Bảo tồn và phát triển làng nghề

Toàn tỉnh có 65 làng nghề, trong đó 41 làng nghề truyền thống, 24 làng nghề mới, các làng nghề đã góp phần tạo việc làm cho người lao động và đóng góp đáng kể trong tổng sản phẩm của tỉnh. Nhưng mấy năm gần đây, hầu hết các làng nghề đều gặp khó khăn trong sản xuất, kinh doanh, cần có sự chung tay hỗ trợ của các cấp, các ngành cùng nỗ lực của các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất trong việc nghiên cứu, tìm giải pháp thích hợp... để các làng nghề được bảo tồn và phát triển.

Sản xuất sản phẩm cơ khí chi tiết tại làng nghề Quảng Bố, xã Quảng Phú (Lương Tài).

Làng nghề ở Quảng Bố, xã Quảng Phú (Lương Tài) lâu nay nổi tiếng với những sản phẩm cơ khí chi tiết được đúc từ đồng, thời kỳ cao điểm, làng nghề có hơn 80 doanh nghiệp, HTX và 75% số hộ trong thôn sản xuất, cung cấp sản phẩm cho các tập đoàn, công ty lớn trong ngành cơ khí Việt Nam. Tuy nhiên, mấy năm gần đây, làng nghề thường xuyên gặp khó khăn về đầu ra. Nhiều doanh nghiệp, cơ sở sản xuất phải thu hẹp quy mô, thậm trí có thời điểm phải tạm dừng hoạt động.

Nhiều làng nghề nổi tiếng khác trong tỉnh như: Đúc đồng Đại Bái, tre trúc Xuân Lai, gốm Phù Lãng, sắt thép Châu Khê, gỗ mỹ nghệ Phù Khê, Hương Mạc, Tam Sơn… cũng trong tình trạng khó khăn. Nguyên nhân chủ yếu do quy mô sản xuất còn mạnh mún; thiết kế mẫu sản phẩm chưa đáp ứng yêu cầu của thị trường; kết cấu hạ tầng, công nghệ hạn chế, thường tiêu tốn nhiều nguyên, nhiên liệu để tạo ra một đơn vị sản phẩm; cơ chế quản lý chưa chuyên nghiệp, thiếu kiến thức về tài chính, kiến thức thị trường, đa số mang tính gia đình, truyền đời. Thị trường chậm được mở rộng và chịu sự chi phối, lệ thuộc vào thị trường truyền thống. Công tác quảng bá, tiếp thị sản phẩm, xây dựng thương hiệu yếu kém… Vì vậy, nhiều làng nghề rất bị động trong việc tiêu thụ sản phẩm hoặc tìm kiếm khách hàng, thị trường mới giàu tiềm năng hơn.

Ngoài ra, trong quá trình phát triển và hội nhập quốc tế, nhiều sản phẩm làng nghề không phù hợp với xu thế phát triển của xã hội hoặc không cạnh tranh được với các sản phẩm của các nhà máy công nghiệp, khiến một số làng nghề khó duy trì, phát triển và có nguy cơ mai một.

Để bảo tồn và phát triển làng nghề, nghề truyền thống, trước hết cần duy trì và phát triển đội ngũ nghệ nhân, thợ giỏi tham gia công tác bảo tồn, phát triển kỹ năng nghề truyền thống, sáng tạo thêm nhiều sản phẩm, tác phẩm mới có giá trị. Tôn vinh làng nghề, nghề truyền thống và các nghệ nhân, thợ giỏi; có cơ chế chính sách hỗ trợ nghệ nhân, thợ giỏi tham gia đào tạo nghề, truyền nghề. Đồng thời, đẩy mạnh công tác tuyên truyền chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về phát triển làng nghề, nghề truyền thống; quy hoạch khu sản xuất, cụm công nghiệp làng nghề và quy hoạch xây dựng cơ sở hạ tầng gắn với điểm du lịch làng nghề; xây dựng hệ thống giao thông, hệ thống điện, cấp thoát nước, thu gom xử lý chất thải cho khu, cụm công nghiệp làng nghề…

Với các sản phẩm làng nghề, tỉnh hỗ trợ tiêu thụ sản phẩm, xúc tiến thương mại, xây dựng thương hiệu, nhãn hiệu, cải tiến mẫu mã, hoàn thiện sản phẩm; hình thành mối liên kết với các doanh nghiệp giúp làng nghề trở thành nơi cung cấp sản phẩm cho các doanh nghiệp. Ngoài ra, tỉnh hỗ trợ các cơ sở làng nghề cung cấp thông tin, tìm kiếm thị trường, kết nối giao thương, tham gia hội chợ triển lãm trong nước và quốc tế để quảng bá, giới thiệu và bán sản phẩm, tham quan khảo sát thị trường trong và ngoài nước…

Bắc Ninh phấn đấu đến năm 2030 có thêm 15 nghề truyền thống, 18 làng nghề và 28 làng nghề truyền thống được UBND tỉnh cấp bằng công nhận; có 100 sản phẩm làng nghề được đánh giá và xếp hạng sản phẩm Chương trình OCOP; đăng ký chứng nhận nhãn hiệu hàng hóa và xây dựng, quản lý, quảng bá thương hiệu cho 11 làng nghề; hoàn thành xây dựng 4 nhà trưng bày, giới thiệu sản phẩm tại các làng nghề truyền thống, nghề truyền thống, 7 cửa hàng giới thiệu và bán sản phẩm của các làng nghề tại các điểm du lịch của tỉnh…