Cách mạng Tháng Tám-Chiến thắng của tư tưởng Hồ Chí Minh về dân tộc và giải phóng dân tộc thuộc địa

Thắng lợi vĩ đại của Cách mạng Tháng Tám gắn liền với công lao to lớn của Chủ tịch Hồ Chí Minh, là hình mẫu tiêu biểu của sự vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác-Lênin vào điều kiện cụ thể của cách mạng nước ta, là chiến thắng của tư tưởng Hồ Chí Minh về dân tộc và giải phóng dân tộc thuộc địa.

Một trong những quyết định quan trọng nhất, trực tiếp liên quan đến việc củng cố khối đoàn kết dân tộc, chuẩn bị lực lượng một cách kiên trì và toàn diện cho cuộc vùng lên tự giải phóng, chính là quyết định thành lập Mặt trận Việt Nam Độc lập Đồng Minh (Việt Minh). Lần đầu tiên chủ trương đoàn kết dân tộc của Đảng được đặt trên cơ sở của chính chủ nghĩa yêu nước Việt Nam. Chủ trương này được thực hiện nhất quán trong công tác vận động quần chúng của Đảng. Vì vậy Mặt trận Việt Minh không chỉ làm cho khối đại đoàn kết dân tộc được mở rộng, củng cố không ngừng, mà còn là phương tiện nâng lực lượng của khối đại đoàn kết ấy lên gấp bội thông qua việc biến khối đại đoàn kết ấy thành một tổ chức có sức chiến đấu cao. Có thể nói, không có Việt Minh thì không có Cách mạng Tháng Tám.

Trên cơ sở lực lượng chính trị rộng khắp, cuối năm 1941, Hồ Chí Minh xây dựng thí điểm đội vũ trang ở Cao Bằng, đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng. Để đáp ứng yêu cầu của cách mạng, ngày 22-12-1944, thực hiện Chỉ thị của Chủ tịch Hồ Chí Minh, Đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân được thành lập với nhiệm vụ là hoạt động vũ trang tuyên truyền, kết hợp chính trị với quân sự, nhưng chính trị trọng hơn quân sự. Để đẩy nhanh việc chuẩn bị khởi nghĩa, giữa tháng 4-1945, Người cùng Trung ương Đảng triệu tập Hội nghị quân sự Bắc Kỳ, quyết định đặt nhiệm vụ quân sự lên hàng đầu, thống nhất sáp nhập Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân và Cứu quốc quân thành Việt Nam giải phóng quân.

Việc tăng cường và mở rộng lực lượng cách mạng trong nước lấy hạt nhân là Mặt trận Việt Minh là sự thể hiện nguyên lý bất biến của tinh thần “đem sức ta mà tự giải phóng cho ta”. Coi nội lực là nhân tố tiên quyết, nhưng với tầm nhìn rộng lớn và kinh nghiệm từng trải của mình, Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng luôn coi việc khai thác các nguồn lực từ những nhân tố tích cực của thời đại là sức mạnh và cơ hội bảo đảm cho sự thành công vào những thời điểm quyết định nhất của lịch sử. Với phương châm đó, ngay từ cuối những năm 30 của thế kỷ XX, Hồ Chí Minh đã triển khai nhiều hoạt động quốc tế dồn dập nhằm tranh thủ mọi lực lượng, tạo hậu thuẫn cho cách mạng Việt Nam.

Khi tình thế cách mạng có sự chuyển biến mau lẹ, đối tượng cách mạng luôn thay đổi, Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đảng Cộng sản Việt Nam đã vận dụng một cách xuất sắc lý luận của chủ nghĩa Mác-Lênin vào nhận thức xã hội Việt Nam để đề ra các quyết sách chiến lược đúng đắn. Đó là nhận thức rõ các mâu thuẫn chủ yếu và mâu thuẫn thứ yếu trong xã hội, xác định rõ kẻ thù chính, kẻ thù phụ và hậu bị quân của chúng để sắp xếp Tiền phong quân, Hậu bị quân trực tiếp, Hậu bị quân gián tiếp của cách mạng Việt Nam. Cụ thể, lúc đầu mũi nhọn của cách mạng chĩa vào thực dân Pháp xâm lược và tay sai phong kiến. Khi Nhật vào Việt Nam, Pháp làm tay sai cho Nhật, kẻ thù chủ yếu của cách mạng là Pháp - Nhật. Từ năm 1943 trở đi, Nhật ngày càng lấn chân Pháp ở Việt Nam, kẻ thù chủ yếu của cách mạng được xác định lại là Nhật - Pháp. Từ ngày 9-3-1945 (ngày Pháp đầu hàng Nhật) trở đi, kẻ thù chủ yếu của cách mạng chỉ còn là phát xít Nhật và tay sai. Việc nhận thức rõ các mâu thuẫn chủ yếu và mâu thuẫn thứ yếu trong xã hội, xác định rõ kẻ thù chính, kẻ thù phụ và hậu bị quân của chúng có tầm quan trọng rất lớn cho Đảng trong việc chủ động bố trí thế trận cách mạng và lực lượng cách mạng.

Tháng 5-1945, phát xít Đức đầu hàng đồng minh. Ngày 15-8-1945 Nhật hoàng tuyên bố đầu hàng Liên Xô và các nước đồng minh không điều kiện. Điều kiện cho tổng khởi nghĩa đã chín muồi. Hồ Chí Minh khẳng định, lúc này thời cơ thuận lợi đã tới, dù hy sinh tới đâu cũng phải giành cho được độc lập. Và “cần tranh thủ từng giây, từng phút, tình hình sẽ biến chuyển nhanh chóng, không thể để lỡ cơ hội”(1). Nắm chắc thời cơ đó, Hồ Chí Minh và Trung ương Đảng đã chuẩn bị gấp và triệu tập Hội nghị toàn quốc của Đảng và Đại hội Đại biểu quốc dân ở Tân Trào. Tại đây, chủ trương phát động toàn dân tổng khởi nghĩa giành chính quyền được xác định. Ngay sau đó, Hồ Chí Minh đã gửi thư kêu gọi tổng khởi nghĩa tới đồng bào cả nước, trong đó khẳng định: “Giờ quyết định cho vận mệnh dân tộc ta đã đến. Toàn quốc đồng bào hãy đứng dậy đem sức  ta mà tự giải phóng cho ta... Tiến lên! Tiến lên! Dưới lá cờ Việt Minh, đồng bào hãy dũng cảm tiến lên!”(2). Người cũng ra chỉ thị lịch sử: “Lúc này thời cơ thuận lợi đã tới, dù hy sinh tới dâu, dù phải đốt cháy cả dãy Trường Sơn cũng phải giành cho được độc lập”(3).

Đáp ứng lời kêu gọi của Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh, nhân dân ta triệu người như một tiến hành cuộc tổng khởi nghĩa Tháng Tám thành công.

Thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám và sự ra đời của Nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà là một trong những thắng lợi nổi bật, vĩ đại nhất của cách mạng Việt Nam trong thế kỷ XX. “Đó là một cuộc thay đổi cực kỳ to lớn trong lịch sử của nước ta” (4). Thắng lợi đó gắn liền với công lao to lớn của Chủ tịch Hồ Chí Minh, vị lãnh tụ thiên tài của cách mạng Việt Nam. Năm tháng đã đi qua, rồi một ngày kia sẽ không còn ai là nhân chứng của các sự kiện, tất cả chỉ còn lại trên những tư liệu của lịch sử. Nhưng thời gian sẽ không thể làm phai mờ ý nghĩa, thắng lợi vĩ đại của Cách mạng Tháng Tám cũng như công lao to lớn của Chủ tịch Hồ Chí Minh vẫn sẽ mãi được lịch sử và nhân dân ghi nhớ.

Th.S Nguyễn Đức Thịnh

1. Võ Nguyên Giáp: Từ nhân dân mà ra, Nxb Quân đội nhân dân, 1969, tr212

2. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, tập 3, tr.554.

3. Võ Nguyên Giáp: Từ nhân dân mà ra, Nxb Quân đội nhân dân, 1969, tr.212.

4. Hồ Chí Minh toàn tập, NXB Chính trị Quốc gia, Hà Nội, 2000, Tập 6, tr. 160.