Ba giải pháp nâng cao chỉ số năng lực cạnh tranh của Bắc Ninh

Vừa qua, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) phối hợp với Dự án Nâng cao năng lực cạnh tranh Việt Nam (VNCI) tổ chức công bố chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI) năm 2010. Theo công bố, Bắc Ninh đứng thứ 6 toàn quốc, là tỉnh dẫn đầu khu vực đồng bằng sông Hồng và khu vực kinh tế trọng điểm Bắc Bộ về môi trường kinh doanh.

Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI - Province Competitive Index) là công cụ để đánh giá và xếp hạng chất lượng điều hành kinh tế của chính quyền cấp tỉnh trong việc tạo lập môi trường chính sách thuận lợi ở mức độ như thế nào cho sự (quyết định) phát triển của doanh nghiệp. Có 9 tiêu chí dùng để đánh giá PCI: Chi phí gia nhập thị trường; Tiếp cận đất đai và sự ổn định trong sử dụng đất; Tính minh bạch và tiếp cận thông tin; Chi phí thời gian để thực hiện các quy định của Nhà nước; Tính năng động và tiên phong của lãnh đạo tỉnh; Chi phí không chính thức; Dịch vụ hỗ trợ doanh nghiệp; Đào tạo lao động; Hỗ trợ pháp lý.

Theo báo cáo của VCCI và VNCI, PCI của Bắc Ninh qua các năm thăng hạng nhanh: Năm 2008 xếp thứ 14; năm 2009 đứng thứ 10, năm 2010 xếp thứ 6/63 tỉnh, thành phố. Với điểm số PCI là 64,48, Bắc Ninh là tỉnh dẫn đầu khu vực đồng bằng sông Hồng và khu vực kinh tế trọng điểm Bắc Bộ về môi trường kinh doanh. Đồng thời Bắc Ninh là 1 trong 4 tỉnh của nhóm 10 tỉnh tốt nhất được duy trì hoặc thăng hạng (Đà Nẵng, Lào Cai, Đồng Tháp, Bắc Ninh). Khoảng cách chênh lệch giữa tỉnh Bắc Ninh và tỉnh, thành phố đứng đầu (Đà Nẵng) đã giảm từ 10,26 điểm (năm 2009) xuống còn 5,29 điểm.

Trong 9 chỉ số thành phần của PCI, tỉnh Bắc Ninh có 4 chỉ số nằm trong 10 tỉnh, thành phố có chỉ số thành phần tương ứng tốt nhất cả nước là: Chi phí thời gian xếp thứ 4; Tính năng động và tiên phong của lãnh đạo tỉnh xếp thứ 6; Tính minh bạch và tiếp cận thông tin xếp thứ 9; Đào tạo lao động xếp thứ 9.

Trong đó có 2 chỉ số thực sự tốt, vừa có thứ hạng cao, vừa có điểm số tăng nhiều so với năm 2009, quyết định đến việc tăng hạng của Bắc Ninh năm 2010. Chi phí thời gian (xếp thứ 4), tăng 0,72 điểm so với năm 2009;  nguyên nhân là do thời gian giải quyết thủ tục hành chính, thời gian triển khai các quy định của Trung ương liên quan đến doanh nghiệp được rút ngắn hơn trước; công tác thanh tra, kiểm tra được cải tiến, giảm sự chồng chéo, dẫn tới doanh nghiệp đã giảm thời gian trong quá trình thực hiện các quy định của Nhà nước. Tính năng động và tiên phong của lãnh đạo tỉnh (xếp thứ 6), tăng 2,05 điểm so năm 2009, chỉ số này có mức tăng điểm cao nhất trong tất cả các chỉ số thành phần; nguyên nhân là do tỉnh thực hiện nhiều chủ trương, chính sách đổi mới và có tầm nhìn dài hạn, thu hút được sự quan tâm của doanh nghiệp như: Quy hoạch và kết nối hệ thống hạ tầng đồng bộ; phát triển công nghiệp, triển khai xây dựng làng đại học, thực hiện mục tiêu đưa Bắc Ninh trở thành tỉnh công nghiệp; quy hoạch không gian kinh tế và đô thị trên địa bàn toàn tỉnh với mục tiêu đưa cả tỉnh trở thành thành phố trực thuộc Trung ương; tác động kép của các cải cách khác.

Có 2 chỉ số tuy nằm trong 10 tỉnh tốt nhất nhưng giảm điểm so với năm 2009. Tính minh bạch và tiếp cận thông tin (xếp thứ 9), giảm 0,66 điểm so với năm 2009, nhưng trên phạm vi cả nước chỉ số này bị giảm điểm đáng kể so với năm 2009, nên vẫn xếp thứ 9 và Đào tạo lao động (xếp thứ 9), giảm 0,15 điểm so với năm 2009.

Bài học để nâng cao chất lượng PCI. Tỉnh Bình Dương sau 5 năm liên tục ở vị trí thứ nhất và thứ hai, thì 2010, PCI Bình Dương tụt hạng xuống thứ 5. Nguyên nhân các nhà phân tích kinh tế đưa ra là sự cải thiện chưa hiệu quả các yếu tố gia nhập thị trường và dịch vụ hỗ trợ doanh nghiệp.

Thành phố Đà Nẵng được đúc kết một bài học để duy trì tốt ở vị trí đứng đầu PCI, chính quyền thành phố năng động, thực hiện nhiều giải pháp đồng bộ, trong đó có cải cách thủ tục hành chính, đổi mới chính sách điều hành, thực hiện hiệu quả Đề án 30, hoàn thiện đào tạo nghề, hoàn thiện cơ sở hạ tầng, thông qua huy động vốn, tập trung vốn cho khu công nghệ cao.

Giải pháp nâng cao PCI của Bắc Ninh trong những năm tới. Hội nghị lần thứ tư Ban chấp hành Đảng bộ tỉnh đã xác định: Bắc Ninh tiếp tục duy trì là một trong 10 tỉnh dẫn đầu về năng lực cạnh tranh, tạo môi trường đầu tư hấp dẫn, phát triển doanh nghiệp, thúc đẩy phát triển kinh tế năm 2011 và các năm tiếp theo. Để tiếp tục cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao chất lượng PCI của Bắc Ninh, cần thực hiện tốt các biện pháp chủ yếu sau:

Một là, đẩy mạnh công tác tuyên truyền chỉ số nâng cao năng lực cạnh tranh, các chủ trương, chính sách mới của tỉnh về cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh và phát triển doanh nghiệp để chủ đầu tư kịp thời nắm bắt và thực hiện có hiệu quả các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Xây dựng môi trường đầu tư, kinh doanh hấp dẫn, thể hiện tính năng động và tiên phong, nỗ lực đột phá của các cấp, các ngành trong thực hiện nhiệm vụ chính trị 2011-2015.

Rà soát và có các biện pháp nâng cao chất lượng của Cổng thông tin điện tử tỉnh và các Website tại các sở, ban, ngành theo hướng: đánh giá rõ những hạn chế, hỗ trợ và yêu cầu thực hiện biện pháp khắc phục tại từng Website, nhất là đối với các nội dung thông tin về quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội, quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch xây dựng, chính sách, quy định của Nhà nước, của tỉnh; hệ thống mẫu đơn, tờ khai, cách thức thực hiện thủ tục hành chính cho doanh nghiệp đối với từng ngành, lĩnh vực, hỗ trợ, hình thành Website cung cấp dịch vụ công trực tuyến cho các doanh nghiệp.

Hai là, đẩy mạnh chương trình cải cách thủ tục hành chính năm 2011 và giai đoạn 2011-2015. Thực hiện tốt mô hình “Một cửa liên thông hiện đại” ở cấp huyện, để đến năm 2013, cơ bản triển khai ở uỷ ban nhân dân cấp xã. Hoàn thiện các tiêu chí đánh giá công tác cải cách hành chính đối với các sở, ngành, UBND cấp huyện, thị xã, thành phố và thông báo công khai để các đơn vị liên tục cải tiến, đổi mới lề lối làm việc, tạo thuận lợi cho tổ chức, công dân và doanh nghiệp.

Đẩy mạnh ứng dụng hệ thống quản lý chất lượng ISO 9001-2008 theo quy định của Thủ tướng Chính phủ. Thực hiện và kiểm tra định kỳ các quy trình liên quan đến giải quyết thủ tục hành chính cho người dân và doanh nghiệp. Niêm yết công khai tại trụ sở và công bố trên cổng thông tin điện tử của tỉnh, Website của ngành, cơ quan thông tin đại chúng về quy trình của từng thủ tục đã được công nhận đạt tiêu chuẩn hệ thống quản lý chất lượng để nhân dân, doanh nghiệp giám sát thực hiện.

Ba là, các ngành chức năng phân tích, đánh giá PCI trong mối quan hệ tương quan với các tỉnh trong khu vực và các tỉnh dẫn đầu để thấy rõ các điểm nổi bật, hạn chế để có biện pháp khắc phục. Đánh giá việc thực hiện cơ chế “một cửa liên thông” trong đăng ký kinh doanh, để có biện pháp nâng cao chất lượng phục vụ, hỗ trợ doanh nghiệp, rút ngắn thời gian đăng ký kinh doanh, giảm phiền hà và nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước sau cấp phép đầu tư của doanh nghiệp.

Tăng cường vai trò quản lý nhà nước và khuyến khích các doanh nghiệp triển khai thực hiện các dịch vụ hỗ trợ doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh. Nâng cao năng lực, hiệu quả hoạt động của các Hội doanh nghiệp; triển khai thực hiện chương trình hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa giai đoạn 2011-2015.

Nâng cao chỉ số tiếp cận đất đai thông qua việc hoàn thiện và công bố công khai quy định sử dụng đất, quy hoạch xây dựng, giải phóng mặt bằng, đổi mới quản lý ở các cụm công nghiệp, hỗ trợ doanh nghiệp trong công tác khảo sát địa điểm, cung cấp thông tin quy hoạch, giải quyết các thủ tục đầu tư xây dựng.

Tiếp tục củng cố và nâng cao chỉ số đào tạo lao động, tổ chức triển khai đề án về đào tạo nhân lực chất lượng cao, nâng cao chất lượng các trường, trung tâm dạy nghề; kết nối, hỗ trợ doanh nghiệp trong công tác đào tạo và tuyển dụng.

Nâng cao chỉ số thiết chế pháp lý. Có cơ chế hỗ trợ và tư vấn pháp lý, bảo vệ quyền lợi hợp pháp của doanh nghiệp. Nâng cao chất lượng trong hoạt động xét xử các vụ kiện của doanh nghiệp, tạo sự tin tưởng cho doanh nghiệp.

Tiến sĩ Trần Quang Nam

Tài liệu tham khảo:

- Báo cáo Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh năm 2008, 2009, 2010 của VCCI và VNCI.

- Kết luận số 03-KL/TU ngày 14/4/2011 của BCH Đảng bộ tỉnh.

- Báo cáo của sở KH&ĐT Bắc Ninh về chỉ số PCI năm 2010.