Đổi mới, sáng tạo quyết định sự phát triển bền vững

Trong kỷ nguyên số và hội nhập sâu rộng hiện nay, đổi mới sáng tạo không chỉ là xu thế tất yếu mà còn là yêu cầu cấp bách để nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia. Nhận thức rõ điều đó, ngày 22-11-2024, Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 57 về đổi mới khoa học, công nghệ, chuyển đổi số và sáng tạo. Đây được coi là “đột phá của đột phá”, “then chốt của then chốt”, một trong những động lực chiến lược thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội đất nước.

Trong tiến trình thực hiện Nghị quyết này, tỉnh Bắc Ninh nổi lên là điểm sáng. Không chỉ nằm trong nhóm dẫn đầu cả nước về ứng dụng khoa học - công nghệ, cải cách hành chính và chuyển đổi số, Bắc Ninh còn là địa phương sớm  ban hành Kế hoạch số 92 để thực hiện Nghị quyết 57 một cách đồng bộ, toàn diện trên các lĩnh vực trọng yếu. Với tinh thần hành động quyết liệt, tỉnh gắn việc thực hiện Nghị quyết với các chương trình phát triển kinh tế tư nhân và xây dựng nền tảng khoa học - công nghệ bền vững, coi đây là nhiệm vụ đột phá trong chiến lược phát triển giai đoạn mới.
Trên nền tảng chỉ đạo sâu sát của Trung ương, tỉnh xây dựng chương trình hành động cụ thể, nhấn mạnh trách nhiệm của các cấp ủy, chính quyền địa phương trong việc kiểm tra, giám sát, đánh giá kết quả triển khai Nghị quyết thông qua các sản phẩm cụ thể, có tính đo lường hiệu quả rõ ràng. Quan trọng hơn, tỉnh khơi dậy được tinh thần đổi mới, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm trong đội ngũ cán bộ, công chức, doanh nghiệp và người lao động.
Một trong những giải pháp then chốt được Bắc Ninh xác định là nâng cao chất lượng nguồn nhân lực. Tỉnh đã ban hành cơ chế đặc thù hỗ trợ đào tạo trong lĩnh vực công nghiệp bán dẫn và công nghệ cao - những ngành then chốt trong kỷ nguyên số. Quy mô đào tạo tại các trường chuyên nghiệp trên địa bàn tăng 1,5 lần, thu hút nhiều trường đại học danh tiếng, hình thành trung tâm nghiên cứu… thể hiện sự đầu tư nghiêm túc, lâu dài cho tương lai.
Trong lĩnh vực chuyển đổi số, Bắc Ninh tập trung vào số hóa dữ liệu và công khai minh bạch hóa các quy trình thủ tục hành chính, phục vụ người dân và doanh nghiệp một cách hiệu quả. Tỉnh cũng chú trọng công tác quy hoạch, thu hút đầu tư có chọn lọc, đặc biệt ở các ngành công nghệ cao và nông nghiệp công nghệ cao.
Không chỉ tập trung vào công nghiệp, Bắc Ninh đặc biệt quan tâm phát triển nông nghiệp, nông dân và nông thôn - những trụ cột truyền thống nhưng đang chuyển mình mạnh mẽ nhờ công nghệ. Với tỷ lệ cơ giới hóa đạt gần 100%, tỉnh đã hình thành các chuỗi sản xuất khép kín “từ trang trại đến bàn ăn”, hỗ trợ doanh nghiệp nghiên cứu, ứng dụng và chuyển giao công nghệ trong sản xuất nông nghiệp. Trung tâm nghiên cứu nông nghiệp công nghệ cao tại Gia Bình là minh chứng cho hướng đi này.
Ở lĩnh vực tài nguyên, môi trường, Bắc Ninh cũng đạt nhiều thành tựu nổi bật. 100% các địa phương trong tỉnh đã hoàn thành số hóa dữ liệu đất đai, kết nối với cơ sở dữ liệu quốc gia. 60% đơn vị hành chính cấp xã đã số hóa bản đồ địa chính và mục tiêu đến tháng 10-2025 là hoàn thiện 100%. Đồng thời, dữ liệu quan trắc môi trường cũng được truyền về trung tâm dữ liệu của tỉnh, phục vụ quản lý chặt chẽ, minh bạch hoạt động sản xuất kinh doanh.
Tinh thần không đánh đổi môi trường lấy tăng trưởng được Bắc Ninh thực thi nghiêm túc. Các làng nghề, cơ sở sản xuất gây ô nhiễm đều được yêu cầu lắp đặt hệ thống quan trắc khí thải, nước thải và truyền dữ liệu trực tiếp về trung tâm giám sát - một bước tiến quan trọng trong quản lý môi trường hiện đại.
Để hiện thực hóa các mục tiêu của Nghị quyết 57, yếu tố tiên quyết chính là sự vào cuộc quyết liệt của người đứng đầu các cấp. Tại Bắc Ninh, việc quán triệt tinh thần Nghị quyết không chỉ dừng ở tuyên truyền mà gắn chặt với kiểm tra thực thi, lấy kết quả làm thước đo. Qua đó, tỉnh kịp thời phát hiện và nhân rộng mô hình hiệu quả, đồng thời tháo gỡ điểm nghẽn, điều chỉnh cơ chế không phù hợp. Với tinh thần “dám quyết, dám làm, dám chịu trách nhiệm”, Bắc Ninh thể hiện rõ vai trò “chủ thể hành động” thay vì “thụ động chờ chỉ đạo”.
Một điểm nhấn khác là tỉnh chủ động khảo sát, phân nhóm doanh nghiệp tư nhân để thành lập các hội, hiệp hội chuyên ngành, tăng cường kết nối với doanh nghiệp FDI. Đây là cách thức thiết thực để hình thành chuỗi cung ứng nội địa bền vững, tạo động lực cho khu vực kinh tế tư nhân tham gia sâu vào quá trình chuyển đổi số và đổi mới công nghệ.
Nguồn lực tài chính là yếu tố sống còn trong triển khai các nghị quyết lớn. Bắc Ninh xác định rõ vai trò của ngân sách và xã hội hóa đầu tư trong lĩnh vực khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo. Tỉnh ưu tiên tối thiểu 2% chi thường xuyên cho các hoạt động nghiên cứu, ứng dụng công nghệ và chuyển đổi số. Cùng với đó, Quỹ khoa học, công nghệ và đầu tư mạo hiểm đã ra đời, thu hút nhiều doanh nghiệp, nhà khoa học, mạnh thường quân cùng chung tay xây dựng hệ sinh thái đổi mới.
Bắc Ninh đang từng bước khẳng định vị thế một địa phương đi đầu trong thực hiện chủ trương lớn của Đảng về đổi mới, sáng tạo và chuyển đổi số. Từ nền tảng khoa học công nghệ đến nông nghiệp công nghệ cao, từ quản lý đất đai đến môi trường, từ giáo dục đào tạo đến hỗ trợ doanh nghiệp - tất cả đều quy tụ về một mục tiêu chung: Phát triển bền vững, hiện đại, hài hòa và nhân văn.