Đội Thanh niên xung phong 307 Trần Phú và những năm tháng không thể nào quên

Liên phân đội TNXP 307 Trần Phú được thành lập cuối tháng 10 năm 1950. Đơn vị lúc đầu có 6 phân đội với hơn 100 đội viên là con em quê hương Bắc Ninh. Sau hai ngày học tập chính trị, đơn vị được lệnh hành quân và nhận nhiệm vụ làm ngầm, sửa cầu, sửa đường từ Mẹt về Đèo Cà (Yên Thế, Bắc Giang).

Đến địa điểm tập kết, đơn vị bắt tay ngay vào công việc. Ngày thì xây dựng lán trại, lên rừng tìm nứa khô bó thành đuốc, chẻ tre đan sọt, kiếm rau tươi... Đêm xuống, cùng nhau mang cuốc, xẻng, đuốc tiến ra mặt đường, xuống sông, suối mò sỏi làm ngầm, sửa cầu, đắp đường, cho xe ra mặt trận, xe về hậu phương. Công việc nặng nhọc. Mùa đông giá rét mà áo trấn thủ, chăn, màn cấp phát chưa đến, mỗi cán bộ, đội viên chỉ hai bộ quần áo từ nhà mang đi, hai đến ba người một tấm chăn mỏng. Nhưng khi phải ngâm mình mò sỏi làm ngầm thì ai cũng xung phong. Đời sống vật chất vô cùng gian khổ, ngày này sang ngày khác luôn thiếu gạo nên ngô độn măng rừng trở thành “quân chủ lực”. Với tinh thần “miếng cơm xẻ nửa, chăn sui đắp cùng”, đời sống TNXP “vui như hội”, gái trai đoàn kết một lòng, thương yêu, giúp đỡ nhau cùng “hoàn thành nhiệm vụ cho đến kháng chiến thành công” như lời hứa lúc ra đi.

“Mặt trận đang cần”, theo tiếng gọi hướng về tiền tuyến, đơn vị đã phục vụ chiến đấu trên địa bàn Bắc Giang, Lạng Sơn, Bắc Kạn, Cao Bằng, phục vụ chiến dich vu seo Hoàng Hoa Thám đánh vào phòng tuyến địch trên Đường 18 thuộc khu vực từ Phả Lại đến Uông Bí, sửa chữa, bảo đảm giao thông ở Đường số 3. Liên phân đội 307 đã có mặt ở những trọng điểm ác liệt, địa hình hiểm trở như: Đèo Giàng, Cầu Nà Cù, đoạn đường Hang Dơi, cây số 37… Đây là những mục tiêu bị máy bay địch đánh phá thường xuyên. Đường bò quanh mép núi chênh vênh, bên dưới là sông. Bom nổ trên núi, núi lở lấp đường. Bom nổ trúng đường, đường bị khoét thành sông. Máy bay giặc rút đi, đơn vị lại tràn ra mặt đường đánh dấu nơi bom chưa nổ, tiến hành đào bới, phá nổ và khẩn trương san lấp mặt bằng. Nhiều đêm thức trắng san hàng trăm khối đất đá thông đường cho xe qua. Lúc mưa lũ, cầu bị trôi, phải ngâm mình dưới nước 7 đến 8 giờ đồng hồ kéo gỗ, bắc lại cầu. Anh chị em vật lộn với mưa lũ, lao động căng thẳng dưới bom đạn quân thù ngày càng ác liệt, giữ cầu, giữ đường bảo đảm giao thông thông suốt, chưa lần nào để đường tắc quá 4 tiếng đồng hồ.

Đơn vị còn thực hiện nhiệm vụ vận chuyển hàng hóa. Ban đêm, từ nơi đóng quân, TNXP tiến vào các kho quân khí, quân nhu trong rừng gùi hàng tới địa điểm tập kết. Khi mưa dầm, gió bấc, đường lầy lội, trơn như mỡ, thêm hàng nặng trên vai khiến người “ngã như đổ tường”. Những chuyến giao và nhận hàng có khi kéo dài đến gần sáng, anh chị em phải gấp rút tỏa vào rừng để tránh máy bay địch. Đơn vị đã thành lập các Đội “Quyết thắng” là những nhóm đội viên nam khỏe mạnh tình nguyện chuyển hàng trong tình huống khẩn cấp, sẵn sàng vượt qua những trọng điểm đặc biệt nguy hiểm ngay giữa ban ngày.

Chiến công đặc biệt xuất sắc của Liên phân đội 307 Trần Phú là vận chuyển thương binh. Khi tải thương, cứ 6 người một cáng thay nhau, vừa giữ thăng bằng, vừa tiến bước sao cho êm ái trong tình thương yêu đồng đội. Nhiều trường hợp để động viên thương binh, các đội viên TNXP đã ca hát ngay khi phải lội suối, băng rừng... Tháng 3 và tháng 4-1951, trong chiến dịch Đường số 18, trời mưa tầm tã, đơn vị đưa thương binh lui về tuyến sau phải vượt qua Đèo Thung, Đèo Cốc, đường trơn như đổ mỡ, chỉ cần lỡ chân là cả người và cáng sẽ lao xuống vực thẳm. Anh chị em đã quỳ xuống bùn, dàn hàng dọc, nắm chắc tay nhau làm đường dây để dân công vịn tay làm điểm tựa, đưa cáng thương binh xuống dốc an toàn. Có lần chuyển thương binh trên chặng đường dài, đi ròng rã 7 ngày liền, bị địch bắn pháo, anh em phải tắt hết đèn, đuốc, đặt thương binh nằm rạp xuống, sau mỗi loạt đạn lại vùng dậy khiêng thương binh ra khỏi tầm đạn thù. Tinh thần hy sinh quên mình để bảo vệ thương binh đó đã có sức cổ vũ khắp chiến trường.

Hơn 3 năm thành chiến đấu và trưởng thành trong gian khổ và khói lửa chiến tranh, lực lượng TNXP 307 của quê hương Bắc Ninh đã phát huy vai trò xung kích phục vụ chiến trường, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ, góp phần cùng cả nước đánh thắng giặc Pháp xâm lược. Mùa xuân năm 1954, Liên phân đội 307 Trần Phú gia nhập vào hệ thống tổ chức Đoàn TNXP Trung ương (mật danh là Đoàn XP) lên đường nhận nhiệm vụ mới.

Bảo Anh - Thanh Tú    

(Dựa theo hồi ký và tư liệu của cựu TNXP Đặng Thuật, Ban liên lạc Liên phân đội TNXP 307 Trần Phú)