Cảm động nghĩa tình quân-dân sâu nặng

Quân đội nhân dân Việt Nam từ nhân dân mà ra, vì nhân dân mà chiến đấu, gắn bó máu thịt với nhân dân. 70 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành, nghĩa tình quân-dân sâu nặng trở thành động lực vô cùng to lớn để Quân đội ta không ngừng lớn mạnh, cùng toàn dân đấu tranh giành độc lập dân tộc, xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc.

Một chiều mùa đông nhưng đầy nắng, tôi đến khu 5, Đại Phúc (thành phố Bắc Ninh) tìm vào nhà cụ Bùi Thị Mật. Năm nay, cụ Mật đã 102 tuổi, tai đã nặng, chân đã yếu nhưng vẫn gắng tự đi lại và minh mẫn lắm.

Sau lời chào hỏi, ngồi cạnh, cầm tay cụ, tôi hỏi to “Cụ kể chuyện nuôi giấu cán bộ, tham gia kháng chiến cho cháu nghe nhé?”, “À, chuyện dài lắm…”.

Cụ Mật sôi nổi hẳn lên và hiện về trập trùng theo lời kể là một thời tham gia cách mạng, đánh giặc, giữ nước gian khổ, hào hùng: “Những năm 1950 đến 1954, xã Đại Phúc là vùng giặc Pháp chiếm đóng, lập Tề phản động. Trong sự kìm kẹp của địch, bị áp bức, bóc lột, rất khổ cực nên căm thù bọn địch lắm. Được cán bộ cách mạng, nhất là anh Nguyễn Thanh Long (nguyên Bí thư xã Đại Phúc, sau là Bí thư Thị ủy Bắc Ninh), anh Nguyễn Văn Mạo (nguyên Trưởng Ban Giao thông-Liên lạc thành Bắc Ninh, sau là Chủ tịch UBND thị xã Bắc Ninh) giác ngộ, gia đình tôi trở thành cơ sở nuôi giấu cán bộ, bộ đội và làm liên lạc cho cách mạng.

Cuối năm 1950, vợ chồng tôi bắt đầu đào hầm ở gốc cây sau nhà. Căn hầm đầu tiên nhỏ, có 3 anh Long, Mạo và Phạm Văn Hệ ở. Sau cán bộ, bộ đội về ở nhiều nên phải đào thêm một chiếc khác lớn hơn. Những lúc địch kiểm soát gắt gao, cán bộ không đi được, tôi đảm nhiệm thay việc đưa tin tức, công văn từ vùng Tề chuyển đến căn cứ cách mạng. Sáng ra, tôi đi bắt cua, mò cá, công văn giấu ở giỏ, đến con ngòi ở địa điểm Núi Hòn thì để công văn vào gốc cây và đặt hòn đá lên. Nhiều lần bị địch xét hỏi nhưng chúng không phát hiện được. Đời sống khi ấy vô cùng khó khăn, thiếu thốn. Ngày ngày đi mò cua, bắt cá đem bán hoặc đổi lấy gạo, khoai, lúc thiếu còn đi vay, đi mượn về cho gia đình và các anh cùng ăn. Cực khổ nhưng không biết mệt, chỉ thấy vui và ý nghĩa”.

Cụ Bùi Thị Mật cùng các con (ông Phạm Văn Hệ ngồi ngoài cùng bên phải).

Cụ Mật dừng lời nhấp ngụm nước, tôi chợt nhớ lần đến thăm lão thành cách mạng Nguyễn Văn Mạo tại nhà riêng ở Tiền An (thành phố Bắc Ninh) ông  cho biết: “Bà Bùi Thị Mật và gia đình hoạt động và tạo điều kiện giúp đỡ cho cán bộ thị xã và Bộ đội Thành Bắc hoạt động từ năm 1950 đến tháng 7-1954. Tuy địch xây dựng lô cốt, tháp canh dầy đặc trong xã như vậy, nhưng chúng tôi vẫn ra vào nhà bà Mật để giao nhiệm vụ cho ông bà và nắm tình hình cụ thể sự bố phòng và hoạt động của chúng. Bà Mật và chồng góp phần tích cực vận động binh sỹ ngụy và lực lượng vũ trang ở cơ sở của địch để thu lại được gần 200 khẩu súng các loại khi sắp kết thúc cuộc kháng chiến chống Pháp ở nước ta”.

Nhìn trên tường nhà thấy rất nhiều huân, huy chương, bằng khen, giấy khen nên quay sang hỏi về các thành viên trong gia đình cụ Mật. Một người lên tiếng “Để tôi giới thiệu, tôi không phải do cụ Mật sinh ra nhưng được coi là con cả trong nhà. Tôi là Phạm Văn Hệ người thôn Trung Sơn, xã Nam Sơn (thành phố Bắc Ninh), những năm đánh Pháp là quân báo thuộc Huyện đội Võ Giàng (nay là Quế Võ), hoạt động tại xã Đại Phúc, được gia đình cụ Mật nuôi giấu, cưu mang. Địa bàn này hết sức phức tạp, Pháp dựng đồn, bốt, lập làng Tề, bắt thanh niên, trung niên đi lính, cầm súng chống lại cách mạng. Chính nhờ gia đình ông, bà Mật không ngại hy sinh, gian khổ, mưu trí, giúp đỡ, lúc tôi giả là người đi câu cá, lúc giả là người đi cấy thuê cho ông, bà nên không bị bọn mật thám phát hiện. Những lúc địch kiểm soát gay gắt, càn quét cả đêm lẫn ngày, tôi được ông, bà nuôi dưỡng ở hầm bí mật. Những lúc khó khăn, ông, bà Mật còn thay tôi chuyển tài liệu và tin tức ra ngoài khu du kích của ta”.

Thời gian thấm thoát trôi nhanh, ông Hệ năm nay đã 82 tuổi đời, 55 tuổi Đảng, giọng xúc động, ông chia sẻ: “Riêng tôi với ơn sâu, nghĩa nặng ấy, ngay khi miền Bắc hòa bình, tôi mạnh dạn xin làm con trong gia đình mẹ Mật, “sống Tết, chết giỗ” để thể hiện sự tri ân, hiếu thảo”.

Đúng theo vai trò người con cả, ông Phạm Văn Hệ giới thiệu với tôi về đại gia đình. Vợ chồng cụ Tạ Văn Giáp và Bùi Thị Mật sinh được 4 người con, 3 trai, 1 gái. Trong đó, con trai Tạ Văn Thiềng có hơn 9 năm chiến đấu trên tuyến đường Trường Sơn; con trai Tạ Văn Gia là liệt sỹ, hy sinh năm 1966; con trai Tạ Trung Thất là thanh niên xung phong những năm đánh Mĩ. Bên cạnh người con nuôi là bộ đội Phạm Văn Hệ, hưởng ứng tích cực phong trào nhận đỡ đầu bộ đội thời đánh Mĩ, người mẹ chiến sỹ Bùi Thị Mật còn có thêm người con nuôi hiếu thảo là Nguyễn Văn Việt (người khu 5, Đại Phúc) là bộ đội chống Mĩ, cựu tù Phú Quốc. Với những cống hiến trong kháng chiến, cụ Tạ Văn Giáp được tặng thưởng Huân chương Kháng chiến hạng Ba, cụ Bùi Thị Mật được tặng thưởng Huy chương Kháng chiến hạng Nhất.

Xin phép ra về, cụ Mật nắm chặt tay tôi dặn dò thân thiết “Rảnh  bác nhớ đến chơi! Nhà tôi lúc nào cũng thèm người lắm!”. Giọng nói ấm áp, miệng cười tươi của cụ làm lòng tôi bỗng ấm lên lạ thường. Thầm nghĩ: Ẩn chứa bên trong vóc dáng nhỏ bé của cụ Mật là một “Trái tim tươi đỏ” đã dành riêng cho Đảng phần nhiều, trái tim của lòng nhân hậu với bộ đội và trái tim của tình thương yêu gia đình. Gió Đông như không còn lạnh, thổi vào cành lá dưới nắng chiều vàng rộn ràng khúc hùng ca tự hào về nghĩa tình quân-dân sâu nặng. Thiêng liêng, mến yêu đất nước, con người Việt Nam.