Cảnh sát Thi hành án Hình sự và Hỗ trợ tư pháp nhân văn, trách nhiệm

Nhắc đến lực lượng thi hành án hình sự và hỗ trợ tư pháp (THAHS và HTTP) - một công việc ít được biết đến nhưng lại khá vất vả và đòi hỏi sự cẩn trọng, tính toán kỹ lưỡng trong từng phương án, đó là công tác bảo vệ các phiên tòa xét xử các vụ án, quản lý kho vật chứng, thi hành tạm giữ, tạm giam, hỗ trợ tư pháp, tái hòa nhập cộng đồng… Đây được xem là then chốt bảo đảm tính nghiêm minh của pháp luật được thực thi một cách nghiêm túc và hiệu quả.

Lực lượng Cảnh sát THAHS và HTTP tham gia bảo vệ phiên tòa.

Đại tá Nguyễn Văn An, Trưởng Phòng Cảnh sát THAHS và HTTP (Công an tỉnh) chia sẻ, những năm qua lực lượng đã từng bước khẳng định vai trò, vị trí quan trọng trong công tác giữ gìn an ninh trật tự trên địa bàn. Cụ thể như công tác bảo vệ phiên tòa - tưởng chừng đơn giản song trực tiếp làm việc mới thấy áp lực lớn, bởi liên quan đến tính mạng của bị cáo cũng như bảo đảm an toàn cho quá trình truy tố, xét xử của cơ quan pháp luật.

Trong suốt quá trình phiên tòa diễn ra, lực lượng phải luôn giám sát chặt chẽ mọi hành vi của bị cáo, người bị hại, nguyên đơn, bị đơn và những người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan đến vụ án, không để xảy ra hành vi gây rối, xúc phạm danh dự các thành viên Hội đồng xét xử hoặc giữa các bị cáo, bị hại hành hung lẫn nhau. Hoặc trong quá trình áp giải phải luôn theo sát phạm nhân, bị can, bị cáo. Trong khi đó, không ít bị cáo nhiễm HIV, mắc bệnh lây nhiễm, có thể gây ảnh hưởng đến cán bộ thực hiện nhiệm vụ; nhiều đối tượng phạm tội nguy hiểm và đặc biệt nguy hiểm… Điều đó đòi hỏi cán bộ, chiến sĩ làm công tác THAHS và HTTP ngoài bản lĩnh nghề nghiệp vững vàng còn phải có tinh thần trách nhiệm cao, phải thật sự yêu nghề và tận tuỵ mới có thể hoàn thành tốt nhiệm vụ.

Sự có mặt của lực lượng Cảnh sát THAHS và HTTP tại các phiên toà đã tạo được niềm tin tuyệt đối cho hội đồng xét xử, bị cáo, cũng như những người tham dự phiên toà, bảo đảm các phiên toà diễn ra trang nghiêm và an toàn. Tính từ đầu năm 2021 đến hết tháng 9-2022, đơn vị đã phân công gần 8.000 lượt cán bộ, chiến sĩ, tham gia thực hiện nhiệm vụ bảo đảm an toàn cho 2.146 phiên tòa.

Trong bất kỳ vụ án dù nhỏ hoặc lớn, vật chứng đều được xem là một trong những nguồn chứng cứ đặc biệt quan trọng. Do đó, cán bộ, chiến sĩ đơn vị luôn thực hiện tốt công tác thu thập, bảo quản và xử lý vật chứng nguyên vẹn, không để mất mát, hư hỏng góp phần giải quyết nhanh vụ án, xử lý đúng người, đúng tội, đúng pháp luật. Phòng Cảnh sát THAHS và HTTP và lực lượng Công an cấp huyện đang quản lý vật chứng của hơn 600 vụ án.

Công tác kiểm tra, hướng dẫn tạm giữ, tạm giam được thực hiện nghiêm; kiểm tra theo chuyên đề hàng quý, định kỳ hàng tháng và đột xuất nhân các ngày lễ, tết và thời điểm ngoài giờ hành chính. Từ đó, kịp thời chấn chỉnh thiếu sót, tồn tại góp phần phục vụ công tác điều tra, truy tố, xét xử; nâng cao ý thức trách nhiệm của cán bộ, chiến sĩ thực hiện nhiệm vụ, đồng thời không để can phạm nhân chống phá, suy kiệt, thông cung, hạn chế đến mức thấp nhất việc can phạm nhân vi phạm nội quy, cũng như hậu quả xấu xảy ra trong công tác quản lý giam giữ, phục vụ tốt công tác điều tra, truy tố, xét xử và thi hành án.

Cán bộ, chiến sĩ đơn vị kiểm tra Nhà tạm giữ (Công an thành phố Bắc Ninh).

Đối với công tác tái hòa nhập cộng đồng, trên địa bàn tỉnh hiện có hơn 1 nghìn người đang thi hành án tại cộng đồng; hơn 1 nghìn người chấp hành xong án phạt tù về địa phương trong diện chưa được xóa án tích là số người trong diện điều tra cơ bản cần thiết tổ chức tái hòa nhập cộng đồng. Thông qua hoạt động của các mô hình, CLB như “Tình thương và trách nhiệm”, “Tuổi trẻ với pháp luật”, “Đồng cảm”, “Phòng chống tội phạm và tệ nạn xã hội”… đã giúp nhiều trường hợp tái hòa nhập cộng đồng, ổn định cuộc sống.

Hiện nay công tác thi hành án hình sự tại cộng đồng và tái hòa nhập cộng đồng đối với người chấp hành xong phạt tù về địa phương cư trú trong tỉnh còn gặp những khó khăn, vướng mắc: Việc vận dụng cơ chế, chính sách hỗ trợ người chấp hành xong án phạt tù được vay vốn, phát triển sản xuất còn hạn chế; việc tổ chức dạy nghề và giúp đỡ tạo việc làm cho người chấp hành xong án phạt tù ở các địa phương còn gặp khó khăn; một số trường hợp sau khi mãn hạn tù không chấp hành sự quản lý của chính quyền địa phương, cá biệt có trường hợp bị người thân bỏ mặc, cộng đồng không quan tâm dẫn đến tái phạm tội; các mô hình hỗ trợ tái hòa nhập cộng đồng ít được đầu tư kinh phí hỗ trợ hoạt động, khó khăn trong việc nhân rộng…

Thời gian tới, Phòng Cảnh sát THAHS và HTTP Công an tỉnh tiếp tục thực hiện tốt công tác tham mưu, chỉ đạo thực hiện hiệu quả nhiệm vụ được giao; phối hợp thực hiện tốt công tác quản lý, giáo dục các loại đối tượng chấp hành án ngoài xã hội, công tác tái hòa nhập cộng đồng. Đặc biệt tham mưu các cấp, ngành, địa phương vào cuộc đẩy mạnh hoạt động tuyên truyền, đồng thời có cơ chế, chính sách, hỗ trợ về vốn… đây là vấn đề có ý nghĩa thiết thực nhất để những người chấp hành án phạt tù tái hòa nhập cộng đồng, phấn đấu trở thành công dân tốt; kiểm tra hướng dẫn các đơn vị thực hiện nghiêm Luật Thi hành tạm giữ, tạm giam; bảo vệ tuyệt đối an toàn các phiên tòa, thực hiện tốt công tác trích xuất, bắt tạm giam, áp giải bị can, bị cáo, dẫn giải người làm chứng phục vụ công tác xét xử, hỗ trợ cưỡng chế thi hành án; quản lý chặt chẽ kho vật chứng, kịp thời nhập, xuất vật chứng phục vụ tốt công tác điều tra, truy tố, xét xử.