Cao Thọ xây dựng nông thôn mới

Làng Chỗ - trang Cao Trụ hình thành và phát triển nơi vùng đất màu mỡ góc ngoặt sông Đuống đổ vào sông Thái Bình từ xa xưa. Trang Cao Trụ lại chia thành hai xã Cao Trụ và Vạn Thọ, nay là thôn Cao Thọ (Vạn Ninh - Gia Bình) gồm 900 hộ với gần 3.000 nhân khẩu. Diện tích canh tác 156 ha, trong đó 120 ha đất ruộng và 36 ha đất bãi.

Người dân làng Cao Thọ lấy nghề nông làm căn bản nhưng vẫn mở mang ngành nghề phục vụ đời sống, trong đó nổi nhất là nghề mộc và nghề nề. Chính những người thợ khéo tay của làng đã làm nên ngôi đình thờ thánh hiện nay. Bình đồ kiến trúc đình kiểu chữ Đinh gồm 7 gian Tiền đường và 3 gian Hậu cung, khung gỗ lim, kết cấu các vì theo kiểu chồng giường giá chiêng. Nghệ thuật chạm khắc gỗ tập trung ở các chi tiết kiến trúc như các cốn mè, câu đầu, bẩy trường… với các đề tài tứ linh, tứ quý, hoa cúc, hoa sen. Ngoài ra còn có các mảng chạm gần với đời sống như cua, cá, rùa… mỗi con mỗi vẻ không bức nào giống nhau, tạo cho nghệ thuật trang trí thêm phong phú. Phần mái tòa Tiền đường kiểu đầu đao lá mái lợp ngói mũi hài, 4 đầu đao cong mềm mại được đỡ bởi hệ thống bẩy góc. Giữa nóc có đắp hình lưỡng long chầu nguyệt, xung quanh xây tường bao gạch chỉ. Hậu cung 3 gian nối với Tiền đường bằng hệ thống kẻ góc, các bộ vì kiểu giá chiêng, mái lợp ngói mũi, trên nóc có đường diềm hình hoa chanh chạy suốt. Trên thượng lương gian chính điện có viết chữ Hán: “Tự Đức nhị thập lục niên Quý Dậu xuân” và “Kiên trụ thượng lương cát” qua đó biết được niên đại dựng đình vào thời Tự Đức năm thứ 26 đứng năm Quý Dậu (1873).

Nghề mộc, nghề nề Cao Thọ nổi tiếng khắp vùng. Những phó cả nổi tiếng một thời làm đình chùa còn lung linh trong kí ức dân làng như: Nguyễn Văn Dật, Nguyễn Khắc Cang, Đặng Đình Định, Nguyễn Đăng Thậm, Nguyễn Văn Hoàn, Đinh Văn Sam, Nguyễn Khắc Sự, Nguyễn Quang Minh, Nguyễn Văn Hiện, Nguyễn Khắc Bình. Hiện làng có đến chục toán thợ mộc, trên chục toán thợ nề đi làm ăn xa gần, dăm xưởng mộc đóng đồ tại quê.

Những người có tay nghề ra ngoài làm ăn còn đa số lao động vẫn phát huy mạnh mẽ nghề nông chân truyền. Diện tích ruộng canh tác hai vụ lúa một vụ cây vụ đông đạt hệ số quay vòng đất 2,4 lần. Trong đó cây vụ đông trồng những loại cây có giá trị kinh tế cao như hành, tỏi, bí ngô, bí xanh… cho thu nhập như một vụ chính. Diện tích đất bãi được dân đồng thuận tích tụ tập trung cho một số hộ trồng cà rốt xuất khẩu tạo thành mô hình “mượn đất lập nghiệp” đang phổ biến ở nhiều địa phương khác. Mô hình kinh tế trang trại cũng được chú ý phát triển từ sớm với hàng chục hộ mạnh dạn nhận khu ruộng trũng làm VAC nay thành khu xóm trại mới sầm uất.

Một hướng làm ăn mới rất hiệu quả là xuất khẩu lao động đem lại bộ mặt khởi sắc cho làng quê. Lúc thịnh đạt làng có tới 500 người đi lao động xuất khẩu. Hiện nay vẫn có 200 lao động đang làm ăn ở các nước Nhật, Hàn… Thu nhập bình quân cả thôn ước đạt 6 tỉ đồng/tháng.

Dân giàu thì nước mạnh, làng xóm khang trang. Đường làng cơ bản bê tông hóa với chiều dài trên 7 km, đường đồng cũng đang được bê tông hóa trên 1 km. Tuy quỹ đất không nhiều nhưng vẫn có sân vận động dành cho bóng đá trẻ. Một số người hâm mộ còn tự làm sân cầu lông để tập luyện thi đấu thường xuyên. Công tác vệ sinh môi trường được chú ý và có tổ chuyên trách. Người Cao Thọ gây dựng được truyền thống hiếu học mới. Hàng năm làng có đến 25 cháu thi đỗ đại học. Chỉ trong vòng mươi năm nay làng có trên 300 cử nhân. Làng quê nghèo mà có những gia đình thành đạt tiêu biểu như Nguyễn Khắc Chung có 4/5 con đại học, Nguyễn Khắc Bộ, Nguyễn Huy Liễn, Nguyễn Huy Thường có 3/3 con đại học, Nguyễn Đăng Tân có 2/2 con đại học. Làng có thủ khoa đại học Bách Khoa Nguyễn Viết Trường năm 2006. Hiện làng có nhiều thạc sĩ và đã có tiến sĩ ngành Mỏ Địa chất.

Cao Thọ với sự phát triển ổn định và bền vững đã nhiều năm nay giữ vững danh hiệu “Làng văn hóa” và đang từng bước hoàn thiện các tiêu chí xây dựng Nông thôn mới hiện nay.