Đưa nghề gốm Phù Lãng đi xa

Tất bật chuẩn bị lô hàng xuất khẩu đi Úc, anh Chiến vừa tỉ mẩn chỉnh lại từng đai buộc kiện cho chắc chắn vừa chia sẻ với chúng tôi hành trình đưa gốm Phù Lãng về với đất Đào Viên. Năm 1997, như nhiều chàng trai thôn Găng khi ấy, anh Chiến đến làm thuê ở làng nghề Phù Lãng với mong muốn có thu nhập ổn định nuôi sống bản thân. Anh chủ yếu được giao công việc chân tay, thô sơ và làm quen với những sản phẩm dân dụng truyền thống như chum, vại, tiểu sành, quách… Dần dần, nhằm đáp ứng nhu cầu cao hơn của khách hàng, làng Phù Lãng chuyển hướng sang làm hàng mỹ nghệ như bình gốm, tranh gốm, ứng dụng gốm dân dụng… May mắn thay, anh Chiến được tiếp cận với những người thợ lành nghề, nghệ nhân và các giảng viên ở trường mỹ thuật về truyền dạy. Cùng với sự cần cù, chăm chỉ anh đã làm ra được những sản phẩm gốm có độ tinh xảo cao, màu sắc hài hòa. Đến năm 2005, tự tin với tay nghề của mình, anh quyết định về mở xưởng sản xuất nhỏ tại gia đình.
“Lúc xưởng mới hình thành và đi vào hoạt động, mình gặp nhiều khó khăn trong quá trình tiêu thụ do chưa tìm hiểu được thị trường, lại chưa có đơn vị liên kết. Sau đó, mình vào tận những làng nghề gốm nổi tiếng ở Bát Tràng, Bình Dương… để học tập kinh nghiệm. Mình nghiên cứu nhu cầu của từng nhóm khách hàng và chú trọng dòng sản phẩm xuất khẩu. Từ màu đỏ nung quen thuộc, mình nghĩ, gốm Phù Lãng cần được biến hóa, mang màu sắc hiện đại và quốc tế hơn. Chẳng hạn thị trường Âu-Mỹ ưa chuộng họa tiết, hình khối mang tính trừu tượng; còn thị trường trong nước và châu Á thường thích hoa văn tỉ mỉ, gần gũi. Vì vậy, mình đã phác lên ý tưởng, vẽ mẫu để gửi cho một số đối tác nước ngoài xem trước và được họ đón nhận. Thế là những chậu gốm hình vuông có hình chú Kangaroo cho thị trường Úc, bình gốm hình chiếc ủng cho thị trường Italia… được đặt hàng rất nhiều”- anh Chiến hào hứng chia sẻ.

Anh Chiến bên lô gốm hình chiếc ủng chuẩn bị xuất đi các nước Châu Âu.

Để bảo đảm uy tín với khách hàng, anh luôn cẩn thận và trực tiếp giám sát từ khâu lên mẫu, vẽ, pha trộn màu men, nung thành phẩm đến đóng gói xuất hàng. Anh còn đầu tư lò nung bằng gas để nâng cao công suất, hiệu quả, đẩy mạnh quảng bá, giới thiệu sản phẩm trên các nền tảng mạng xã hội nhằm tiếp cận đa dạng người tiêu dùng. Hiện nay, cơ sở duy trì các đơn hàng, chủ yếu xuất khẩu đi các nước Nhật, Mỹ, Úc… doanh thu 3-4 tỷ đồng/năm, tạo việc làm cho 5-15 lao động với mức lương 400-800.000 đồng/ngày/người. Tuy nhiên, sau 2 năm dịch bệnh, anh lên kế hoạch tập trung hơn vào thị trường trong nước do nhận thấy tiềm năng lớn. Vì vậy, anh đang đầu tư sản xuất những sản phẩm có tính độc đáo, mỹ thuật, kích thước lớn như tượng danh nhân, tượng truyền thần... với giá trị kinh tế cao hơn. Năm 2023, anh hoàn thiện đăng ký tham gia chương trình OCOP của tỉnh và được phê duyệt đưa vào danh mục 4 sản phẩm: Bình gốm họa tích vinh quy bái tổ; Bình gốm họa tích bách điểu triều phụng; Bình gốm họa cảnh hoa sen; Bộ tượng Tam Đa.
Mang nghề làm gốm Phù Lãng đi xa nên mong muốn của anh lúc này là đào tạo được nhiều thợ giỏi, lành nghề, chia sẻ kinh nghiệm và đam mê của họ với sản xuất gốm. Thực tế cho thấy, rất nhiều lao động nông thôn đã không còn thiết tha với nghề mà chuyển sang làm tại các khu, cụm công nghiệp để có mức thu nhập ổn định hơn. Trong khi các cơ sở làm nghề truyền thống rất cần nguồn nhân lực chất lượng tốt để bảo đảm uy tín, mẫu mã sản phẩm, có khả năng cạnh tranh trên thị trường. Vì vậy, cơ sở sản xuất như anh Chiến cần được tạo điều kiện về vốn quay vòng để sản xuất; hỗ trợ xúc tiến thương mại, quảng bá sản phẩm để gia tăng lợi nhuận, tạo thu nhập tốt cho người lao động; hỗ trợ đào tạo nghề, nâng cao tay nghề giúp người thợ giỏi nuôi sống bản thân, gia đình và nhân cấy nghề truyền thống ở miền quê khác.