Cần một liều “vắc xin” đủ mạnh

Hai cán bộ về hưu, một ông là nhà tâm lý học, còn người kia là ông giáo làng. Trong câu chuyện bên bàn trà, ông giáo làng tâm trạng: Mấy ngày nay ông có nghe đài, xem tivi, đọc báo chí cập nhật tin tức không?

Nhà tâm lý học: Ông giáo hỏi bằng thừa. Tôi ngày nào mà không đọc được vài trang sách, báo là thấy người như thiếu chất xúc tác, khó chịu lắm. Nhưng chắc lại có vụ việc gì làm ông bức xúc?
Ông giáo làng: Ông làm chuyên ngành, hẳn ông không lạ gì thuật ngữ “quấy rối tình dục (QRTD) đúng không. Thời gian gần đây, tôi thấy xảy ra những vụ QRTD đấy, mà chuyện đáng bàn là nó lại ở trong môi trường giáo dục, nơi luôn cần đề cao chuẩn mực về văn hóa và đạo đức. Thế mới buồn, mới đáng lên án.
Nhà tâm lý học cau mày: Thật là quá thể! Ông nói kỹ hơn xem nào.
Ông giáo làng: Mấy ngày nay, báo chí đưa tin về trường hợp ông T là một hiệu trưởng trường Trung học cơ sở bị cơ quan Công an khởi tố và ra lệnh bắt tạm giam vì hành vi dâm ô đối với người dưới 16 tuổi. Theo điều tra, ông T đã gọi 2 học sinh lên phòng làm việc, hỏi về chuyện thầm kín, rồi còn dùng tay sàm sỡ, sờ vào bộ phận nhạy cảm trên thân thể các học sinh… khiến dư luận rất phẫn nộ.  
Mà không chỉ có vụ việc đó đâu ông ạ. Từ đầu năm 2022 đến nay đã có gần chục vụ liên quan đến việc thầy giáo có hành vi không chuẩn mực, QRTD học sinh ở các địa phương đấy. Đặc biệt có vụ, thầy giáo có hành vi QRTD diễn ra trong thời gian dài, làm ảnh hưởng nghiêm trọng tới tâm lý học sinh, khiến có em bị trầm cảm… Vậy, theo kiến thức chuyên ngành, ông thử phân tích tình trạng trên xem?
Nhà tâm lý học: Đúng là không thể chấp nhận được, một vài cá nhân như vậy đã làm vấy bẩn môi trường giáo dục. Tôi về hưu cũng lâu rồi, nhưng cũng có không ít vụ việc tư vấn liên quan đến QRTD, đến trẻ vị thành niên đã để lại cho các em cả nỗi đau thể xác lẫn tinh thần mà gây ám ảnh mãi những người làm nghề như chúng tôi. Thực tế thì “muôn hình vạn trạng”, song tựu chung lại, các hành vi QRTD được phân loại dựa trên 3 dạng gồm: Quấy rối bằng hành vi mang tính thể chất, quấy rối bằng lời nói và quấy rối bằng ngôn ngữ cơ thể. Với học sinh, sinh viên, QRTD có thể xảy ra trong các mối quan hệ giữa học sinh, sinh viên với nhau, với cán bộ, giáo viên, nhân viên trong trường.
Tôi theo dõi trên các phương tiện truyền thông, nạn QRTD ở học đường đang đối diện với nhiều thách thức. Ở môi trường học đường, tiếng nói đấu tranh, bảo vệ bản thân của các em học sinh còn yếu ớt. Nhiều nạn nhân chưa có đủ hiểu biết và kỹ năng để ứng phó và giải quyết các tình huống xảy ra hằng ngày, chưa hiểu được tác hại và sự nghiêm trọng của việc bị QRTD. Trong khi đó, đối tượng QRTD các em lại rộng, có khi chính là người thầy của mình, nên các em thường có tâm lí sợ hãi, sợ bị trả thù. Do đó, phần lớn học sinh lựa chọn cách im lặng, che giấu.
Ông giáo làng: Với những vụ việc như xảy ra vừa qua, theo tôi đã đến lúc cần một liều “vắc xin” đủ mạnh để nhổ rễ nạn QRTD học đường.
Nhà tâm lý học: Ở nước ta thời gian gần đây, phong trào Meetoo (Tôi cũng vậy: Phong trào vì nạn nhân tình dục) đang ngày càng lan tỏa và có sức ảnh hưởng nhằm bảo vệ, kích hoạt ý thức tự bảo vệ của phụ nữ. Song cũng cần nhìn nhận, muốn phong trào lớn mạnh hơn nữa, có tiếng nói hơn nữa, quan trọng cần giúp cho những người lên tiếng cảm thấy họ được bảo vệ và sự lên tiếng của họ có ý nghĩa ngăn chặn, đẩy lùi những hành vi QRTD, chứ không phải khi lên tiếng, họ lại tiếp tục trở thành nạn nhân. Có trường hợp, kiện tụng chẳng đi được đến đâu, có khi lại “làm mồi” cho dư luận. Nhiều lúc, sự tổn thương khi họ lên tiếng còn lớn hơn cả sự tổn thương vì sự cưỡng bức.
Ông giáo làng: Theo tôi, để phòng tránh nạn QRTD, cùng với nhà trường, cộng đồng, vai trò của mỗi gia đình, mỗi bậc phụ huynh-những người làm cha mẹ cực kỳ quan trọng. Phụ huynh cần giáo dục, cũng như trò chuyện, sẻ chia với con, để các em có kiến thức hiểu biết về giới tính, cũng như kỹ năng tự bảo vệ mình khi có các vấn đề liên quan đến QRTD. Có như vậy nạn QRTD học đường, những vụ việc gây đau lòng, hoang mang dư luận, vấy bẩn môi trường giáo dục như trên mới không còn “đất sống”.