Cùng con chiến thắng chứng tự kỷ

Theo thống kê chưa đầy đủ của Bộ Y tế, hiện nay ở nước ta số lượng trẻ được chẩn đoán mắc chứng tự kỷ đang tăng mạnh từng năm với số lượng khoảng 20.000 trẻ được phát hiện mắc chứng bệnh này.

bệnh tự kỷ. Nguyên nhân dẫn đến việc phát hiện và điều trị tự kỷ thường ở giai đoạn muộn một phần là do có không ít phụ huynh ngộ nhận khi cho rằng con mình là “thần đồng”, là thông minh… Bên cạnh đó, tình trạng trẻ tự kỷ được thăm khám và điều trị muộn gia tăng trong thời gian qua là do các bậc phụ huynh lơ là, chủ quan, thiếu kiến thức về căn bệnh này dẫn tới bỏ qua giai đoạn can thiệp vàng (trước 3 tuổi), ảnh hưởng tới tương lai của trẻ.

Tự kỷ chính là một loại khuyết tật phát triển suốt đời được thể hiện trong vòng 3 năm đầu đời, do rối loạn của hệ thần kinh gây ảnh hưởng đến hoạt động của não bộ, cản trở khả năng giao tiếp xã hội của trẻ. Tự kỷ có thể xảy ra ở bất kỳ cá nhân nào, không phân biệt giới tính, chủng tộc, giàu nghèo và địa vị xã hội. Trẻ mắc bệnh tự kỷ không những chậm phát triển về quan hệ xã hội, ngôn ngữ, học hành mà còn có những rối loạn hành vi ảnh hưởng lớn đến gia đình và xã hội. Việc phát hiện sớm tự kỷ để can thiệp là một vấn đề cấp bách và quan trọng. Tại Bắc Ninh, mô hình can thiệp sớm cho trẻ tự kỷ, chậm phát triển được biết đến không nhiều. Đặc biệt những Trung tâm chuyên biệt cho trẻ tự kỷ như Trường Mầm non hòa nhập Họa Mi và Trung tâm Tư vấn và can thiệp sớm Bắc Ninh (Phường Ninh Xá, TP Bắc Ninh).

Vợ chồng anh Nguyễn Xuân V, huyện Thuận Thành, chỉ có đứa con duy nhất là bé P nhưng không may bé mắc chứng tự kỷ. Anh V kể: “Khi con còn nhỏ, tôi không để ý tới hành động và ngôn ngữ của bé. Đến khi con gần 2 tuổi nhưng không hề nói chuyện, tôi cứ nghĩ con mình chậm nói. Đưa con đi học mẫu giáo, các cô nói cháu có dấu hiệu tự kỷ, tôi không tin. Bởi gia đình tôi là cán bộ nhà nước, chế độ dinh dưỡng cho con rất đầy đủ. Sau đó tôi quan sát kĩ hơn, thấy bé hay quậy phá, thích xé giấy, mắt không tập trung nhìn vào vật gì lâu, thì tôi lo lắng và đưa cháu tới BV khám. BS kết luận con tôi mắc chứng tự kỷ mức độ nhẹ và khuyên tôi cần can thiệp cho bé càng sớm càng tốt”.

Còn chị Nguyễn Thị Huệ, ở Tiên Du, hiện có con trai hơn 4 tuổi là bé Nguyễn Văn Long bị tự kỷ, chia sẻ: “Khi con 2 tuổi rưỡi, tôi phát hiện cháu có những bất thường như thích chơi một mình, chơi trò gì đó cứ lặp đi lặp lại rất nhiều lần, lầm lỳ, ít nói. Đến 4 tuổi, cháu vẫn như tờ giấy trắng, không nói được gì, ngoài vài từ đơn lẻ vô nghĩa… Tôi chạy chữa khắp nơi, kể cả cúng cơm, làm bùa, thay tên đổi họ, hễ nơi nào có tiếng hay là tôi đưa con đến. Nhưng về chỉ nhận là sự thất vọng, cháu vẫn không có tiến triển gì. Được bạn bè giới thiệu, tôi đưa cháu đến TT Tư vấn và can thiệp sớm Bắc Ninh. Sau 4 tháng can thiệp, điều trị tình trạng cháu đã được cải thiện hơn, cháu có thể nói, biết gọi, đọc được số chữ cái, biết tô màu, bày tỏ cảm xúc nhiều hơn. Không thể diễn tả hết sự vui mừng của chúng tôi khi thấy sự thay đổi ở con”…

Chuyện sốc khi biết con mình có dấu hiệu tự kỷ là mẫu số chung của hầu hết phụ huynh. Theo bà Nguyễn Thị Dung, Giám đốc TT Tư vấn và can thiệp sớm Bắc Ninh: “Trên thực tế, việc chẩn đoán sớm và điều trị cho trẻ tự kỷ gặp nhiều khó khăn, phần lớn trẻ được chẩn đoán tự kỷ đã quá 2 tuổi. Bé Nguyễn Văn Long chỉ là một trong những trường hợp may mắn. Bởi từ 0-3 tuổi là giai đoạn vàng, càng để lâu càng khó can thiệp với trẻ. Tự kỷ tuy chưa có thuốc chữa khỏi, tuy nhiên phát hiện sớm và các can thiệp thích hợp có thể giúp trẻ phát triển được các chức năng ngôn ngữ, giao tiếp, thích ứng xã hội tốt hơn từ đó cải thiện được chất lượng cuộc sống của trẻ. Trung tâm Tư vấn và can thiệp sớm Bắc Ninh tiếp nhận các trẻ rối loạn phổ tự kỷ, chậm nói, chậm phát triển, trẻ năng động giảm chú ý, trẻ bị hội chứng Down… với chương trình giáo dục đặc biệt và phương pháp phù hợp với tín hiệu của từng bé kèm theo các chương trình trị liệu ngôn ngữ, hành vi, điều chỉnh giác quan, giúp trẻ tự kỷ học các kỹ năng mới và vượt qua những khó khăn trong quá trình phát triển, từng bước kéo gần khoảng cách giữa các bé tự kỷ với những bé phát triển bình thường”.

Con cái được khỏe mạnh, thông minh, minh mẫn là điều bậc cha mẹ nào cũng mong muốn. Bà Nguyễn Thị Dung cũng khuyến cáo: “Các bậc phụ huynh cũng cần lưu ý khi con có những dấu hiệu lạ cần đưa con đi kiểm tra. Khi thấy con mình có biểu hiện mắc bệnh tự kỷ hay các chứng chậm phát triển, điều mà cha mẹ cần làm là bắt đầu điều trị ngay lập tức. Nếu trẻ mắc chứng tự kỷ, xin đừng giấu giếm, buông xuôi, mà hãy đối mặt với nó. Trẻ mắc chứng tự kỷ càng được chữa trị sớm thì cơ hội điều trị thành công càng lớn. Hãy can thiệp sớm, song hành và cùng con chiến thắng tự kỷ”.

Dẫu biết cuộc chiến với căn bệnh tự kỷ còn gian nan, các bậc phụ huynh cần kiên nhẫn và dành nhiều thời gian cho con như quan sát trẻ, chơi với trẻ dần dần chúng ta sẽ hiểu được trẻ... Những biện pháp can thiệp sớm sẽ là cách hiệu quả nhất để tăng tốc độ phát triển của trẻ và giảm thiểu những ảnh hưởng do bệnh tự kỷ đem lại. Với kế hoạch điều trị đúng đắn, cùng với tình yêu thương và sự hỗ trợ từ cha mẹ, trẻ có thể học hỏi, lớn lên và phát triển một cách nhanh hơn. Sự đồng cảm của xã hội và sự nỗ lực không ngừng của cha mẹ, gia đình, bạn bè và môi trường xung quanh sẽ giúp trẻ tự kỷ được trang bị tốt hơn và nắm chắc dây cương cuộc sống của mình.