Công tác phòng chống Lao còn nhiều khó khăn

Lao là bệnh truyền nhiễm mạn tính nguy hiểm đối với sức khỏe và tính mạng của người bệnh, nguy cơ lây lan ra cộng đồng lớn, bệnh có thể chữa khỏi nếu phát hiện sớm và thực hiện đúng phác đồ điều trị.

Số liệu quản lý bệnh nhân lao các thể qua Chương trình phòng chống lao từ năm 2010 đến hết năm 2014 cho thấy bệnh lao xuất hiện rải rác ở hầu hết các địa phương toàn tỉnh, tập trung chủ yếu ở người già yếu, người nghèo có mức sống thấp, điều kiện sống khó khăn, môi trường sống ẩm thấp, chật chội, những người mắc bệnh suy giảm miễn dich vu seo… Hiện nay hoạt động phòng chống lao chủ yếu dựa vào cộng đồng, nòng cốt là mạng lưới phòng chống lao từ tỉnh đến các thôn xóm bao gồm các cơ sở y tế công lập và ngoài công lập. Bệnh viện Lao và bệnh Phổi tỉnh có 76 cán bộ viên chức với 90 giường bệnh được giao nhiệm vụ là đơn vị đầu mối tham mưu giúp Sở Y tế triển khai các hoạt động phòng chống lao; chủ trì, phối hợp với Trung tâm phòng chống HIV/AIDS tỉnh, các BVĐK, TTYT các huyện/thị xã/thành phố khám phát hiện và điều trị cho bệnh nhân mắc lao và bệnh phổi trong tỉnh.

Định kỳ hàng năm, Bệnh viện Lao và bệnh Phổi triển khai các hoạt động như: Điều phối hoạt động chống lao của các đơn vị y tế công; Bảo đảm chất lượng xét nghiệm, tăng cường năng lực phòng xét nghiệm tuyến tỉnh đáp ứng yêu cầu giải quyết các thách thức mới như lao/HIV và lao kháng thuốc; Phát triển nâng cao chất lượng nguồn nhân lực chống lao trong tỉnh; Chẩn đoán, hội chẩn và điều trị người bệnh quá khả năng tuyến dưới; Giám sát, hỗ trợ tuyến dưới thực hiện các hoạt động phòng chống lao; Giải quyết các vấn đề phát sinh trong quá trình triển khai chương trình chống lao tại địa phương…

Tại các huyện, thị xã, thành phố có một tổ chống lao gồm 4 cán bộ thuộc TTYT, toàn tỉnh hiện có 32 cán bộ tuyến huyện làm công tác chống lao. TTYT tuyến huyện làm đầu mối phối hợp với BVĐK tuyến huyện triển khai các hoạt động chống lao: Đăng ký và điều trị các trường hợp phát hiện AFB ( ) và những bệnh nhân lao khác được chẩn đoán từ các tuyến gửi về, phối hợp chẩn đoán và điều trị lao phổi AFB (-) ở người nhiễm HIV; Thực hiện xét nghiệm phát hiện những người nghi lao và lao kháng thuốc; Bảo đảm quản lý, sử dụng thuốc chống lao theo chương trình chống lao. Với mỗi xã/phường/thị trấn có một cán bộ chuyên trách quản lý hoạt động chống lao (126 xã/phường/thị trấn) thực hiện nhiệm vụ: Xác định người có triệu chứng nghi lao để chuyển tới tuyến huyện; Giám sát việc điều trị ngoại trú có kiểm soát của bệnh nhân lao tại Trạm Y tế xã và tại nhà trong giai đoạn củng cố; Khám sàng lọc, theo dõi trẻ em và người lớn có tiếp xúc với nguồn lây, đặc biệt tiếp xúc với người bệnh lao kháng đa thuốc; Chuyển người nhiễm HIV có triệu chứng nghi lao đi khám sàng lọc bệnh lao; Giám sát 100% thời gian đối với người bệnh lao kháng thuốc và điều trị Phác đồ II (phác đồ tái trị)…

Với sự chủ động của đội ngũ cán bộ làm công tác phòng chống lao giai đoạn 2011-2015, kết quả đã làm giảm số mắc, giảm lây nhiễm lao trong cộng đồng, mỗi năm phát hiện 700-800 đối tượng mắc mới, các bệnh nhân lao phổi AFB( ) được phát hiện, cách ly và điều trị, giảm lây lan trong cộng đồng; tỷ lệ điều trị khỏi đạt trên 90%, giảm số bệnh nhân lao kháng thuốc và giảm người bệnh tử vong.

Khó khăn hiện nay với công tác phòng chống lao là toàn tỉnh thiếu cán bộ, đặc biệt là bác sỹ, đội ngũ cán bộ chống lao tuyến huyện, xã không ổn định, luôn có sự thay đổi. Nguồn kinh phí phòng chống lao chủ yếu từ nguồn Chương trình mục tiêu Quốc gia, một phần từ Quỹ Toàn cầu, người bệnh được cấp phát thuốc điều trị lao miễn phí. Song nguồn kinh phí chương trình mục tiêu quốc gia và Quỹ toàn cầu hiện đã cắt giảm 80%, đến năm 2016 sẽ cắt hoàn toàn, như thế sẽ rất khó khăn trong việc triển khai các hoạt động. Thêm nữa hoạt động khám phát hiện bệnh nhân lao mới ước đạt khoảng 70% số người mắc thực tế, do đó số mắc bệnh lao phổi chưa được phát hiện, quản lý còn cao trong cộng đồng, đây là nguồn lây chính rất khó kiểm soát. Các cơ sở khám phát hiện và điều trị bệnh lao tại cấp huyện xuống cấp, thiếu trang thiết bị, nhất là phòng xét nghiệm. Vẫn còn hiện tượng bệnh nhân bỏ liệu trình điều trị dẫn đến xu hướng lao kháng thuốc ngày càng gia tăng…