Bông sen đỏ bức tượng đài liệt sĩ Nguyễn Quang Ca

Lặng lẽ đưa tay gạt những giọt nước mắt cứ trào ra, bà Nguyễn Thị Nghịnh mím chặt môi “Đã hơn 50 năm rồi tôi mới được gặp lại chồng”. Đó là tâm sự mà người vợ hiền hậu, đảm đang của Liệt sĩ, Anh hùng lực lượng vũ trang Nguyễn Quang Ca thổ lộ khi ngồi dưới khán đài xem vở chèo “Bông sen đỏ”. Vở diễn tham dự Hội diễn Sân khấu không chuyên tỉnh lần thứ IV của huyện Quế Võ.

Phải nói rằng, đây là vở diễn mang ít nhiều dấu ấn của các nhà làm nghệ thuật chuyên nghiệp. Nguyễn Thanh Tùng là tác giả của nhiều vở chèo đã được dàn dựng khá thành công, đạo diễn Minh Vân có thâm niên gắn bó với sân khấu, hai người đều là hội viên của chi hội Sân khấu (Hội Văn học – Nghệ thuật Bắc Ninh). Vở chèo có 3 cảnh: Khai trò Hội trống chèo “vỡ nước”, Cầu Dũng Quyết, Bãi Chiềng rực lửa. Trên cơ sở sử dụng chất thơ trong tập truyện thơ “Hương sen đồng trũng” của Hữu Nhi, tác phẩm tôn vinh hình ảnh liệt sĩ Nguyễn Quang Ca qua 2 trận đánh nổi tiếng, 2 chiến công hiển hách của anh trong “36 trận anh hùng” suốt khoảng thời gian hoạt động cách mạng. Theo tác giả Nguyễn Thanh Tùng, nhân vật chính của vở chèo là nhân vật có thật trong lịch sử – Liệt sĩ – Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân Nguyễn Quang Ca nên khi dựng vở, tôn trọng và để bảo đảm  tính chân thực của lịch sử là tiêu chí hàng đầu. Tham dự hội diễn, đoàn có 19 diễn viên, nhạc công, mỗi người một nghề, chủ yếu vẫn là làm nông nghiệp và lao động tự do: Cô Loan “hát cơ” nhà làm mấy mẫu ruộng, ông Minh (vai Quan tây) là thợ cắt tóc, anh Hoa (vai lính) làm nông nghiệp thuần tuý, anh Thành (vai Ca), anh Bình (vai Thời) đều là thợ xây... Dẫu vậy, với lòng say mê nghệ thuật, họ đã cùng gặp nhau tại một chiếu chèo để được vào vai diễn yêu thích. Thu Thảo, cô diễn viên vào vai chị Nghinh (vợ anh Ca), năm nay vừa tròn 20 tuổi. Giọng hát chèo rất mượt này là gương mặt quen thuộc với các phong trào văn nghệ quần chúng của Quế Võ. Hiện nghỉ hè và sinh hoạt tại địa phương, cô sinh viên sắp bước sang năm thứ tư khoa Kịch hát dân tộc trường Đại học Sân khấu điện ảnh muốn đóng góp chút gì đó cho quê hương. Thảo tâm sự “Còn trẻ mà vào vai một phụ nữ có chồng và 2 con với em tưởng như quá sức. Vậy nhưng được đạo diễn phân tích kỹ tâm lý nhân vật, em thấy mình chững chạc lên nhiều sau vai diễn này. Tìm hiểu nhân vật lịch sử, em càng tự hào về truyền thống quê hương”. Để vở diễn gần gũi với khán giả và tái hiện lịch sử sinh động nhất, đạo diễn Minh Vân cho biết, ông đã đến Tỉnh đội Bắc Ninh tìm hiểu và được phân tích rất sâu về chiến công cũng như thân thế, cuộc đời liệt sĩ Nguyễn Quang Ca trong kháng chiến chống Pháp. Từ hiểu biết đó, bằng con mắt “nhà nghề”, dày dặn kinh nghiệm với nghệ thuật sân khấu, đạo diễn đã truyền đạt đến từng diễn viên. Trên sân khấu, diễn viên hát hay nói, hát giọng nào, động tác diễn ra sao đều được đạo diễn uốn nắn kỹ càng. “Vì là diễn viên nghiệp dư nên vấn đề chọn người diễn bén vai, diễn nhuần nhuyễn không hề đơn giản, phải tốn nhiều công sức. Trong số diễn viên không chuyên trong “tầm ngắm” mà lựa chọn được cho “trúng” cũng lắm công phu. Có khi chỉ là vai phụ mà phải đến 5 lần, 7 lượt thử vai mới chọn được người thể hiện đúng mục đích nhân vật. Là một trong những vở đúng tính cách nhân vật” - đạo diễn nói. Tác giả thì cho rằng “Cái khó nhất là vở diễn tái hiện thời kỳ lịch sử đã xa hơn nửa thế kỷ, các diễn viên chính có nội tâm phức tạp đều còn rất trẻ nên phải mất khá nhiều thời gian để hết gượng gạo, nhất là trong những cảnh giàu cảm xúc yêu thương”. Cả tác giả và đạo diễn “Bông sen đỏ” đều tiếc nuối “Giá như thời gian cho phép dài hơn, khoảng 90 phút thì chúng tôi sẽ tập trung để tô đậm hơn nữa hình ảnh anh hùng Nguyễn Quang Ca”. Diễn viên ra sân khấu chỉ có 8 người, nhưng 4 trong số đó giành Huy chương Vàng, Bạc, vở diễn xứng đáng là một trong hai tác phẩm được trao Huy chương Vàng. Theo dõi vở diễn từ đầu, ông Nguyễn Văn Thơ (phường Ninh Xá, thành phố Bắc Ninh) bộc bạch: “Tôi thường xuyên đi qua đường Nguyễn Quang Ca nhưng quả thực cũng không biết thông tin gì về người được mang tên đường. Vở chèo đã giúp tôi có được hiểu biết cần thiết về tên đường, tên phố địa phương mình sinh sống”.Là một trong những vở diễn đề cập sâu sắc mảng đề tài thương binh liệt sĩ, “bông sen đỏ” càng có ý nghĩa hơn khi được công diễn đúng vào dịp kỷ niệm 60 năm ngày Thương binh, Liệt sĩ. Đó cũng là lời tri ân của thế hệ hôm nay với những mất mát, hy sinh lớn lao của lớp lớp cha ông đi trước.