Đôi điều về xét tuyển

Nhân Bộ GD-ĐT vừa công bố dự thảo (sửa đổi) một số điều của Quy chế tuyển sinh vào THCS và THPT được dư luận rất quan tâm, cùng nhìn lại một trong những quy định gây nhiều tranh cãi được Bộ ban hành tháng 11-2014 và được triển khai từ năm học 2015-2016, đó là: Cấm tổ chức thi tuyển vào lớp 6 dưới mọi hình thức.

Công bằng mà nói, Quy định trên phù hợp với các trường THCS công lập đại trà. Nhưng bất cập với không ít trường tư thục hoặc trường công lập đặc thù, như 8 trường THCS trọng điểm của tỉnh Bắc Ninh. Bởi trường đại trà mang tính phổ cập, tuyển tối đa số học sinh trên địa bàn và trực thuộc UBND cấp xã. Còn 8 trường trọng điểm trực thuộc Phòng GD-ĐT, tuyển sinh trên địa bàn toàn huyện, thị xã, thành phố, vì thế số thí sinh dự thi luôn đông hơn chỉ tiêu được giao và cần phải sàng lọc.

Như vậy, tại Bắc Ninh, việc cấm thi tuyển vào lớp 6 đã làm khó cho 8 trường THCS trọng điểm, chí ít trong 3 năm từ 2015 đến 2017. Trong 3 năm đó, tại các hội nghị tuyển sinh của Sở GD-ĐT, nhiều cán bộ quản lý đã nhìn thẳng, nói thật về những bất cập đồng thời kiến nghị Sở GD-ĐT bổ sung quy định khâu tuyển sinh vào các trường trọng điểm, chẳng hạn như phải có thêm bài khảo sát kiến thức chung, như vậy mới có thể tuyển được tối đa học sinh xuất sắc.

Ông Trần Quốc Hoàn, Trưởng Phòng GD-ĐT Lương Tài có lần nói thẳng: Ở Lương Tài khi biết Quy định cấm tổ chức thi tuyển vào trường THCS trọng điểm, không ít phụ huynh thái quá, bằng các mối quan hệ riêng đã nhờ giáo viên nâng điểm cho con để sau này đủ tiêu chuẩn trúng tuyển vào trường THCS trọng điểm. Có lần xuống trường (Tiểu học) kiểm tra, phát hiện tình trạng giáo viên chữa điểm cho học sinh, Phòng GD-ĐT yêu cầu Hiệu trưởng kiểm điểm giáo viên.

Trường THCS Hàn Thuyên (Lương Tài) là 1 trong 8 trường THCS trọng điểm của tỉnh.

Cũng có năm, sau khi tuyển sinh xong, Phòng GD-ĐT Lương Tài có bài khảo sát thì phát hiện nhiều học sinh không đạt điểm 5 (thang điểm 10). Trong năm học, có học sinh năng lực kiến thức không cập được với yêu cầu của trường trọng điểm, trường động viên về (trường xã); có học sinh (và cả phụ huynh) do nhận thức đúng năng lực đã tự rút về trường xã; có học sinh sau 1 học kỳ hoặc sau một năm học kết quả học tập không đạt cũng phải chuyển…

Cơ bản lãnh đạo các Phòng GD-ĐT đều đồng tình với quan điểm và thực tế tại Lương Tài. Ông Nguyễn Tiến Đức, Trưởng Phòng GD-ĐT Yên Phong còn cho biết thêm, do cấp Tiểu học không thi học sinh giỏi cấp huyện, tỉnh, vì vậy nếu chỉ dựa vào điểm trong học bạ thì rất khó để tuyển chọn được học sinh giỏi thực sự vào trường trọng điểm. Mặc dù trong quá trình xét tuyển, Sở có đưa ra những tiêu chí ưu tiên thí sinh dự tuyển như: Từng đạt các giải thể dục thể thao, các giải trong cuộc thi viết chữ đẹp… Nhưng các tiêu chí đó chưa phù hợp trong tuyển chọn học sinh giỏi. Vì giữa học giỏi với viết chữ đẹp hoặc học giỏi với chơi thể thao giỏi không liên quan nhiều đến nhau.

Nhiều lãnh đạo Phòng GD-ĐT huyện, thị xã, thành phố nhất trí đề xuất Sở GD-ĐT cần thiết phải có thêm bài kiểm tra năng lực trong khâu xét tuyển vào lớp 6 trọng điểm, nhưng không được chấp thuận. Ông Trịnh Khôi, Phó Giám đốc Sở GD-ĐT không ít lần trải lòng: Bộ đã cấm tổ chức thi thì phải tuyệt đối chấp hành, đề xuất của các Phòng GD-ĐT là hợp lý nhưng không thể triển khai vì suy cho cùng đó vẫn là biến tướng của thi cử, một khi Bộ GD-ĐT phát hiện, quy kết.

Có lẽ không riêng Bắc Ninh, tỉnh, thành nào cũng có những trường THCS, những lớp 6 đặc thù không thể tuyển sinh chỉ đơn thuần bằng hình thức xét tuyển nên đã đồng loạt đề xuất Bộ phải thay đổi.

Tại Bắc Ninh, sự việc lên cao trào khi trong tháng 6-2017, Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Tử Quỳnh làm việc với Sở GD-ĐT về vấn đề nâng cao chất lượng mũi nhọn củaTrường THPT Chuyên Bắc Ninh và 8 trường THCS trọng điểm, trong đó có nội dung tuyển sinh vào THCS trọng điểm. Không nhất trí trước quy định không phù hợp của Bộ, Chủ tịch UBND tỉnh yêu cầu Sở GD-ĐT từ năm học 2017-2018 phải xây dựng phương thức xét tuyển riêng vào 8 trường THCS trọng điểm, thực hiện theo 2 bước: Xét tuyển học bạ và làm bài kiểm tra năng lực theo đề chung của Sở GD-ĐT. Cùng với việc chỉ đạo chấp hành, đồng chí Chủ tịch UBND tỉnh cam kết sẵn sàng chịu trách nhiệm về Quyết định nói trên nếu Bộ GD-ĐT có ý kiến…

Những ngày cuối cùng năm 2017, báo chí cả nước đồng loạt đăng tin Bộ GD-ĐT công bố Dự thảo sửa đổi, bổ sung một số điều của Quy chế tuyển sinh vào THCS và THPT, có đoạn: “Nếu trường (THCS) có số học sinh đăng ký đông hơn chỉ tiêu tuyển sinh, Sở GD-ĐT hướng dẫn thực hiện phương án tuyển sinh theo phương thức xét tuyển, hoặc kết hợp xét tuyển với kiểm tra, đánh giá năng lực học sinh”.

Dù mới là dự thảo, nhưng dư luận rất quan tâm và tin rằng Quy chế tuyển sinh vào THCS và THPT (mới) của Bộ sẽ được thực hiện từ năm học 2018-2019, tạo thuận lợi cho các trường THCS có tính đặc thù. Vì suy cho cùng, Quy chế mới được ban hành là thể hiện thái độ cầu thị trước nhân dân về một quy định chưa phù hợp mà Bộ GD-ĐT ban hành và yêu cầu các Sở GD-ĐT thực hiện nghiêm trong hơn 3 năm qua.