tính toán của ông Mạnh, chi phí mỗi đám tang theo hình thức điện táng, hỏa táng sẽ giảm chi phí từ 100 triệu xuống còn 50 triệu đồng. Lợi ích kinh tế, môi trường, quỹ đất thì ai cũng nhận thấy, nhưng để có kết quả như hôm nay là quá trình, nỗ lực, quyết tâm phấn đấu xây dựng của cả hệ thống chính trị. Từ tháng 5-2021 trở về trước, xã Mão Điền có tỷ lệ điện táng, hỏa táng thấp, chỉ đạt 25 đến 27%. Nguyên nhân là do ý thức hệ tư tưởng của người dân. Có người bảo điện táng, hỏa táng nóng, khó siêu thoát; người thì cho rằng làm như vậy chẳng khác nào đánh mất giá trị truyền thống cha ông; có người lại nhắc không cẩn thận sẽ bị “động”...  Mão Điền là vùng đất cổ giàu truyền thống văn hóa, họ rất coi trọng tập tục, lề lối do cha ông để lại. Cách thức, quy mô đám tang cho ông bà, bố mẹ được dân làng coi là thước đo chữ hiếu của con cháu. Do đó, trong quá trình thực hiện, không ít lần cán bộ cơ sở chịu áp lực từ cấp trên, từ dòng họ, từ người thân.
Ông Mạnh kể cho chúng tôi nghe một vài câu chuyện như thế. Ngày 30-4-2022, ông NKH ở thôn Ngòi-Hồ-Tủng mất. Trước khi mất, ông căn dặn vợ con, sau này có “mắt nhắm, xuôi tay” thì phải làm theo nghi lễ truyền thống, tuyệt đối không được hỏa táng. Thông tin ấy khiến Đảng ủy, chính quyền và nhân dân băn khoăn, lo lắng. Nếu cứ nể nang, không kiên quyết, phong trào của địa phương sẽ bị đứt gãy. Nếu muốn tháo gỡ những “hủ tục” ấy, không còn cách nào khác phải phá đi những rào cản ý thức hệ tiềm ẩn trong mỗi con người. Do đó, đòi hỏi mỗi cán bộ, đảng viên, nhất là người đứng đầu cấp ủy, tổ chức đoàn thể phải gương mẫu đi trước, làm trước…”. Theo phương châm “mưa dầm, thấm lâu”, Đảng ủy xã giao trách nhiệm cho Bí thư Chi bộ chỉ đạo các tổ chức, đoàn thể thay phiên tuyên truyền, vận động, thuyết phục từ sáng sớm đến buổi chiều cùng ngày. Cuối cùng gia đình ông H cũng chấp thuận làm theo quy ước mới của địa phương.

“Dân vận kém thì việc gì cũng kém. Dân vận khéo thì việc gì cũng thành công”. Lời Bác dạy ngày nào vẫn còn nguyên giá trị và đang được cán bộ, đảng viên và nhân dân Mão Điền quyết tâm làm theo. Ở đó, mỗi mán bộ, đảng viên, nhân dân trên dưới một lòng thực hiện tuyên truyền, phổ biến sâu rộng về ý nghĩa, nội dung thực hiện nếp sống văn minh trong việc tang. Các thôn, xóm vận động người dân không dùng cơm tại gia tang; gia tang thì bỏ hủ tục thuê người khóc mướn, làm trò, lăn đường, luồn cữu, đội cầu… Gần 20 năm giữ chức Bí thư Chi bộ thôn Ngòi, ông Nguyễn Xuân Tiệp không nhớ mình quán triệt, triển khai bao nhiêu nghị quyết cấp trên, nhưng ông tâm đắc nhất là Nghị quyết “4 khéo” của Đảng ủy xã.
Ông Nguyễn Xuân Tiệp, Bí thư Chi bộ thôn Ngòi-Hồ-Tủng cho biết: “Từ khi nghị quyết của Đảng ủy xã thông qua, Chi bộ đã giao cho Chi hội Người cao tuổi làm nòng cốt “Đi từng ngõ, gõ từng nhà” thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang. Trong đó đẩy mạnh tuyên truyền, khuyến khích điện táng, hỏa táng đối với người chết và những tiêu chuẩn về diện tích, kích thước ngôi mộ; đồng thời hỗ trợ các gia đình có hoàn cảnh khó khăn”. Từ năm 2021 đến nay, ông Tiệp đã nhiều lần đưa người thân ra Hoàn Vũ, An Lạc Viên… chứng kiến cách thức phục vụ chu đáo, bảo đảm vệ sinh, ông tích cực tuyên truyền. Khi thấy ai chưa hiểu, còn e ngại, sợ ảnh hưởng đến vấn đề tâm linh, ông trực tiếp giải thích, thuyết phục để mọi người hiểu rõ, làm theo. Từ đó, mỗi khi trong làng có đám, họ lại tin tưởng, tìm đến nhờ ông.
So với hình thức địa táng truyền thống thì hỏa táng vừa nhanh gọn, sạch sẽ, văn minh lại không phải cải táng, bốc mộ. Các thôn ở xã Mão Điền coi đó là nét mới bổ sung vào quy ước, hương ước của làng và xem xét tiêu chí đánh giá gia đình văn hóa hằng năm. Nhờ vậy, hình thức an táng này trở nên phổ biến, được nhiều hộ dân đồng tình ủng hộ, thực hiện làm theo mà không còn băn khoăn về mặt tâm linh, phong tục tập quán. Dưới mái nhà cổ kính, ông Nguyễn Bá Bạn, 75 tuổi, xóm Ngòi tâm đắc: “Những hủ tục và hệ lụy đám tang truyền thống chẳng khác nào kìm hãm sự phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Chủ trương điện táng, hỏa táng của Đảng ủy xã ban hành, thực hiện rất kịp thời và hợp lòng dân. Với vai trò là người cao tuổi, tôi sẵn sàng, tự nguyện gương mẫu tuyên truyền, vận động người thân trong gia đình và nhân dân khi có người thân trong gia đình qua đời nên tổ chức tang lễ trang trọng, tiết kiệm, không rắc vàng mã, không thuốc lá, không tổ chức ăn uống mời khách, sử dụng vòng hoa luân chuyển và điện táng, hỏa táng”.