Đổi mới tư duy trong vận hành, quản lý bệnh viện

Không còn xa vời, mô hình bệnh viện không giấy đang dần hiện hữu khi ngày càng có thêm nhiều cơ sở y tế triển khai bệnh án điện tử. Với ưu điểm nổi bật bảo đảm độ chính xác dữ liệu, thông tin được ghi nhận, số hóa và lưu trữ đầy đủ, lâu dài, giải pháp chuyển đổi số này là động lực, cũng là yêu cầu để các bệnh viện đổi mới tư duy trong vận hành, quản lý.

Sau hơn một năm chạy thử nghiệm bệnh án điện tử song song với bệnh án giấy, cuối năm 2024, Trung tâm Y tế huyện Tiên Du hoàn thiện những thủ tục cuối cùng để thẩm định các điều kiện, chính thức triển khai bệnh án điện tử thay thế hoàn toàn bệnh án giấy. Đây là cơ sở y tế công lập tuyến huyện thứ 2 và là bệnh viện thứ 4 trên địa bàn tỉnh triển khai bệnh án điện tử, sau Bệnh viện Sản - Nhi, Trung tâm Y tế huyện Yên Phong và Bệnh viện Đa khoa tỉnh. Bác sĩ CKII Lê Việt An, Giám đốc Trung tâm Y tế huyện Tiên Du chia sẻ: Đơn vị mất gần nửa năm để đầu tư đồng bộ các phần mềm phục vụ việc chạy thử.
Theo Giám đốc Trung tâm Y tế huyện Tiên Du, với lưu lượng từ 500-600 lượt bệnh nhân đến khám mỗi ngày, quản lý ngoại trú đối với tổng số khoảng 5.000 bệnh nhân đái tháo đường, tăng huyết áp mỗi tháng, thì việc sử dụng bệnh án giấy khó có thể đáp ứng công việc, dễ dẫn đến tình trạng ùn ứ, tạo áp lực cho cán bộ, nhân viên y tế, đồng thời gây bức xúc cho người bệnh vì phải chờ đợi lâu.
Bệnh án điện tử là bước đột phá quan trọng về ứng dụng công nghệ thông tin (CNTT) để số hóa ngành Y tế. Bộ Tiêu chí ứng dụng CNTT tại cơ sở khám bệnh, chữa bệnh do Bộ Y tế quy định gồm 8 nhóm tiêu chí thống nhất, đồng bộ, qua đó duy trì một chu trình khám, chữa bệnh và quản lý bệnh viện trên môi trường số hoàn chỉnh. So với bệnh án giấy truyền thống, bệnh án điện tử có nhiều ưu điểm vượt trội khi các quy trình được số hóa toàn bộ, có cơ sở pháp lý và chức năng tương đương hồ sơ bệnh án giấy; mọi thông tin sức khỏe, tiền sử của người bệnh khi đến điều trị tại bệnh viện được lưu giữ lâu dài và đầy đủ, bảo đảm an toàn, bảo mật.
Bệnh án điện tử mang lại “lợi ích kép” cho cả người bệnh và bệnh viện, nhân viên y tế. Kết quả này được thấy trong thực tế tại các bệnh viện qua giai đoạn thử nghiệm và chính thức triển khai như: Bệnh viện Sản - Nhi, Bệnh viện Đa khoa tỉnh và Trung tâm Y tế huyện Yên Phong. Không chỉ giúp người bệnh giảm gánh nặng giấy tờ, rút gọn các thủ tục hành chính, bệnh án điện tử còn góp phần tăng hiệu suất lao động của các y, bác sĩ. Thay thế cho những chồng bệnh án giấy là hệ thống thông tin được lưu trữ trên máy tính. Chỉ với vài thao tác trên bàn phím, bác sĩ có thể tra cứu dữ liệu cũ, so sánh với các chỉ số mới để có đánh giá toàn diện hơn về sức khỏe của bệnh nhân. Không mất nhiều thời gian cho việc ghi chép, bác sĩ có điều kiện hỏi bệnh, khám kỹ cho bệnh nhân.
Theo Thông tư 46/2018/TT-BYT ngày 28-12-2018 của Bộ Y tế quy định hồ sơ bệnh án điện tử, lộ trình thực hiện được chia làm 2 giai đoạn: 2019-2023 và 2024-2028, trong đó, năm 2028 là mốc thời gian quan trọng khi tất cả các cơ sở khám, chữa bệnh trên toàn quốc phải hoàn thành triển khai hồ sơ bệnh án điện tử.

Năm 2021, Bệnh viện Sản - Nhi Bắc Ninh là đơn vị đầu tiên trong tỉnh và là bệnh viện thứ 18 trong tổng số khoảng 1,5 nghìn bệnh viện trong cả nước triển khai thành công bệnh án điện tử. Tiến sĩ, bác sĩ Đào Khắc Hùng, Phó Giám đốc Sở Y tế, khi ấy là Giám đốc Bệnh viện Sản - Nhi chia sẻ “Vào năm 2020, khi đặt vấn đề triển khai bệnh án điện tử, từ Ban Giám đốc đến các khoa, phòng đều rất lúng túng. Một số ít bệnh viện trong cả nước đã làm rồi, nhưng trước điều mới mẻ như vậy, Bệnh viện cũng chưa biết bắt đầu từ đâu. Đầu tiên, chúng tôi nghiên cứu kỹ để hiểu Thông tư của Bộ Y tế, đến học tập các đơn vị bạn đã, đang triển khai như Bệnh viện Sản - Nhi Quảng Ninh, Bệnh viện Sản - Nhi Nghệ  An, Bệnh viện Phụ sản Hà Nội… dần dà, ban lãnh đạo bệnh viện không chỉ biết phải làm như thế nào mà còn biết tận dụng kinh nghiệm của các đơn vị để làm một cách sáng tạo, tiết kiệm và hiệu quả. Đảng ủy Bệnh viện ra Nghị quyết về triển khai bệnh án điện tử, thành lập Ban chỉ đạo, đẩy mạnh việc tuyên truyền, vận động, nâng cao nhận thức, quyết tâm của đội ngũ cán bộ, nhân viên y tế. Tuy nhiên, vẫn có một số ý kiến, tâm lý không muốn thay đổi vì đã quen với nếp cũ, đặc biệt là những cán bộ, nhân viên y tế lớn tuổi do trình độ CNTT hạn chế. Nhìn lại mới thấy, để hoàn thành bằng được mục tiêu triển khai bệnh án điện tử, yếu tố quan trọng nhất là phải cởi bỏ được tư duy và cách làm đã cũ, sẵn sàng đón nhận điều mới mẻ, quyết tâm và quyết liệt triển khai dù chắc chắn phải vượt qua nhiều thách thức. Nếu khi ấy, Ban Giám đốc thiếu quyết đoán, chưa đủ quyết tâm thì khó có thể hoàn thành”.
Đồng quan điểm với Phó Giám đốc Sở Y tế Đào Khắc Hùng về việc cần phải cởi bỏ tư duy cũ, cách làm cũ khi triển khai bệnh án điện tử, Giám đốc Trung tâm Y tế huyện Tiên Du Lê Việt An cũng thừa nhận, ban đầu đơn vị nhận được không ít ý kiến trái chiều, trong đó có việc ngại thay đổi để bắt tay làm cái mới: “Đang quen ghi chép bệnh án, từ việc chỉ định thuốc cho đến cận lâm sàng đều viết tay, nếu có sai sót dễ sửa chữa nên một số cán bộ, nhân viên y tế không đồng thuận ngay, một số khác chưa thấy được lợi ích lâu dài của bệnh án điện tử là giảm thời gian chờ đợi cho người bệnh, tăng tính minh bạch… Với việc tăng cường tập huấn kỹ năng thao tác trên hệ thống cho đến khi thuần thục, sau thời gian vận hành thử nghiệm, những người trước đây e ngại đã  khẳng định không còn muốn quay lại bệnh án giấy truyền thống nữa”.
Bệnh án điện tử là một trong những giải pháp quan trọng về CNTT nhằm đẩy nhanh quá trình chuyển đổi số trong các cơ sở y tế. Vì là giải pháp công nghệ, nên ngoài việc đầu tư hạ tầng công nghệ thông tin phù hợp và lựa chọn phần mềm hiệu quả, quyết tâm cao và hành động quyết liệt mới là “chìa khóa” mở ra thành công của chuyển đổi số nói chung, việc triển khai bệnh án điện tử nói riêng. Kinh nghiệm từ ngành Y tế Bắc Ninh cho thấy, để chuyển đổi số diễn ra nhanh, mạnh cần mạnh dạn xóa bỏ tư duy cũ, tất nhiên, điều này cần được bắt đầu từ người đứng đầu mỗi đơn vị.