Bước tiến mới của hội diễn sân khấu không chuyên

Không chỉ phong phú hơn về loại hình, hội diễn năm nay có bước tiến vượt bậc về chất lượng nghệ thuật. Yếu tố quần chúng được thể hiện khá rõ, hội diễn đã quy tụ hơn 200 diễn viên, nhạc công đủ cả nam, nữ, già, trẻ; người cao tuổi nhất đến 71, trẻ nhất 13.

Dẫu trên sân khấu đều là diễn viên không chuyên, song ở một số vở diễn mang đậm dấu ấn của người làm nghệ thuật chuyên nghiệp. Nói như ông Hoàng Đắc Thập, Trưởng Ban giám khảo thì đó là “Một tín hiệu đáng mừng và đầy tin tưởng, hứa hẹn sự phát triển phồn vinh cho sân khấu không chuyên tỉnh ta”. Về công tác tổ chức, ông Thập cho biết: “Ngay khi được Sở Văn hoá - Thông tin giao là đơn vị thường trực tổ chức hội diễn, Trung tâm Văn hoá - Thông tin đã triển khai kế hoạch cụ thể đến các huyện, thành phố, chú ý tới các đơn vị có tiềm năng về nghệ thuật sân khấu. Qua gần 4 tháng chuẩn bị, tập luyện, vào dịp  kỷ niệm 60 năm ngày Thương binh, Liệt sĩ, với mục đích tuyên truyền, tôn vinh hình ảnh người chiến sỹ cách mạng thì các đội văn nghệ không chuyên đã đi đúng hướng”. ở hội diễn này, Gia Bình với chèo “Một thời lầm lỡ”; Từ Sơn với tuồng “Thần dược” và chèo “Bản tình ca ấy”; Tiên Du với “Nghinh hương quán”… vẫn giữ được phong độ tốt; các huyện Lương Tài, Thuận Thành tiến bộ và thành công vượt bậc nhờ chu đáo từ khâu lựa chọn kịch bản, đạo diễn và đội ngũ diễn viên tâm huyết. Các vở diễn đã kéo khán giả lại gần hơn với sân khấu bởi mảng đề tài gần gũi với cuộc sống đương đại, không tách rời nguồn nguyên liệu vô tận là những tình huống rất đời thường. ở hầu hết các vở diễn, người ta dễ tìm thấy một câu chuyện hay một tích trò gọn nhẹ, không đòi hỏi phải diễn giải quá nhiều mà kết cấu vẫn logic, dễ hiểu. Những mảng đời góc cạnh được bóc tách qua đề tài: chống tham nhũng, lãng phí; bài trừ tệ nạn xã hội; lên án lối sống thực dụng; và cả những vấn đề thời sự nổi cộm như quá trình thực hiện giải phóng mặt bằng… Xuyên suốt hội diễn, hình ảnh người chiến sỹ qua các thời kỳ cách mạng xuất hiện khá dày. ấn tượng nhất có lẽ là “Bông sen đỏ”, vở chèo ngợi ca sự hy sinh anh dũng của Liệt sĩ – Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân Nguyễn Quang Ca. Ông Nguyễn Quang Huy, Trưởng đoàn Quế Võ cho biết: “Ngay sau hội diễn lần thứ III, huyện Quế Võ đã có ý định tái hiện lại một lát cắt nhỏ trong lịch sử quê hương”. Sau 3 lần thông qua kịch bản, có chỉnh sửa, với sự giúp đỡ nhiệt tình của chi hội Sân khấu, Hội Văn học – Nghệ thuật tỉnh, nội dung vở diễn được đánh giá là bám sát với những ghi chép lịch sử, đậm chất anh hùng ca. Với đội ngũ diễn viên trẻ, đẹp và tương đối đồng đều, tiết tấu nhanh nhưng hài hoà, cao trào ở đỉnh điểm tổng hoà nhiều trạng thái, vở diễn gây xúc động nơi khán giả và có sức lan toả mạnh mẽ, xứng đáng giành Huy chương Vàng, 4 Huy chương cá nhân (2 Vàng, 2 Bạc). Cũng gắn liền với đề tài người lính, vở chèo “Tình đời” do các diễn viên không chuyên huyện Thuận Thành thể hiện đã tạo được ấn tượng đặc biệt với khán giả và các bạn diễn. Đọng lại sau vở diễn là thông điệp đậm tính nhân văn: Giữa đổi thay thời cuộc, một số người có thể toan tính để tư lợi cho mình, song vẫn còn đó tình làng nghĩa xóm, tình đồng đội… như một chân lý để tiếp tục vươn lên trong cuộc sống bằng niềm tin, lòng bao dung và cả sự tự hào. Thanh Tân, cô diễn viên nhỏ tuổi nhất vào vai cậu bé Đức dưới khán đài, tự tin như trên sân khấu thổ lộ: “Phải đóng vai con trai với cháu là một thử thách, khó nhất là các động tác múa. Nhưng được các cô chú góp ý, cháu đã cố gắng để không mắc lỗi khi diễn”. Tham gia hội diễn, cùng lứa với Thanh Tân còn có Vân Anh, cô “diễn viên nhí” của huyện Gia Bình, một chất giọng chèo đầy triển vọng. Điều đó còn khẳng định nghệ thuật truyền thống đã, đang và sẽ được các thế hệ lưu truyền.Tác phẩm sân khấu tổng hợp nhiều yếu tố: kịch bản, đạo diễn, diễn viên, âm nhạc, âm thanh, ánh sáng, mỹ thuật… Nếu không có một kịch bản tốt thì khó có được vở diễn hay, song nếu một kịch bản tốt mà thiếu bàn tay đạo diễn có nghề thì tác phẩm khó được sự đón nhận nồng nhiệt của người xem. Đề cập đến vấn đề giải phóng mặt bằng, vở chèo ngắn “Gió mới” của huyện Yên Phong được đánh giá có đề tài hay, gắn với bài học rút ra từ thực tiễn địa phương song kết cấu lại thiếu chặt chẽ, một số diễn viên thể hiện thiếu nhuần nhuyễn, mỹ thuật đơn giản. Theo nhà báo Xuân Khi, thành viên Ban giám khảo thì điều này hoàn toàn dễ hiểu bởi “Gió mới” là đề tài hiện đại, thể hiện bằng hình thức sân khấu truyền thống sẽ gặp khó khăn, tuy vậy sự mạnh dạn thể nghiệm mảng đời sống đương đại khá góc cạnh, là rất đáng khuyến khích. Cũng đáng tiếc là có đơn vị nhiều lợi thế, có điều kiện thuận lợi mọi mặt lại chưa đầu tư nhiều, chỉ tham gia với vở kịch nói khá đơn giản về nội dung, đơn điệu trong cách thể hiện nên chưa tạo được ấn tượng đối với khán giả. Tấm màn nhung của Hội diễn Sân khấu không chuyên tỉnh lần thứ IV vừa khép lại, những diễn viên, các đội văn nghệ đã kịp hẹn nhau ở hội diễn tiếp theo với lời hứa sẽ mang đến những tác phẩm, vai diễn giàu tính nghệ thuật hơn nữa và khán giả yêu sân khấu cũng đang chờ đón.