Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng còn nhiều bất cập

Quyền lợi người tiêu dùng được bảo vệ trên cơ sở pháp luật, với hệ thống pháp lý rõ ràng. Tuy nhiên, công tác bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng trong tỉnh vẫn còn nhiều khó khăn, bất cập.

Xác định người tiêu dùng (NTD) luôn là nhóm đối tượng đông đảo, là yếu tố quan trọng góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế - xã hội nên thời gian qua, công tác bảo vệ quyền lợi NTD luôn được các cấp, ngành trong tỉnh quan tâm thực hiện. Điển hình như Cục Quản lý thị trường tăng cường công tác chống buôn lậu, sản xuất và buôn bán hàng giả, hàng kém chất lượng, hàng vi phạm về sở hữu trí tuệ, vi phạm vệ sinh an toàn thực phẩm và các hành vi kinh doanh trái pháp luật khác. Kết quả cho thấy có rất nhiều vụ vi phạm ảnh hưởng trực tiếp đến NTD ở hầu hết các lĩnh vực từ thực phẩm đến quần áo, hàng tiêu dùng, linh kiện điện tử… Riêng năm 2021, Cục kiểm tra, phát hiện 362 vụ vi phạm các quy định trong lĩnh vực thương mại; phạt hành chính và bán hàng tịch thu những trường hợp vi phạm gần 4,5 tỷ đồng; tịch thu, tiêu hủy hàng không có giá trị sử dụng hơn 2,43 tỷ đồng…
Hội Bảo vệ quyền lợi NTD tỉnh tuyên truyền, phổ biến pháp luật bảo vệ NTD và kịp thời giải quyết khiếu nại có liên quan. Khuyến khích các tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh có những hành động thiết thực bảo vệ quyền lợi của chính mình và NTD... Qua đó, NTD biết đến quyền và nghĩa vụ của mình, từ đó đã lựa chọn hàng hóa có nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng, bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm; lên án, tố cáo những hành vi vi phạm của các tổ chức, cá nhân. Ngược lại, các tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh nhận thấy vai trò, trách nhiệm của mình, tích cực phối hợp với các cơ quan chức năng tham gia đấu tranh chống hàng giả, hàng nhái, vi phạm quyền sở hữu trí tuệ…

Người tiêu dùng chọn mua hàng tại Vinmart thị trấn Chờ (Yên Phong).

Tuy vậy, qua công tác kiểm soát thị trường của ngành chức năng cho thấy vẫn còn không ít các sản phẩm hàng hoá kém chất lượng, hàng giả, mất an toàn vệ sinh thực phẩm gây hại cho sức khoẻ NTD vẫn được sản xuất, lưu thông trên thị trường; nhiều sản phẩm được “thổi phồng” chất lượng, quảng cáo không đúng sự thật vẫn xuất hiện trên nhiều kênh thông tin khác nhau. Mặc dù cơ quan chức năng, nhất là lực lượng quản lý thị trường đã vào cuộc quyết liệt, tuy nhiên vẫn chưa thể xử lý, giải quyết dứt điểm. Điều đáng nói hơn nữa là phần lớn NTD chưa nhận thức đầy đủ về quyền lợi và nghĩa vụ, trách nhiệm của mình. Nhiều trường hợp bị xâm hại về quyền lợi khi mua hàng không biết khiếu nại ở đâu, yêu cầu bồi thường như thế nào. Nhiều người chủ động im lặng, không thông tin với cơ quan chức năng để kịp thời vào cuộc, giải quyết… Bên cạnh đó, Hội Bảo vệ quyền lợi NTD tỉnh còn hạn chế về tài chính; cán bộ chủ yếu là kiêm nhiệm, không có cán bộ chuyên trách… Đây là những khó khăn, hạn chế làm ảnh hưởng đến việc bảo vệ NTD.
Ông Hoàng Tuấn Anh, Chủ tịch Hội Bảo vệ quyền lợi NTD tỉnh cho biết: “Trên thực tế, có rất nhiều vụ việc NTD bị xâm hại quyền lợi, nhưng số vụ khiếu nại lên cơ quan có thẩm quyền để xử lý không nhiều. Từ năm 2015 đến nay, Hội mới tiếp nhận gần 20 đơn thư, khiếu nại của NTD liên quan đến chất lượng dịch vụ, hàng hóa (sản phẩm điện tử, mỹ nghệ)… Hội đã tư vấn, hướng dẫn chuyển một số hồ sơ đến cơ quan chức năng giải quyết theo thẩm quyền và bảo vệ thành công quyền lợi cho NTD. Còn lại một số vụ việc do không đủ giấy tờ, chứng cứ xác minh nên cũng không thể hỗ trợ bảo vệ NTD”.
Để bảo vệ hiệu quả quyền lợi NTD, theo ông Hoàng Tuấn Anh, cần có sự phối hợp chặt chẽ của các cấp, các ngành và sự vào cuộc quyết liệt của các cơ quan chức năng. Với vai trò tổ chức xã hội tham gia bảo vệ NTD, Hội mong muốn nhận được sự phối hợp chặt chẽ của các cơ quan liên quan, nhất là sự quan tâm, đồng hành của chính quyền địa phương trong vấn đề này. Các doanh nghiệp nêu cao tinh thần trách nhiệm, đạo đức kinh doanh như: Cung cấp thông tin trung thực, minh bạch về hàng hóa, dịch vụ và các điều khoản sử dụng cho NTD; bảo đảm chất lượng hàng hóa khi đưa ra thị trường; thực hiện nghiêm cam kết bảo hành hàng hóa, linh kiện, phụ kiện; thu hồi hàng có lỗi và bồi thường thiệt hại do hàng hóa có lỗi gây ra; tiếp tục nâng cao chất lượng sản phẩm, dịch vụ, xây dựng hình ảnh doanh nghiệp, thực hiện trách nhiệm xã hội; phối hợp với các cơ quan quản lý Nhà nước triển khai các chương trình hưởng ứng bảo vệ quyền NTD...
NTD cần tự bảo vệ chính mình thông qua việc xây dựng thói quen tiêu dùng văn minh, lành mạnh; nắm vững các quyền lợi của mình trong mua sắm và cách thức giải quyết tranh chấp; kịp thời thông tin đến các tổ chức bảo vệ khi mua phải hàng hóa kém chất lượng… Sự góp ý của NTD, lên tiếng với hàng hóa khiếm khuyết chính là thái độ xây dựng để thúc đẩy kinh doanh lành mạnh của tổ chức, doanh nghiệp, tạo động lực cho nền kinh tế phát triển ổn định.