An toàn thực phẩm - Nhìn từ các cơ sở sản xuất rượu thủ công, bán lẻ rượu

Từ lâu, vấn đề bảo đảm an toàn thực phẩm (ATTP) trong sản xuất rượu thủ công và bán lẻ rượu chưa được quan tâm, chú ý đúng mức, do vậy việc kiểm soát chất lượng loại sản phẩm này vẫn bị bỏ ngỏ.

Khu vực chế biến rượu thủ công không bảo đảm ATTP của cơ sở Lâm Khanh (Quế Võ).

Nếu còn phổ biến tình trạng sản xuất “chui” rượu thủ công và bán lẻ rượu không tuân thủ quy định của pháp luật, trong khi một bộ phận người dân duy trì thói quen sử dụng rượu tùy tiện và dễ dãi thì nguy cơ ngộ độc rượu luôn rình rập.

Đơn cử, trong năm 2017, toàn huyện Quế Võ có hơn 10 hộ xin cấp phép sản xuất rượu thủ công song qua quá trình thẩm định chỉ có 2 cơ sở đủ điều kiện. Tuy nhiên, qua quá trình kiểm tra đột xuất của Đoàn Thanh tra liên ngành về ATTP tỉnh trong Tháng Hành động vì ATTP vừa qua thì 1 trong 2 cơ sở đó cũng phải đình chỉ do không bảo đảm các điều kiện theo quy định.

Chị Nguyễn Thị Khanh, Chủ cơ sở sản xuất rượu thủ công Lâm Khanh ở thôn Bồng Lai, xã Bồng Lai (Quế Võ) cho biết, gia đình nấu rượu thủ công 7 năm nay, mỗi ngày nấu khoảng 40 lít và chủ yếu bán cho người dân trong thôn. Tuy nhiên, khi được hỏi về nguồn gốc men để nấu rượu, chị Khanh cho biết: Tôi lấy men qua một người giao hàng trung gian, người đó nói men được lấy từ tỉnh Hải Dương. Vì lấy nhiều một lúc sợ hỏng nên tôi chỉ nhập hàng 1 tuần/lần với 4kg men thì nấu được khoảng 1 tạ gạo. Về các quy định liên quan đến sản xuất rượu thủ công và bán lẻ rượu, chị Khanh nói có biết quy định song vì số lượng bán không nhiều nên… không làm đầy đủ.

Hầu hết các hộ sản xuất rượu thủ công không rõ nguồn gốc men nấu vì mua lẻ qua khâu trung gian.

Theo quy định, các hộ sản xuất rượu thủ công và bán lẻ như gia đình chị Nguyễn Thị Khanh phải có đủ 2 loại giấy phép: Giấy phép đăng ký kinh doanh sản xuất rượu và Giấy phép bán lẻ rượu. Đó là về thủ tục hành chính, còn các điều kiện thực tế trong sản xuất rượu thủ công thì tồn tại khá nhiều bất cập. Qua quá trình kiểm tra điều kiện thực tế, hộ sản xuất rượu thủ công Lâm Khanh không thực hiện đầy đủ các quy định của pháp luật, Đoàn thanh tra liên ngành đã cảnh cáo, đình chỉ hoạt động của cơ sở (thu hồi Giấy phép đăng ký kinh doanh, Giấy phép sản xuất rượu thủ công). Trên thực tế, hầu hết các cơ sở sản xuất rượu thủ công có quy mô nhỏ và chỉ bán lẻ trong phạm vi làng, xã như cơ sở Lâm Khanh. Do vậy, việc kiểm soát họ bán bao nhiêu, bán như thế nào là rất khó.

Liên quan đến hoạt động bán lẻ rượu tại các nhà hàng, đợt thanh tra trong Tháng Hành động vì ATTP vừa qua, Đoàn Thanh tra liên ngành về ATTP cũng mạnh tay xử phạt nhiều cơ sở không chấp hành nghiêm các quy định của pháp luật như: Khu ẩm thực Vườn Sưa (Công ty TNHH Hòa Giang) ở xã Phật Tích (Tiên Du) vi phạm lỗi bán rượu tiêu dùng tại chỗ không có Giấy phép kinh doanh bán lẻ rượu theo quy định và kinh doanh ăn uống không có sổ kiểm thực 3 bước theo quy định chịu xử phạt 23 triệu đồng; xử phạt 10 triệu đồng đối với Nhà hàng GoGi House (Công ty CP TMDV Cổng Vàng chi nhánh Bắc Ninh) ở phường Đại Phúc (thành phố Bắc Ninh) vì lỗi bán rượu tiêu dùng tại chỗ không có Giấy phép kinh doanh rượu.

Cũng trong Tháng Hành động, tại thời điểm Đoàn Thanh tra liên ngành kiểm tra đột xuất Công ty TNHH Rượu Đông Bắc ở phường Khúc Xuyên (thành phố Bắc Ninh), cơ sở chưa xuất trình được các loại hồ sơ, giấy tờ: Hồ sơ cán bộ kỹ thuật; báo cáo tình hình sản xuất, kinh doanh rượu; phiếu kiểm nghiệm nước định kỳ phục vụ sản xuất rượu; hợp đồng nguyên liệu đầu vào (cồn thực phẩm, ba kích, táo mèo, chuối hột, mật ong, men rượu); hợp đồng về bao bì chứa đựng thực phẩm (chai rượu, can rượu); Giấy phép sản xuất rượu của 2 sản phẩm (nếp cái hoa vàng, chuối hột). Cơ sở bị xử phạt 41 triệu đồng vì các lỗi vi phạm: Giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện ATTP quá thời hạn trên 3 tháng và Kinh doanh không đúng phạm vi, đối tượng, mặt hàng ghi trong Giấy phép kinh doanh hàng hóa, dịch vụ hạn chế kinh doanh được cấp.

Dịp giáp Tết Nguyên đán vừa qua, một nam bệnh nhân 55 tuổi phải nhập Bệnh viện Đa khoa tỉnh cấp cứu trong tình trạng hôn mê, da tái, môi tím, nổi nhiều vân tím trên da, mạch, huyết áp khó đo, đồng tử giãn. Bệnh nhân được chẩn đoán bị toan chuyển hoá nặng, suy thận do uống nhầm khoảng 200ml cồn thay vì rượu uống hàng ngày. Bệnh nhân may mắn thoát “cửa tử” nhờ được cấp cứu kịp thời song vụ ngộ độc cảnh báo nguy cơ cao ngộ độc rượu do sử dụng cồn và rượu không rõ nguồn gốc.

Quy định về vấn đề ATTP trong kinh doanh rượu đã được nêu rõ trong Nghị định số 105/2017/NĐ-CP của Chính phủ ban hành ngày 1-11-2017 với những điểm mới như: Đưa ra được khái niệm thống nhất về hoạt động kinh doanh rượu; nêu rõ kinh doanh rượu là ngành nghề có điều kiện trong hệ thống ngành nghề kinh tế Việt Nam; quy định về các điều kiện kinh doanh đối với từng loại hình kinh doanh rượu; quy định về tiêu chuẩn chất lượng sản phẩm; quy định rõ về nhãn hàng hóa, nêu rõ các sản phẩm rượu tiêu thụ trong nước và rượu nhập khẩu phải được dán tem, nhãn đầy đủ theo quy định…; quy định rõ các hành vi vi phạm quy định về hoạt động sản xuất kinh doanh: kinh doanh rượu không có giấy phép hoặc không đúng theo nội dung giấy phép; kinh doanh rượu không rõ nguồn gốc xuất xứ, bán rượu cho người 18 tuổi và bán rượu có nồng độ cồn từ 15 độ trở lên qua mạng internet. Tuy nhiên, để triển khai thực hiện có hiệu quả Nghị định này, có rất nhiều việc cần phải làm, trong đó cần bắt đầu từ việc nâng cao ý thức, trách nhiệm và hiểu biết pháp luật của người sản xuất, kinh doanh rượu…