Động lực cho các tài năng trẻ

Kỳ họp thứ Hai, Hội đồng Nhân dân tỉnh khóa XIX diễn ra trong 2 ngày 15 và 16-7-2021. Trong nhiều Nghị quyết được thông qua tại kỳ họp, có Nghị quyết số 02 Về việc “Quy định một số chế độ chính sách đối với trường THPT Chuyên Bắc Ninh, 8 trường THCS trọng điểm và chế độ đối với cán bộ quản lý, chuyên gia, giáo viên, học sinh tham gia bồi dưỡng, tập huấn tham dự kỳ thi chọn học sinh giỏi cấp tỉnh đối với THCS, cấp quốc gia, khu vực và quốc tế trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh”.

Trong Nghị quyết 02, có nội dung đề cập đến mức khen thưởng đáng mơ ước: Học sinh đạt giải Nhất kỳ thi Quốc tế (Huy chương Vàng) được thưởng 500 triệu đồng. Đây là mức thưởng cao nhất chỉ có Bắc Ninh và Hải Phòng áp dụng, cho thấy sự quan tâm đặc biệt của tỉnh với ngành Giáo dục - Đào tạo (GD-ĐT) nói chung và các tài năng trẻ của quê hương nói riêng.
Nghị quyết 02 của HĐND tỉnh cũng nêu rõ, tập thể giáo viên tham gia bồi dưỡng đội tuyển được hưởng bằng tổng mức hưởng của học sinh được khen thưởng theo số lượng và chất lượng giải của đội tuyển.
Sau khi Báo Bắc Ninh đăng tải thông tin về Nghị quyết 02, nhiều phương tiện thông tin đại chúng và mạng xã hội đã đăng lại. Thầy Vương Bá Huy, Phó Hiệu trưởng Trường THPT Chuyên Bắc Ninh điện chia sẻ, nhà trường in bài báo gửi đến các tổ chuyên môn như một hình thức khuyến khích phong trào thi đua trong toàn đội ngũ. Tất nhiên, để đạt được điều đó là vấn đề không đơn giản.
Bắc Ninh là mảnh đất giàu truyền thống hiếu học và khoa bảng, nhưng trong nhiều năm, tỉnh và ngành GD-ĐT rất băn khoăn trăn trở bởi chất lượng giáo dục mũi nhọn của tỉnh, thể hiện qua các kỳ thi chọn học sinh giỏi quốc gia, khu vực và quốc tế hằng năm còn khiêm tốn, chưa như mong đợi, chưa phản ánh đúng tiềm năng và vị thế của vùng đất học nổi danh.

Trường THPT Chuyên Bắc Ninh, nơi lãnh sứ mệnh phát hiện, đào tạo và bồi dưỡng các đội tuyển thi học sinh giỏi Quốc gia, khu vực và Quốc tế của tỉnh Bắc Ninh

Đồng chí Trần Văn Túy khi đương chức Bí thư Tỉnh ủy (2011-2015) từng không ít lần phát biểu tại Sở GD-ĐT rằng, nếu Bắc Ninh có học sinh đạt giải Nhất Quốc tế, ông sẽ ra sân bay đón và thưởng nóng cho học sinh. Phát biểu của Bí thư Tỉnh uỷ khi ấy cũng là khát vọng của ngành GD-ĐT tỉnh và Trường THPT Chuyên Bắc Ninh, nơi nhận sứ mệnh phát hiện, đào tạo và bồi dưỡng các đội tuyển thi quốc gia, khu vực và quốc tế.
Có thực tế là không ít học sinh người Bắc Ninh đoạt Huy chương Vàng Olympic Quốc tế (Nhất), nhưng đó là các em học ở Hà Nội hoặc sinh sống ở Hà Nội, riêng tại Bắc Ninh, kể từ khi tái lập tỉnh (1997) đến nay, cao nhất mới có 2 học sinh đoạt Huy chương Bạc (Nhì) Olympic Hóa học Quốc tế năm 2003 và 2015; 1 học sinh đoạt Huy chương Đồng (Ba) Olympic Toán Quốc tế năm 2011, các em đều là học sinh Trường THPT Chuyên Bắc Ninh.

Để nâng cao chất lượng giáo dục mũi nhọn, tỉnh đã dành cho Trường THPT Chuyên Bắc Ninh nhiều sự quan tâm đặc biệt thể hiện rõ trong Đề án Phát triển trường chuyên và 8 trường THCS trọng điểm; đến tháng 8-2016, tỉnh tổ chức khánh thành và đưa vào sử dụng Trường THPT Chuyên Bắc Ninh được xây mới hiện đại bậc nhất toàn quốc, tại phường Kinh Bắc, thành phố Bắc Ninh; tháng 7-2017, Hội đồng Nhân dân tỉnh ban hành Nghị quyết số 63/2017/NQ-HĐND về việc Quy định một số chế độ chính sách đối với trường chuyên và các trường trọng điểm.
Nghị quyết 63/2017/NQ-HĐND với nhiều chế độ ưu tiên đặc biệt cho đội ngũ cán bộ, giáo viên và học sinh các trường này đã góp phần quan trọng để Bắc Ninh mấy năm gần đây vững vàng trong tốp 10 tỉnh, thành phố dẫn đầu toàn quốc về kết quả thi học sinh giỏi quốc gia. Tuy thế giải Olympic quốc tế thậm chí Olympic khu vực Châu Á vẫn vời xa, vẫn chỉ là khát vọng. Từ khi triển khai Nghị quyết 63, đến năm 2021, Bắc Ninh mới có 1 học sinh được nhận Bằng khen (giải Tư) tại cuộc thi Olympic Vật lý Châu Á - Thái Bình Dương (AphO). Cần nói rõ AphO mới là giải khu vực chính thức bởi Việt Nam là thành viên chính thức trong khu vực, đội tuyển do Bộ GD-ĐT tuyển lựa; khác với cuộc thi Olympic Vật lý Châu Âu (EuphO), Việt Nam chỉ là quốc gia được mời tham gia, do Hội Vật lý Việt Nam chọn thi.

Bồi dưỡng thi học sinh giỏi Quốc gia môn Vật lý năm học 2020-2021 tại Trường THPT Chuyên Bắc Ninh (tháng 12-2020).

Với ngành GD-ĐT Bắc Ninh, để có học sinh được tham dự và đoạt giải Olympic quốc tế là bài toán không đơn giản, nói như ông Nguyễn Thế Sơn, Giám đốc Sở GD-ĐT là cần căn cơ, bài bản và hết mình hơn nữa trong tuyển chọn, đào tạo và bồi dưỡng tài năng trẻ. Trên thực tế, Bắc Ninh không thiếu nhân tố, vấn đề ở chỗ nhân tố đó có được phát hiện, đào tạo và bồi dưỡng kịp thời để các em có cơ hội toả sáng, mang vinh quang về cho quê hương hay không. Đây là câu hỏi đặt ra với ngành GD-ĐT và Trường THPT Chuyên Bắc Ninh?
Tuy nhiên, về tổng thể, nhìn lại các giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục mũi nhọn của tỉnh trong mấy năm qua, đặc biệt từ khi triển khai Nghị quyết 63, chúng ta thấy rất lạc quan vì Bắc Ninh đang vững vàng trong tốp đầu toàn quốc về kết quả thi học sinh giỏi quốc gia. Gần nhất, năm học 2020-2021, toàn tỉnh có 57/72 thí sinh dự thi đạt giải quốc gia, chiếm 79,2% gồm 5 giải Nhất, 21 giải Nhì, 21 giải Ba và 10 giải Khuyến khích.
Với kết quả đó, Bắc Ninh xếp thứ 7 toàn quốc về tỷ lệ thí sinh dự thi đạt giải; xếp thứ 2 khu vực và xếp thứ 6 toàn quốc về số thí sinh đạt giải Nhất quốc gia. Trong số những thí sinh đạt giải, có 13 em được dự thi vòng 2 chọn các đội tuyển Việt Nam dự thi Olympic khu vực và quốc tế (4 em vinh dự có mặt trong đội tuyển Việt Nam dự thi Olympic khu vực Châu Á và Châu Âu). Kết quả thi học sinh giỏi quốc gia những năm gần đây cho thấy học sinh Bắc Ninh đang dần tiếp cận được với các kỳ thi tầm khu vực và quốc tế.
Kiên trì, quyết liệt các giải pháp đồng bộ, khả thi, lại được “chắp cánh” bởi Nghị quyết 02/2021/NQ-HĐND của Hội đồng Nhân dân tỉnh khoá XIX, hy vọng trong tương lai không xa, ngành GD-ĐT Bắc Ninh sẽ có những học sinh vượt lên khẳng định bản lĩnh, trí tuệ tại các đấu trường Olympic khu vực và quốc tế; mức thưởng nửa tỷ đồng sẽ có học sinh đạt được mang vinh quang về cho quê hương Bắc Ninh - Kinh Bắc tấm Huy chương Vàng Quốc tế. Hiện thực khát vọng ấy xa hay gần, chính nhờ vào sự quyết tâm đồng bộ của ngành GD-ĐT?