Cánh đồng lúa thân thiện với môi trường

Sau một năm triển khai, Dự án "Tuyên truyền, vận động nông dân áp dụng canh tác lúa thân thiện với môi trường tại Việt Nam" (gọi tắt là dự án SRI) được Trung ương Hội Nông dân Việt Nam triển khai tại Bắc Ninh giúp người nông dân giảm chi phí sản xuất, nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm, đặc biệt là bảo vệ môi trường.

Các hộ nông dân tại thôn Liên Ấp (xã Việt Đoàn, huyện Tiên Du) theo dõi kỹ quá trình phát triển của lúa để đảm bảo năng suất.

Nhìn cánh đồng lúa vàng trĩu bông ở thôn Liên Ấp (xã Việt Đoàn, huyện Tiên Du) đang đến kỳ thu hoạch, hứa hẹn một mùa bội thu mới, bác nông dân Đỗ Đình Độ cho biết: “Năm nay gia đình tôi rất phấn khởi bởi hơn 1 mẫu lúa trồng theo mô hình canh tác thân thiện với môi trường được mùa. Đây là vụ thứ ba gia đình trồng lúa theo phương pháp này. Năm nay, thời tiết thuận lợi, cộng với việc chăm sóc theo đúng quy trình, dự kiến năng suất vụ Xuân này cao hơn năm ngoái, ước đạt 2,8 tạ/sào”.

Đầu năm 2021 khi Hội Nông dân tỉnh tổ chức lớp tập huấn về mô hình áp dụng canh tác lúa thân thiện với môi trường, gia đình ông Độ và các hộ dân trong thôn không mấy tin tưởng bởi họ quen canh tác theo phương pháp truyền thống là cấy lúa nhiều dảnh để không bị chết; sử dụng phân bón và thuốc trừ sâu để đảm bảo cho sự sinh trưởng và phát triển của cây lúa. Tuy nhiên, sau khi áp dụng canh tác lúa thân thiện với môi trường, ông Độ và các hộ nông dân được Hội Nông dân tỉnh hỗ trợ về giống, có kỹ sư “cầm tay chỉ việc” từ làm đất, gieo mạ, hỗ trợ chăm sóc, năng suất tăng lên rõ rệt từ 2,2 tạ lên 2,7 tạ/sào, đặc biệt giảm các chi phí đầu vào (giống, phân bón, thuốc trừ sâu và tiết kiệm nước tưới).

Dự án "Tuyên truyền, vận động nông dân áp dụng canh tác lúa thân thiện với môi trường tại Việt Nam" (gọi tắt là dự án SRI)  được Trung ương Hội Nông dân Việt Nam triển khai tại Bắc Ninh từ năm 2021 và được thực hiện thí điểm tại 4 xã Việt Đoàn, Hiên Vân (huyện Tiên Du) và xã Đông Thọ, Yên Phụ (huyện Yên Phong), với diện tích 14 ha. Theo Dự án từ những ngày đầu và luôn đồng hành, hướng dẫn nông dân kỹ thuật canh tác lúa thân thiện với môi trường, Kỹ sư nông nghiệp Nguyễn Văn Hiền của Trung tâm Khuyến nông và Phát triển công nghệ cao tỉnh Bắc Ninh chia sẻ: “Hệ thống canh tác lúa cải tiến, thân thiện với môi trường (SRI) là phương pháp canh tác lúa hướng tới phát triển nông nghiệp sinh thái bền vững, được tiến hành tại hơn 50 quốc gia trên thế giới. Trước khi triển khai dự án, đa phần người dân đều cho rằng việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật và phân bón là biện pháp tối ưu để tăng năng suất lúa. Tuy nhiên việc áp dụng hệ thống canh tác lúa cải tiến kỹ thuật bao gồm: cấy mạ non, cấy mạ thưa, khỏe, tưới tiêu đảm bảo duy trì đất ruộng khô - ướt xen kẽ, làm cỏ, tăng cường phân vi sinh và phân hữu cơ khác thay thế phân bón hóa học mang lại hiệu quả và năng suất cao, góp phần giảm chi phí đầu vào như giống, phân bón, thuốc trừ sâu và tiết kiệm nước tưới”.

Từ hiệu quả ban đầu, đến nay, mô hình canh tác lúa thân thiện với môi trường đã được nhân rộng lên đến diện tích hơn 160 ha tập trung chủ yếu ở xã Việt Đoàn. Ông Nguyễn Đăng Khang,  Phó Chủ tịch Thường trực Hội Nông dân tỉnh khẳng định: “Việc triển khai Dự án “Tuyên truyền, vận động nông dân canh tác thân thiện với môi trường” bước đầu đã tạo được sự chuyển biến rõ nét trong nhận thức cũng như phương pháp canh tác của hội viên, nông dân. Phương pháp này có tính ưu việt, không chỉ giúp nông dân giảm chi phí đầu vào, tăng lợi nhuận trên một diện tích đất canh tác mà còn nâng cao nhận thức của nông dân về sản xuất lúa an toàn, thích nghi với quá trình biến đổi khí hậu”.

Để nhân rộng mô hình này, Hội Nông dân tỉnh tiếp tục xây dựng các mô hình điểm, mô hình trình diễn bên các khu ruộng đối xứng để người dân dễ dàng so sánh được sự hiệu quả, tính ưu việt của mô hình áp dụng canh tác lúa thân thiện với môi trường mang lại. Đặc biệt, để đảm bảo tính ổn định bền vững, Hội sẽ xây dựng những nhân tố nòng cốt theo hình thức "nông dân dạy nông dân", đây chính là  "chìa khóa" giúp Hội nhân rộng mô hình tại các địa phương khác trong tỉnh.