Chóng mặt với thay đổi quy chế thi THPT

Theo đề án “Đổi mới căn bản toàn diện GD-ĐT Việt Nam”, Bộ GD-ĐT lấy thi cử làm khâu đột phá của đổi mới, rõ nhất là tại kỳ thi THPT Quốc gia. Tuy nhiên việc Bộ liên tục thay đổi quy chế chỉ trong thời gian ngắn, nhưng lại liên quan trực tiếp đến cả triệu thí sinh cả nước đã gây hoang mang, làm giảm niềm tin với xã hội.

Có ý kiến cho rằng, Bộ đang… đổi khác quy chế thi chứ không phải đổi mới kỳ thi? Vì đổi mới nghĩa là thay cái cũ bằng cái mới tốt hơn, mang tính bền vững hơn. Còn đổi khác chỉ đơn giản là thay cái cũ bằng cái khác, thiếu sự thẩm định. Ý kiến này không phải không có lý.

Đầu năm 2015, sau thời gian thăm dò dư luận, Bộ GD-ĐT quyết định tổ chức kỳ thi THPT Quốc gia. Đây là kỳ thi 2 trong 1, được gộp bởi 2 kỳ thi tốt nghiệp THPT và tuyển sinh Đại học. Mục đích kỳ thi nhằm giảm bớt tình trạng luyện thi tràn lan, học tủ, học lệch, giảm bớt chi phí cho xã hội … Việc tổ chức kỳ thi được chia thành 2 loại cụm thi: Một do các trường Đại học được Bộ ủy quyền chủ trì dành cho thí sinh có 2 nguyện vọng xét tốt nghiệp THPT và tuyển sinh Đại học, đặt tại một số thành phố lớn, một số tỉnh có trường Đại học đóng chân trên địa bàn; Một do Sở GD-ĐT chủ trì dành cho thí sinh chỉ có nguyện vọng xét tốt nghiệp THPT, đặt tại các địa phương. Kết thúc kỳ thi, Bộ (có lẽ phần đông do áp lực của dư luận) nhận thấy sự bất cập khi tổ chức 2 kiểu cụm thi nên lại quyết định thay đổi cách thức tổ chức thi trong năm 2016.

Năm 2016, vẫn có 2 loại cụm thi, nhưng đặt tại tất cả các tỉnh, thành phố. Nghĩa là tại mỗi tỉnh, thành phố đều có 2 loại cụm thi, 1 cụm do các trường Đại học được Bộ ủy quyền chủ trì và 1 cụm do Sở GD-ĐT chủ trì. Nói cho dễ hiểu, thí sinh tỉnh nào thì thi tại tỉnh đó, không phải đi xa như trước. Tuy nhiên, việc lựa chọn 2 kiểu cụm thi như vậy vẫn chưa phải cách tối ưu nên năm 2017, Bộ lại quyết định rút xuống còn 1 cụm thi đặt tại các tỉnh, thành phố dành cho cả 2 đối tượng thí sinh thi xét tốt nghiệp THPT và tuyển sinh Đại học.

Kỳ thi THPT Quốc gia 2017, mỗi tỉnh, thành phố sẽ chỉ còn 1 cụm thi cho cả 2 đối tượng xét tốt nghiệp THPT và tuyển sinh Đại học.

Nếu như quyết định tổ chức, rồi thay đổi các cụm thi như trên được diễn ra trong từng năm học, thì cách thức thi, quy chế thi của kỳ thi THPT Quốc gia năm 2017 lại được Bộ thay đổi với tần suất chóng mặt khiến cho không chỉ các thí sinh mà cả xã hội hoang mang, không biết đến bao giờ các thí sinh mới thôi bị làm vật khảo nghiệm, bao giờ mới có được một kỳ thi chuẩn mực như xã hội kỳ vọng?.

Cuối năm 2016, khi giáo viên và học sinh các trường đang cật lực thích nghi với việc tổ chức các môn thi theo hình thức trắc nghiệm khách quan, đáp ứng kỳ thi THPT Quốc gia năm 2017 thì Bộ lại đưa ra ý tưởng gây… sốc! Đó là việc bỏ điểm sàn trong tuyển sinh Đại học, theo đó các trường Đại học tự cân nhắc khi đặt điều kiện đầu vào của mình… Tiếp nữa, Bộ chủ trương năm 2017 sẽ không công bố đáp án đề thi của tất cả các môn thi THPT Quốc gia.

Khi đưa ra những ý tưởng gây sốc, Bộ đều có lý lẽ riêng, chẳng hạn về vấn đề bỏ điểm sàn, Bộ cho rằng làm như vậy để nâng cao tính tự chủ, tự chịu trách nhiệm của các trường Đại học, điều này phù hợp với Luật Đại học. Về việc giữ bí mật đáp án đề thi các môn thi trắc nghiệm, Bộ giải thích việc làm ngân hàng đề thi cho kỳ thi năm 2017 có nhiều thay đổi, cần huy động nhiều đợt cán bộ làm đề và trải qua rất nhiều khâu xử lý, biên soạn..., vì vậy phải giữ bí mật để còn sử dụng cho những năm tiếp theo, tránh… lãng phí!.

Trong những ngày cả nước nghỉ tết Nguyên đán Đinh Dậu 2017, Bộ lại liên tiếp thông tin những thay đổi trong kỳ thi THPT Quốc gia 2017, như giảm số ngày thi từ 4 ngày xuống 2,5 ngày; tổ chức kỳ thi sớm hơn những năm trước… Tuy nhiên, có 2 quyết định đáng quan tâm nhất (nói chính xác là thay đổi so với ý tưởng ban đầu của Bộ) đó là vẫn giữ điểm sàn và vẫn phải thông báo đáp án đề các môn thi để thí sinh cập nhật, soi chiếu sau kỳ thi. Như vậy từ việc đưa ý tưởng bỏ điểm sàn, rồi bí mật đáp án đề thi với đủ lý lẽ bảo vệ, nay đùng cái đổi ngược lại cho thấy Bộ làm việc rất thiếu cẩn trọng, chưa bài bản khoa học.

Đối với Bắc Ninh, ngay khi Bộ có quyết định tổ chức thi tất cả các môn (trừ Ngữ văn) bằng hình thức trắc nghiệm, lãnh đạo Sở GD-ĐT và các phòng chuyên môn đã chỉ đạo các trường tăng cường đổi mới phương pháp dạy học, dạy ôn đáp ứng yêu cầu kỳ thi, không dạy tủ, không cắt xén chương trình...

Quan điểm của ông Trịnh Khôi, Phó Giám đốc Sở là, dù Bộ có tổ chức thi bằng hình thức gì thì các cơ sở giáo dục vẫn cứ phải dạy tốt, học tốt. Một khi học sinh đã nạp đủ kiến thức cần thiết thì phương thức thi như thế nào cũng có thể đáp ứng được. Có thay đổi trong năm 2017, chỉ là khâu kỹ thuật làm bài thi và việc sắp xếp lại thời gian dạy ôn, học ôn của các trường cho phù hợp vì năm 2017, kỳ thi THPT Quốc gia được diễn ra sớm hơn những năm trước. Cụ thể thời gian thi từ 22 đến 24-6, thay vì từ 1 đến 4-7 như những năm trước đây.