Chuyện chưa kể về cựu chiến binh Hoàng Huy

Ông từng xông pha trong mưa bom, lửa đạn, từng kề vai, sát cánh những người đồng đội sau mỗi trận, bên chiến hào. Năm tháng đi qua, nghĩa tình đồng chí vẫn đượm nồng, nhắc nhở để cho ông quyết tâm vượt núi, băng rừng tìm đồng đội trở về đất mẹ yêu thương. Ông là CCB Hoàng Huy, 68 tuổi ở khu phố Vũ, phường Đại Phúc (thành phố Bắc Ninh).

Nhờ cuốn nhật ký mà CCB Hoàng Huy cùng thân nhân đưa hơn 40 liệt sỹ trở về.

Ký ức oai hùng
Ông Hoàng Huy, tên khai sinh là Hoàng Tiến Đởm, sinh năm 1950 ở thôn Nga Hoàng, xã Tân Dân, huyện Quế Võ (nay là xã Yên Giả - Quế Võ). Năm 1970, chàng trai Hoàng Tiến Đởm viết đơn tình nguyện nhập ngũ theo Tiểu đoàn Đặc công 406 (Quân khu 5) cùng đồng đội hành quân “xẻ dọc Trường Sơn”: Từ Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định, đến Kon Tum, Gia Lai... Là lính pháo binh trên các mặt trận, ông tham gia chiến đấu 38 trận đánh quyết liệt với địch. Mỗi trận đánh với ông là một lần sát cánh, kề vai với đồng đội dũng cảm, mưu trí chiến đấu nơi tuyến đầu. Từ người chiến sỹ lên A Phó, rồi Tiểu đội Trưởng, ông Hoàng Huy luôn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ. Ông Hoàng Huy kể lại trận đầu tiên trong cuộc đời người lính: “Tháng 6 năm 1971, khi quân ta và địch đang giằng co giữ chốt ở quận Sơn Hà (Quảng Ngãi). Tôi đã cùng đồng đội phục kích suốt 10 tiếng chọn thời cơ. Khi có hiệu lệnh, chúng tôi đột kích bắn cháy 2 chiếc máy bay và tiêu diệt 60 tên địch, phá vòng vây cho quân ta thẳng tiến giải phóng Sơn Hà…”. Sau chiến công vang dội ở Sơn Hà, ông Hoàng Huy vinh dự được Quân khu 5 trao tặng Huân chương Chiến công hạng Ba. 
Năm 1976, đất nước giải phóng, ông Hoàng Huy chuyển sang làm việc tại Công ty chất đốt cấp 1, thuộc Bộ Nội thương (nay là Bộ Công Thương). Năm 1982, ông chuyển về Sở Thương nghiệp Hà Bắc. Cuối năm 1992, ông Hoàng Huy về nghỉ theo chế độ mất sức.
Đi tìm đồng đội
Sáng 2-9 năm nay, ngôi nhà ông Hoàng Huy ở khu phố Vũ, phường Đại Phúc rộn rã tiếng cười. Gia đình và những người đồng đội của ông quây quần, sum họp mừng Tết Độc lập. Ông Huy chia sẻ: “Chiến tranh đã lùi xa, nhưng vẫn còn nhiều bà mẹ, người vợ, người con khóc nhớ đợi chờ... Mỗi lần đi thăm họ, tôi lại day dứt khôn nguôi, như cảm thấy mình còn “mắc nợ”, bởi phần mộ các anh vẫn nằm trong núi rừng sâu thẳm”.
Thấm thoắt đã hơn 40 năm trôi qua, nhưng trong câu chuyện ông Huy kể cho chúng tôi nghe vẫn xúc động, bồi hồi. Đó là hành trình đưa phần mộ liệt sỹ Trần Quang Xà ở thôn Trần, xã Hạp Lĩnh, huyện Tiên Du (nay là phường Hạp Lĩnh, thành phố Bắc Ninh). “Anh Xà hy sinh ngày 10-3-1974 tại dốc Vĩnh Tuy, xã Tịnh Hiệp, huyện Sơn Tịnh (Quảng Ngãi). Ngày anh hy sinh mưa tầm tã kéo dài từ sáng đến tối mịt, tôi trực tiếp cùng đồng đội lo hậu sự cho anh. Và tự nhủ khi đất nước hòa bình, nếu còn sống, tôi sẽ đưa hài cốt anh trở về quê hương. Năm 1976, tôi đưa anh trở về trước sự chứng kiến trọng thể của cấp ủy, chính quyền và đông đảo bà con địa phương”-Ông Hoàng Huy nhớ lại.

Bản đồ, la bàn, kính lúp, đèn pin và chiếc máy ảnh là những vật dụng theo CCB Hoàng Huy đi tìm hài cốt liệt sỹ.

Hơn 6 năm (1970-1976) trèo đèo, lội suối, băng rừng vượt núi, kéo pháo chiến đấu, ông và đồng đội ghi lại tường tận hồ sơ hàng trăm liệt sỹ hy sinh trong các chiến trường. Đó là kỷ vật quý báu để ông cùng thân nhân đi tìm đồng đội. Hành trang theo ông ngoài cuốn nhật ký còn có tấm bản đồ, đèn pin, la bàn, kính lúp và chiếc máy ảnh. Ông Hoàng Huy chia sẻ: “Công việc tìm kiếm hài cốt, quy tập mộ liệt sỹ rất gian nan, vì chiến tranh đã qua đi nhiều năm, địa hình thay đổi, có nơi trở thành làng xóm, có nơi trở thành những nông trường, trang trại, có nơi trở thành khu sinh thái... Tôi lặn lội vào Phòng Chính sách, Bộ Tư lệnh Quân khu 5 xin trích lục, hồ sơ, vị trí của các liệt sỹ”. Hơn 40 năm qua, bằng ý chí, nghĩa tình đồng đội, ông ngược xuôi từ Bắc Ninh-Bắc Giang lên Lạng Sơn, Cao Bằng, Hòa Bình, Thái Bình, Nam Định, Ninh Bình, Thanh Hóa, Nghệ An… để báo tin cho hàng trăm thân nhân và cùng họ đưa hơn 40 hài cốt liệt sỹ trở về đất mẹ yêu thương.
Mỗi lần trở lại chiến trường năm xưa, là một lần ở quê nhà, vợ con ông thấp thỏm lo lắng. Tháng 11-2011, khi ông đang trên đường làm thủ tục đưa hài cốt liệt sỹ Nguyễn Văn Hùng, sinh năm 1952 quê ở Quang Hưng, huyện Phù Cừ (Hưng Yên) về thì bất ngờ bị tai nạn giao thông, chấn thương sọ não. Con trai ông phải nghỉ phép vào Quảng Ngãi chăm sóc và đưa ông trở về. Sau lần đó, vợ con khuyên nhủ ông nghỉ ngơi, nhưng mỗi đêm ông đều thao thức vì những người đồng đội chưa trở về… Trong 2 năm (2013-2014), ông và người thân của liệt sỹ 3 lần vào huyện Sơn Hà (Quảng Ngãi) mới tìm được hài cốt liệt sỹ Nguyễn Bá Tôn ở Hoài Đức, tỉnh Hà Tây, nay là Hà Nội. Ông Nguyễn Văn Thanh, em ruột liệt sỹ Nguyễn Bá Tôn xúc động: “Mỗi lần đi 2 tuần tìm kiếm chưa có kết quả, anh Huy lại động viên, nên chúng tôi thêm động lực và quyết tâm tìm anh trai. Nghĩa tình đồng đội của anh Hoàng Huy làm chúng tôi cảm phục, khắc cốt ghi tâm”.
Đồng chí Nguyễn Văn Hồi, Chủ tịch Hội Cựu chiến binh thành phố Bắc Ninh đánh giá: “Hành trình đi tìm đồng đội nơi rừng sâu, núi thẳm của ông Hoàng Huy là một nghĩa cử cao đẹp “trọn nghĩa, vẹn tình”, xứng đáng là tấm gương để các hội viên CCB thành phố học tập, noi theo”.