Cấm chỉ

- Bác ở Hà Nội, chắc biết cái ngõ Cấm Chỉ? (Ông Trực hỏi)

- Vâng, ngõ Cấm Chỉ có đến vài trăm năm rồi. Truyền thuyết kể, ngõ này xưa, trong quãng thời gian phiêu bạt có lúc Chúa Chổm đã từng ở đây, ăn uống nợ nần khắp cả. Khi lên làm vua, mỗi lần qua đây các chủ nợ thấy quen quen đua nhau chỉ chỏ. Vì thế triều đình ra lệnh, mỗi khi vua qua khu vực này, cấm người dân không được chỉ chỏ. Ngõ Cấm Chỉ ra đời từ ngày ấy. (Ông Từ giải thích).

Nghe ông Từ nói vậy, ông Trực cứ đưa tay lên gãi đầu và nói:

- Em thì không tin lắm vào cái truyền thuyết ấy. Lễ giáo xưa, thảo dân làm sao mà dám ngó mặt rồng, vậy thì làm sao mà dám chỉ chỏ. Em có tham khảo mấy bác hay chữ, các bác giải thích: Cấm là không được tiếp tục, tiếp diễn một việc làm, một hành vi hay lời nói nào đấy… Chỉ là dừng lại, dừng lại ngay tức khắc. Cấm Chỉ là người người dân phải dừng lại ngay lập tức, cấm không được bén mảng nơi đây mỗi khi vua qua.

Nghe ông Trực đưa ra giả thuyết như vậy, ông Từ không tranh cãi mà gật gù: Ừ, chú nói cũng có lý. Theo chú lâu nay các lệnh cấm, có những lệnh nào là cấm chỉ? Có lệnh nào, quy định nào mới chỉ có Cấm mà chưa Chỉ?

- Cái này trong bóng đá là nghiêm. Lỗi đâu phạt đấy, nhẹ thì thẻ vàng, nặng thì thẻ đỏ, đuổi khỏi sân, thế mới là cấm chỉ, cấm tiệt. Còn nhiều quy định, nhiều lệnh cấm cũng có tác dụng rất tích cực. Như cấm đốt pháo, cấm uống rượu trong giờ hành chính, cấm dùng xe công vào việc riêng, cấm bác sĩ nhận tiền của bệnh nhân, cấm bổ nhiệm sai quy trình, cấm biếu, nhận quà trong dịp Tết… Nhưng đôi khi vẫn có những người,  có những bộ phận ở đâu đó chấp hành chưa nghiêm nên các quy định, các lệnh Cấm mới chỉ là cấm mà chưa Chỉ (chưa dừng ngay tức khắc được). Nực cười nhất là biển cấm đổ rác, cứ đâu có biển cấm là xung quanh rác như núi.

Không chờ ông Trực nói hết, ông Từ ngắt lời: Những năm trước đã từng có chỉ đạo, không tặng quà cấp trên vào dịp Tết, mới đây Thủ tướng Chính phủ và các tỉnh lại tiếp tục chỉ đạo không chúc tết, biếu xén quà cáp cho lãnh đạo… Chú nghĩ thế nào về việc này?

- Chúc tết lành mạnh là nghĩa cử đẹp. Biến tướng, lợi dụng chúc tết để hối lộ, trục lợi là phải Cấm Chỉ, cấm tiệt. Chỉ đạo này là đúng, là hợp lòng dân. Xây dựng Chính phủ kiến tạo, liêm chính thì mọi việc làm phải chính trực, phải thẻ vàng, thẻ đỏ cho những ai vi phạm biếu, nhận, rồi công khai trên thông tin đại chúng thì đố ai dám. Nhưng… nhưng kho khó thế nào ấy. Không trọng tài thì ai phạt, phạt ai?

- Kho khó là thế nào? Thế tinh thần tự vấn, tự phê ở đâu? Cứ gì phải trọng tài, mọi việc, mình biết, đất biết, trời biết, chú lo gì.