Anh Giáo

Xóm vẫn xưa cũ với lối đi nhỏ hẹp chạy vòng vèo theo những bức tường xây bằng đất lởm chởm gạch vụn, ngói vỡ phủ đầy những cây dây leo. Thi thoảng trong đám dây leo lại có vài bông hoa nhỏ li ti đủ sắc màu nở hồn nhiên trong hoang dại.

Ấy là con đường dẫn vào nhà anh Giáo. Với cái cổng được thiết kế cầu kỳ bằng tre giống như một gian nhà, trên mái cổng lợp ngói móc, cánh cổng luôn khép hờ vắng vẻ với vài thứ cuốc, thuổng treo trên tường. Có con mèo nằm trên quá giang khẽ kêu gừ gừ khi có khách.

Nắng hanh hao, vài cơn gió bắc chợt đi qua. Bước qua cổng là cái sân rộng rãi, anh Giáo giờ ngót tám mươi đang ngồi phơi thuốc Nam. Bóng anh đổ dài trên nền gạch rêu phong.

Anh Giáo là cái tên gắn liền với công việc gõ đầu trẻ từ cái thời anh mới độ đôi mươi, đó là những năm 60 của thế kỷ trước. Anh là một người hiếm hoi học hết lớp 7 trường huyện về dậy học ở làng. Anh có cái dáng thư sinh trắng trẻo, giọng nói oang oang, tay luôn có quyển sách và cái thước gỗ lim dài cả mét. Lớp chúng tôi học trong đình làng, bàn ghế lổm khổm cái cao cái thấp. Trong giờ học đứa đứng đứa ngồi, đôi khi nói chuyện to quá anh Giáo lấy cái thước lim đập vào cột đình làm cho cả lớp ngồi im.

Cả làng tôi đều gọi anh là anh Giáo với sự kính trọng và thân thương, lớp chúng tôi rồi cũng quên dần tên cúng cơm của thầy và chỉ gọi thầy là anh Giáo.

Thời chúng tôi đi học mỗi làng có một lớp vỡ lòng, cũng như lớp 1 bây giờ, hầu hết thầy giáo vỡ lòng là người địa phương. Trong khi giáo viên các lớp trên hưởng lương bằng tiền thì giáo viên vỡ lòng được trả lương bằng thóc theo mùa vụ.

Lớp vỡ lòng học văn là đánh vần, tập đọc O, A, B, C ca, cà, cá, rá rổ, quả cà, con cá… Toán học thì có tập đếm từ 1 đến 100, bản cửu chương và cộng, trừ, nhân, chia. Thế mà cũng có bao nhiêu đứa học hết đại học rồi đi làm ông nọ bà kia khối ra đấy. Chỉ có anh Giáo, người chèo đò đưa các thế hệ học trò qua sông là ít người còn nhớ. Ngay cả khi có ngày Hiến chương Nhà giáo thì anh Giáo cũng ít có người đến thăm. Ở làng tình cảm vậy thôi chứ mấy khi có quà cáp, biếu xén bao giờ.

Anh Giáo bây giờ đã già nhưng vẫn có cái nét thư sinh trắng trẻo ngày nào, cầm đôi tay thầy gầy guộc xanh xao. Tôi hỏi: Anh Giáo có được khỏe không? Anh Giáo cười và nhắc tên tôi: Ngày xưa đi học nghịch lắm đấy. Tôi cũng cười.

Gió heo may dật dờ đưa đám lá khô chạy vòng quanh sân, tôi và anh Giáo cùng trầm tư nhìn mùa đông chậm rãi trôi.