Ấp Đồn ô nhiễm nghiêm trọng

 

Ô nhiễm môi trường không khí do khói bụi tại các làng nghề đang là thủ phạm hủy hoại sức khỏe người dân. Thế nhưng, vấn nạn này không những không được khống chế mà ngày một gia tăng theo sự mở rộng của các cơ sở tái chế phế liệu. Mà ấp Đồn, xã Yên Trung (Yên Phong) là một điển hình.  

Sau khi hàng loạt cơ sở tái chế nhựa của xã Đông Phong (Yên Phong) bị đình chỉ, cắt điện ngừng sản xuất, thì tại xã Yên Trung một số hộ đùn, ép nhựa phế liệu và thu gom nilon ở thôn ấp Đồn vẫn hoạt động, gây ô nhiễm môi trường.

Cảm nhận đầu tiên khi tới ấp Đồn là đường làng phơi đầy nilon phế thải, toàn địa bàn bao phủ bầu không khí khét, hắc, ngột ngạt… Những người từ nơi khác đến đây đều có cảm giác khó thở, đắng họng. Xưa kia ấp Đồn là một làng quê thuần nông, người dân chăm chỉ gắn bó với ruộng đồng, “nông vụ chí kỳ” mùa nối mùa, hết trồng lúa lại sản xuất hoa màu, bầu không khí và cuộc sống người dân vốn trong lành, bình dị. Khi công nghiệp về làng, một phần đất canh tác chuyển đổi cho mục tiêu phát triển, người dân bắt đầu tìm hướng sản xuất kinh doanh, mở mang thu nhập cho gia đình, thì bầu không khí trong lành ấy cũng dần mất đi. Trong quá trình chuyển đổi, mỗi hộ có cách làm riêng của mình, có hộ làm dich vu seo vụ nhỏ, làm đồ gỗ, đi xuất khẩu lao động, xây dựng… Có một nhóm hộ trong thôn tái chế nhựa phế thải. Đây là một loại hình sản xuất mang lại lợi nhuận khá cao, song đã để lại hậu quả xấu về môi trường, làm suy giảm chất lượng môi trường sống của người dân trong khu vực.

Ông Nguyễn Văn Thanh, Trưởng thôn cho biết: “ấp Đồn có 300 hộ dân với hơn 1600 khẩu. Đất canh tác trước đây có 111 ha, hiện chỉ còn 65 ha. Do đất nông nghiệp ngày càng thu hẹp, người dân đã tìm đến những nghề mới. Ban đầu chỉ có 1 hộ đùn nhựa, sau thành 4 hộ. “Ăn theo” các hộ này có khoảng chục hộ thu gom cung cấp phế liệu. Việc đùn nhựa và tập kết phế liệu làm ô nhiễm môi trường, gây bức xúc trong nhân dân. Địa phương nhắc nhở các hộ sản xuất phải có biện pháp xử lý các chất phát thải trong quá trình hoạt động, hạn chế ảnh hưởng tới các hộ xung quanh, nhưng không mấy chuyển biến. Do vậy, địa phương phải làm đơn kiến nghị các cơ quan chức năng xem xét, giải quyết.”

 Hộ sản xuất có quy mô và lâu nhất ở đây là cơ sở của gia đình ông Lê Viết Lệ. Năm 2004, ông Lệ mua 1 máy đùn nhựa về sản xuất, công suất 6 tấn/tháng. Nguyên liệu chính là nilon phế liệu mua từ các hộ trong thôn. Khí thải phát sinh trong quá trình đùn nhựa không qua hệ thống xử lý và ống dẫn khói mà thải xả trực tiếp ra môi trường. Đặc biệt cơ sở này còn gần 2 lớp tiểu học và 2 lớp mẫu giáo của thôn, gây ảnh hưởng đến việc học tập của các cháu. Ngoài hộ ông Lệ, trong thôn còn có các hộ khác cũng mới chuyển đổi sang làm là hộ anh Đỗ Văn Thắng, Lê Văn Thuỷ, Nguyễn Thanh Thịnh.... Hầu hết các hộ không có giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh, không lập cam kết bảo vệ môi trường (đối với trường hợp phải lập cam kết), không thực hiện quan trắc môi trường theo quy định. Đặc thù của các hộ sản xuất ở đây đều tự phát, sản xuất trong khuôn viên của gia đình, không có các biện pháp bảo đảm an toàn lao động. Vụ cháy cơ sở sản xuất của gia đình ông Lệ cuối năm 2008 là một minh chứng. Tất cả các hộ gần đó phải di dời đồ đạc, tài sản, các cháu học sinh phải sơ tán, người dân trong làng được phen “hú vía”. Nhờ lực lượng chức năng đến xử lý kịp thời nên không để lại hậu quả về tính mạng và tài sản của nhân dân.

Nilon phế thải... trải khắp đường làng.

Theo anh Nguyễn Thanh Thịnh thì quy trình sản xuất rất đơn giản: Các hộ thu mua nilon phế thải từ làng Đống Cao (xã Phong Khê, thành phố Bắc Ninh) về phân loại, tách bỏ các phế phẩm như giấy, vải, rồi giặt sạch, phơi, bán cho các hộ đùn ép nhựa. Nilon phế liệu sau khi giặt phơi ra đường làng, bốc mùi hôi, rơi vãi gây tắc hệ thống cống, rãnh thoát nước thải của thôn. ở công đoạn sản xuất nilon được cắt ngắn rồi đưa vào máy ép nhựa, sản phẩm cuối cùng là các bánh nhựa (gọi là bánh bò nhựa). Các đại lý ở Hà Đông, Bắc Giang  đến tận nhà thu mua. Quá trình giặt, rửa “rác” nhiều loại hoá chất độc hại dính trong vỏ chai, túi… thải ra môi trường gây ô nhiễm nguồn nước ngay tại gia đình. Theo kết quả phân tích mẫu khí thải tại các cơ sở sản xuất của Trung tâm Quan trắc Tài nguyên và Môi trường cho thấy: Các khí thải phát sinh trong quá trình sản xuất bao gồm H2S, NO2, CO, SO2… đều là những loại khí độc hại ảnh hưởng trực tiếp đến sức khoẻ  cộng đồng.

Ông Lê Viết Ngọ, anh ruột ông Lệ bức xúc: Tôi chỉ mong mất điện để không phải “thưởng thức” mùi khó chịu của các cơ sở ép nhựa. Bà con trong thôn mong muốn chính quyền có biện pháp xử lý, hoặc di chuyển các cơ sở sản xuất ra xa khu dân cư để bảo đảm môi trường sống của nhân dân. Còn gia đình anh Nguyễn Văn Hoà, sống gần cơ sở sản xuất của anh Đỗ Văn Thắng cho biết: “Mỗi lần nhà anh Thắng đùn nhựa, chúng tôi lại phải đi sơ tán, cửa sổ luôn trong tình trạng đóng và bịt kín nilon. Nếu không có biện pháp gì ngăn chặn, vẫn để tình trạng này tái diễn có lẽ chúng tôi sẽ bị chết ngạt”. Chị Nguyễn Thị Duyên, 33 tuổi (ở gần cơ sở sản xuất của ông Lê Viết Lệ và anh Nguyễn Thanh Thịnh) dáng vẻ tiều tụy, khuôn mặt mệt mỏi ôm đứa con nhỏ đang quấy khóc đòi bế đi chơi, chị than thở: “Đã nhiều ngày nay con bé bị viêm xoang, chữa thuốc tại địa phương không khỏi được phải lên tận thành phố điều trị. Chẳng biết có phải do ảnh hưởng của khói, bụi ô nhiễm từ mấy hộ đùn nhựa trong thôn gây ra hay không mà từ khi những hộ này đi vào sản xuất, gia đình tôi cả 3 mẹ con đều bị viêm xoang gần như mãn tính, cứ khỏi xong rồi lại bị”. Hiện nay tuy chưa có đánh giá chính xác về tình hình sức khoẻ của  người dân địa phương, nhưng các bệnh liên quan đến đường hô hấp tại đây có xu hướng tăng. Theo ông Thanh Trưởng thôn thì từ tháng 3- 2008 đến nay, toàn thôn có 15 trường hợp tử vong thì 11 trường hợp bị ung thư. Hiện tại trong thôn vẫn có trường hợp đang phải điều trị ung thư.

Vấn đề ô nhiễm môi trường ở ấp Đồn là mối lo ngại lớn của người dân trong thôn khi mà họ đang từng ngày, từng giờ phải “chịu trận” vì các loại khí thải độc hại. Phát triển kinh tế song không thể để phải trả giá bằng sức khoẻ cộng đồng. Đây cũng là một bài toán đặt ra đối với chính quyền các cấp trong quá trình định hướng chuyển dịch liên quan đến đường hô hấp tại đây có xu hướng tăng. Theo ông Thanh Trưởng thôn thì từ tháng 3- 2008 đến nay, toàn thôn có 15 trường hợp tử vong thì 11 trường hợp bị ung thư. Hiện tại trong thôn vẫn có trường hợp đang phải điều trị ung thư.

Vấn đề ô nhiễm môi trường ở ấp Đồn là mối lo ngại lớn của người dân trong thôn khi mà họ đang từng ngày, từng giờ phải “chịu trận” vì các loại khí thải độc hại. Phát triển kinh tế song không thể để phải trả giá bằng sức khoẻ cộng đồng. Đây cũng là một bài toán đặt ra đối với chính quyền các cấp trong quá trình định hướng chuyển dịch cơ cấu kinh tế, bảo đảm phát  triển bền vững.

Phóng sự dự thi của Thuỳ Dương