Bước đột phá trong quản lý điện nông thôn của Điện lực Bắc Ninh

Vào đầu những năm 90 của thế kỷ XX, do Nhà máy nhiệt điện Phả Lại, tiếp đến là Nhà máy thủy điện Hòa Bình được đưa vào vận hành, nguồn điện được tăng cường dồi dào hơn nên nhiều thôn, xóm, xã trong tỉnh đã chủ động tận dụng các nguồn vốn, tự đầu tư xây dựng các công trình điện để bắt đầu quá trình điện khí hóa trên quê hương mình.

Tuy nhiên, trong việc tổ chức, quản lý điện lại phát sinh nhiều bất cập. Ngành điện chỉ bán buôn điện đến công tơ tổng đặt ở phía hạ thế trạm biến áp; các thôn, xóm, xã trực tiếp quản lý, đưa điện về từng hộ dân. Vì không có chuyên môn kỹ thuật, không có sự hướng dẫn thống nhất của các cơ quan có thẩm quyền nên mỗi nơi làm theo một cách. Thất thoát điện năng lớn, giá bán cao, mâu thuẫn phát sinh từ việc cung ứng và sử dụng điện ngày một nhiều.

Bộ Công nghiệp (nay là Bộ Công Thương) đã ban hành Quyết định số 27 ngày 18-6-2002 quy định các hình thức tổ chức và điều kiện cấp giấy phép hoạt động, điện lực với cố gắng từng bước đưa việc quản lý điện nông thôn đi vào nền nếp. Điện lực Bắc Ninh tích cực hỗ trợ các địa phương thôn, xóm, xã dưới các hình thức như bồi huấn kỹ thuật, hướng dẫn nghiệp vụ kinh doanh, hạch toán kế toán… nhưng tiêu cực cũng chỉ có thể giảm chứ không hết nên đại đa số các hộ dân nông thôn vẫn muốn mua điện trực tiếp của ngành điện. Vì vậy, đầu năm 2004 trên cơ sở khảo sát, tính toán kỹ lưỡng, Điện lực Bắc Ninh đã lập phương án báo cáo Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh và ngành điện cấp trên xin phép được bán điện trực tiếp cho các hộ dân nông thôn.

Trên thực tế đến thời điểm này có một số Điện lực đã bán điện tới hộ dân ở các thôn, xóm, gần thành phố, thị xã, thị trấn, những nơi lưới điện đã được cải tạo lại đáp ứng đầy đủ các yêu cầu kỹ thuật, an toàn, kinh doanh điện. Nhưng xét về phương pháp, cách thức, Điện lực Bắc Ninh đề xuất thực hiện thì được coi là bước đột phá lớn trong công tác quản lý điện nông thôn ở nước ta bởi:

Thứ nhất Điện lực Bắc Ninh bán điện đến tất cả các hộ dân nông thôn trên địa bàn toàn tỉnh trong điều kiện nhận nguyên trạng, không hoàn trả giá trị lưới điện hạ áp và không đặt ra yêu cầu cải tạo ngay.

Thứ hai Điện lực Bắc Ninh không đề nghị tăng định biên lao động, không tăng chi phí và thời gian cần để thực hiện xong phương án không nhiều.

Xung quanh vấn đề này, lúc đầu có rất nhiều ý kiến trái ngược nhau nhưng vì đã lường hết được các khó khăn, được chuẩn bị chu đáo và đặc biệt là nhờ có tinh thần đoàn kết, quyết tâm cao của tập thể cán bộ, công nhân, cộng thêm với tinh thần mạnh dạn, sáng tạo, vừa làm vừa tự nghiên cứu, áp dụng các hình thức giải quyết công việc đúng yêu cầu của pháp luật, coi trọng hiệu quả nên chỉ trong khoảng thời gian từ tháng 4 đến tháng 9 năm 2004, Điện lực Bắc Ninh đã tiếp nhận xong toàn bộ lưới điện hạ áp và bán điện cho tất cả các hộ dân nông thôn trong tỉnh; hoàn thành trọn vẹn các mục tiêu, kế hoạch đã đề ra.

Lợi ích từ việc bán điện trực tiếp đến hộ dân nông thôn của Điện lực Bắc Ninh là rất rõ ràng, không thể phủ nhận: đó là giá điện sinh hoạt và sản xuất của người dân đã giảm rõ rệt; mọi hỏng hóc ngành điện sửa chữa người dân không phải đóng góp. Công bằng trong mua bán, an toàn trong sử dụng điện được bảo đảm nên hàng ngày lãnh đạo các địa phương không còn phải bận tâm giải quyết các mâu thuẫn, khiếu kiện về điện. ở khu vực nông thôn hiện nay so với thời điểm tháng 12-2004, điện thương phẩm tăng 83%, trong đó điện sinh hoạt tăng 14%, điện sản xuất, kinh doanh, dich vu seo vụ tăng 69%; tổn thất điện năng bình quân chỉ còn 16%, giảm được 22%-24%; ngành điện tăng doanh thu, mở rộng được thị trường; Nhà nước thu được thuế…

Mô hình bán điện trực tiếp đến hộ dân nông thôn của Điện lực Bắc Ninh được Đảng bộ, chính quyền và nhân dân trong tỉnh đánh giá cao; được nhiều Điện lực trong cả nước đến nghiên cứu, học tập. Điện lực Bắc Ninh đã được các Bộ, ngành tặng nhiều Bằng khen, Giấy khen, đặc biệt cuối năm 2005 đã được Đảng, Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng Lao động trong thời kỳ đổi mới. Tuy nhiên cũng phải thừa nhận từ trước đến nay điện nông thôn đã, đang và vẫn sẽ là lĩnh vực phức tạp, nhạy cảm. Trong 4 năm qua, Điện lực Bắc Ninh đã dồn tất cả tâm trí, sức lực cho công tác này, thế nhưng do có quá nhiều việc phải làm, vốn đầu tư lại có hạn nên vẫn còn những tồn tại, thậm chí bức xúc, nhất là tình trạng cũ nát, xuống cấp của lưới điện chưa giải quyết được. Vấn đề có nóng nhưng cũng không vì thế mà vội, trên cơ sở nhận biết và đánh giá đầy đủ tình hình, Điện lực Bắc Ninh đã đề ra lộ trình cho những việc nào cần làm trước, việc nào có thể làm sau. Ngay trong năm 2009, trên cơ sở Quy hoạch được duyệt, Điện lực đã đề nghị, ngành điện cấp trên cũng đã chấp nhận đưa vào kế  hoạch khởi công xây dựng mới đường dây mạch kép 110 kV Quế Võ-Thuận Thành-Từ Sơn; xây dựng mới trạm biến áp 110 kV Thuận Thành, Phù Chẩn; đặt thêm máy biến áp T2 cho trạm 110 kV Quế Võ; đóng điện và đưa vào vận hành đường dây và 2 trạm biến áp 220 kV để cấp điện cho các khu công nghiệp phía bắc của tỉnh; tiếp tục nâng cao chất lượng và độ tin cậy của các đường dây trung áp. Điện lực cũng sẽ tiến hành sửa chữa, thay thế khoảng 60 máy biến áp để chống quá tải cho các làng nghề, các khu đông dân cư; cải tạo, nâng cấp lưới điện hạ áp ở 59 xã. Phấn đấu tổn thất điện năng chung của Điện lực giảm thêm từ 1,5% đến 1,7%. An toàn điện cho dân vẫn là mục tiêu cần phải được ưu tiên số một.

Để nâng cao hiệu quả sản xuất, kinh doanh Điện lực Bắc Ninh cũng xác định phải tiếp tục quan tâm đặc biệt đến việc nâng cao chất lượng dịch vụ khách hàng; không để một phụ tải nào có nhu cầu mà không được đáp ứng điện kịp thời. Thực hiện tiết kiệm điện triệt để trên cơ sở bảo đảm sản xuất. Kiên quyết đấu tranh chống các tiêu cực, các biểu hiện hoặc hành vi tham ô, tham nhũng. Điện lực Bắc Ninh cũng sẽ áp dụng một loạt các biện pháp để củng cố đội ngũ nhân viên tổ dịch vụ điện nông thôn nhằm nâng cao tinh thần trách nhiệm của họ đối với công việc theo hợp đồng; kịp thời xử lý những người lợi dụng vị trí công tác để mưu cầu lợi ích riêng khiến nhân dân bất bình. Đối với công nhân ngành điện, Điện lực chủ trương tiếp tục làm sâu sắc thêm sự thay đổi về chất trong nhận thức và quan điểm phục vụ theo phương châm công nhân ngành điện có nghĩa vụ phải tôn trọng, phải đáp ứng quyền lựa chọn, quyền đòi hỏi dịch vụ điện theo yêu cầu của người mua điện. Các thủ tục phiền hà trong quan hệ giữa bên mua và bên bán điện phải được nhanh chóng xóa bỏ, thay vào đó là quan hệ hoàn toàn bình đẳng trước pháp luật về lợi ích, không bên nào ép buộc bên nào.

Nghị quyết Ban Chấp hành Trung ương Đảng lần thứ bảy, khóa X “Về nông nghiệp, nông thôn, nông dân” xác định công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn là một nhiệm vụ quan trọng hàng đầu của quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Để hoàn thành được nhiệm vụ này, một trong những việc cần phải làm là “cải tạo và phát triển đồng bộ hệ thống điện, bảo đảm đủ điện phục vụ cho sản xuất nông nghiệp; nâng cao chất lượng điện phục vụ sinh hoạt của dân cư nông thôn”. Tập thể cán bộ, công nhân Điện lực Bắc Ninh nhận thức rõ điều đó nên luôn luôn sẵn sàng làm hết sức mình vì mục tiêu điện đi trước một bước, sẵn sàng đi tiên phong trong việc thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, góp phần công sức nhỏ bé của mình vào quá trình xây dựng tỉnh Bắc Ninh ngày càng giầu mạnh.

 Nguyễn Duy Thụ

Tỉnh ủy viên, Giám đốc Điện lực Bắc Ninh