Chủ động trước cuộc chiến thương mại quốc tế

Từ đầu tháng 4 đến nay thế giới chứng kiến những diễn biến chóng mặt trên mặt trận thương mại toàn cầu, khởi nguồn từ quyết định áp thuế của Tổng thống Mỹ Donald Trump, trong đó Việt Nam chịu mức 46%.

Sau những căng thẳng, nhất là việc không khoan nhượng giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới Mỹ- Trung Quốc, ngày 9-4 chính phủ Mỹ cho biết Tổng thống Trump sẽ tạm dừng kế hoạch áp thuế đối ứng trong 90 ngày đối với tất cả các đối tác thương mại không trả đũa Mỹ. Quyết định tạm hoãn áp thuế của Tổng thống Trump, dù được nhiều nước hoan nghênh, nhưng vẫn chưa thể giải quyết những bất ổn trong quan hệ thương mại toàn cầu.
Việt Nam sẽ có khoảng 90 ngày đàm phán tìm kiếm một giải pháp hợp lý cho hàng hóa vào thị trường Mỹ cũng như hàng hóa của Mỹ vào Việt Nam. Đối với Bắc Ninh, là tỉnh thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài đứng trong tốp đầu cả nước, khoảng 2.500 doanh nghiệp FDI và hàng nghìn doanh nghiệp trong nước với sản phẩm chính là đồ điện tử, thiết bị chính xác, máy móc, hàng dệt may, đồ gỗ, thủy sản…Mỹ là thị trường xuất khẩu quan trọng với kim ngạch xuất khẩu năm 2024 đạt khoảng trên 10 tỷ USD, chiếm khoảng 25% tổng kim ngạch xuất khẩu; kim ngạch xuất khẩu quý I-2025 khoảng 2,6 tỷ USD, chiếm khoảng 30% tổng kim ngạch xuất khẩu, trong đó các mặt hàng chủ lực là: Điện thoại di động, máy tính bảng, các sản phẩm, máy móc, thiết bị linh kiện trong lĩnh vực điện tử… Trong trường hợp Việt Nam - Mỹ không tìm được giải pháp tích cực trong việc áp thuế 46% vào thị trường Mỹ, thì hoạt động xuất khẩu của Bắc Ninh sẽ bị ảnh hưởng từ đó tác động đến hoạt động sản xuất và mục tiêu tăng trưởng của tỉnh. Hơn nữa đầu tư FDI vào tỉnh cũng bị tác động khi nhà đầu tư nước ngoài đã đầu tư, hoặc đang nghiên cứu đầu tư có thể dịch chuyển sang các nước không bị áp thuế hoặc áp thuế nhập khẩu thấp hơn để tránh thuế quan Mỹ.
Tuy nhiên, trong nguy có cơ, chúng ta có cơ sở để kỳ vọng vào một tình hình xuất khẩu khả quan. Cụ thể, Mỹ áp thuế cao khiến chuỗi cung ứng vào Mỹ bị đứt gãy, trong thời gian ngắn sản xuất trong nước không thể bù lại sản lượng đứt gãy này. Vì vậy Mỹ có thể sẽ xem xét một số nước được hưởng miễn thuế để đảm bảo nguồn cung trong nước như thời điểm năm 2018. Việt Nam hiện đang là đối tác chiến lược toàn diện của Mỹ, bên cạnh đó lãnh đạo Đảng, Nhà nước cũng có nhiều động thái ngoại giao như Tổng Bí thư Tô Lâm trực tiếp điện đàm với Tổng thống Mỹ Donald Trump; phái đoàn Chính phủ sang Mỹ; các Hiệp hội doanh nghiệp vào cuộc… đây chính là cơ sở quan trọng để cơ quan chức năng đàm phán, trao đổi, tìm giải pháp hợp lý cho cả hai bên.
Theo lãnh đạo Sở Công thương Bắc Ninh, thời gian tới, các doanh nghiệp cần có giải pháp ứng phó, thích nghi cần thiết chống chịu trước những biến động của thương mại quốc tế như: Chủ động tăng cường năng lực nội tại như đổi mới phương thức sản xuất, quy trình, điều chỉnh mẫu mã sản phẩm và kết nối với các chuỗi giá trị khác; đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, khai thác hiệu quả các thị trường trọng điểm, thị trường truyền thống, cũng như phát triển các thị trường nhỏ, thị trường ngách và khai mở những thị trường tiềm năng mới, đặc biệt chú trọng tận dụng các Hiệp định thương mại tự do (FTA), FTA thế hệ mới. Tuy nhiên, việc này không dễ dàng, đòi hỏi thời gian, chi phí và khó khăn trong việc thiết lập hợp tác với các đối tác mới; kiểm soát xuất xứ nguyên vật liệu: Chú trọng kiểm soát xuất xứ nguồn cung nguyên vật liệu phục vụ sản xuất, bảo đảm tuân thủ các quy tắc xuất xứ trong các FTA và tránh rủi ro liên quan đến gian lận thương mại.
Ngoài ra, các doanh nghiệp cần chủ động và phối hợp với cơ quan quản lý Nhà nước, thương vụ Việt Nam tại nước ngoài, Đại sứ quán, các tổ chức quốc tế, các đơn vị nhập khẩu để nắm bắt tình hình và thông tin, diễn biến của thị trường, chính sách thương mại của các quốc gia, đưa ra chiến lược sản xuất kinh doanh phù hợp với thực tế.