Chủ động điều trị dự phòng cho đối tượng nguy cơ cao

Mặc dù đã được kiểm soát, dịch bệnh HIV/AIDS vẫn có nguy cơ lây lan nếu không thực hiện các biện pháp đồng bộ. Tỷ lệ nhiễm HIV trong nhóm nghiện chích ma tuý và khả năng lây truyền HIV từ mẹ sang con trong cộng đồng còn cao, nhóm nam quan hệ đồng giới có xu hướng tăng… là những thách thức trong phòng, chống HIV/AIDS giai đoạn hiện nay.

Tăng cường điều trị dự phòng sớm và chủ động cho đối tượng nguy cơ cao được coi là một trong những giải pháp hiệu quả để từng bước ngăn chặn sự lây lan của HIV/AIDS.
Trong tháng 10-2020, toàn tỉnh ghi nhận thêm 3 trường hợp HIV dương tính mới. Tính đến hết tháng 10, lũy tích người nhiễm HIV đến ngày 31-10 là 2.038 trường hợp, lũy tích các trường hợp chuyển AIDS là 1.248 trường hợp và lũy tích số tử vong là 1.082 người. Số người nhiễm HIV còn sống là 956 người, trong đó số hiện quản lý tại địa phương là 831 người; số hiện mắc AIDS là 136 người, trong đó số hiện mắc AIDS quản lý tại địa phương là 128 người. Mặc dù không nổi cộm như ở thời điểm dịch bệnh HIV/AIDS bùng nổ toàn cầu, song với những nguy cơ về sức khoẻ cộng đồng, tạo nên gánh nặng bệnh tật cho gia đình và xã hội.
Đến hết tháng 10, số bệnh nhân HIV/AIDS đang được điều trị ARV tại các phòng khám ngoại trú trong tỉnh là 649. Tuy nhiên, theo các chuyên gia y tế, những đối tượng chưa nhiễm HIV nhưng có nguy cơ cao nhiễm HIV như: Nam quan hệ tình dục đồng giới (MSM), người chuyển giới nữ, người tiêm chích ma túy, phụ nữ bán dâm và những người có nguy cơ cao nhiễm HIV khác (vợ/chồng của người nhiễm HIV chưa được điều trị ARV hay điều trị ARV chưa đạt ngưỡng không phát hiện) cần phải điều trị dự phòng trước phơi nhiễm (PrEP).
Tại Bắc Ninh, chương trình Điều trị dự phòng trước phơi nhiễm (PrEP) được khởi động từ giữa tháng 6 vừa qua, hiện đang được triển khai tại 4 cơ sở y tế công lập: Khoa Truyền nhiễm (Bệnh viện Đa khoa tỉnh); Trung tâm Y tế huyện Gia Bình, Quế Võ và cơ sở điều trị Methadone thuộc Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh. Hiện tại, mới có 14 bệnh nhân thực hiện điều trị PrEP, trong đó có 5 bệnh nhân đồng giới nam, 8 đối tượng là cặp bạn tình dị nhiễm, 1 gái mại dâm. So với mục tiêu ban đầu và kỳ vọng, con số này vẫn rất khiêm tốn.
Mặc dù dịch HIV/AIDS ở Việt Nam nói chung, Bắc Ninh nói riêng tiếp tục có xu hướng giảm, song chưa bền vững và vẫn tiềm ẩn nguy cơ bùng phát nếu không tiếp tục có những biện pháp can thiệp mạnh mẽ và hiệu quả. Theo phân tích của cơ quan chuyên môn, trong các nguy cơ nhiễm HIV/AIDS hiện nay đáng chú ý là có sự đan xen giữa các hành vi của nhóm người nghiện chích ma túy và nhóm phụ nữ bán dâm, nhóm nam có quan hệ tình dục với nam, chuyển giới... trong khi mức độ bao phủ của các dịch vụ phòng, chống HIV/AIDS còn hạn chế. Kinh phí cho hoạt động phòng, chống HIV/AIDS chủ yếu phụ thuộc vào viện trợ quốc tế đang cắt giảm nhanh, trong khi các nguồn tài chính trong nước (NSNN, BHYT) chưa kịp bù đắp thiếu hụt tài chính.
Kể từ năm 2008, Tháng Hành động Quốc gia phòng, chống HIV/AIDS chính thức được Ủy ban Quốc gia phòng, chống HIV/AIDS và phòng, chống tệ nạn ma tuý, mại dâm phát động và từ đó đến nay trở thành sự kiện quan trọng hàng năm thu hút sự quan tâm của lãnh đạo, các tầng lớp nhân dân và huy động cả cộng đồng vào cuộc chiến chống đại dịch HIV/AIDS. Tháng Hành động năm nay diễn ra từ ngày 10-11 đến 10-12 với nhiều nội dung được triển khai, song hoạt động nổi bật là truyền thông, vận động, nâng cao nhận thức về phòng, chống HIV/AIDS và tăng cường điều trị dự phòng sớm và chủ động cho người dân.
Nội dung truyền thông chú ý về: Lợi ích của dự phòng sớm lây nhiễm HIV, sử dụng bơm kim tiêm sạch, bao cao su, điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc thay thế; các biện pháp dự phòng lây nhiễm HIV bằng ARV như: Dự phòng trước phơi nhiễm HIV (PrEP); dự phòng sau phơi nhiễm HIV bằng thuốc kháng HIV (PEP); lan toả thông điệp K=K (Không phát hiện bằng Không lây truyền) để người nhiễm HIV tiếp cận sớm dịch vụ điều trị ARV, tuân thủ điều trị, xét nghiệm tải lượng virus định kỳ và hiểu được ý nghĩa của tải lượng virus dưới ngưỡng phát hiện… Bên cạnh đó, cơ quan chuyên môn mở rộng việc cung cấp các dịch vụ phòng chống HIV/AIDS như xét nghiệm HIV tại cộng đồng; kiện toàn, củng cố hệ thống chuyển tiếp, chuyển tuyến, đặc biệt là dịch vụ cung cấp các phương tiện dự phòng lây nhiễm HIV như bao cao su, bơm kim tiêm sạch cho mọi người dân có nhu cầu tại cộng đồng…