Cùng góp sức bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa Quan họ

 Được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại, Dân ca Quan họ Bắc Ninh không chỉ là niềm tự hào của riêng người dân Bắc Ninh mà là niềm vinh dự của nhân dân cả nước. Để đáp ứng yêu cầu, nguyện vọng của đông đảo nghệ nhân, diễn viên, đặc biệt là cộng đồng những người yêu Dân ca Quan họ Bắc Ninh với mong muốn đóng góp trách nhiệm vào việc gìn giữ, bảo tồn và phát huy giá trị của Di sản văn hóa Quan họ, ngày 12-7-2011, UBND tỉnh Bắc Ninh đã có Quyết định số 820/QĐ-UBND về việc thành lập Hội những người yêu Dân ca Quan họ Bắc Ninh.

Nhân dịp Đại hội lần thứ Nhất Hội những người yêu Dân ca Quan họ Bắc Ninh, chúng tôi có cuộc phỏng vấn Bác sỹ, Nhà hoạt động văn hóa, khoa học, giáo dục Nguyễn Hữu Trọng, Trưởng Ban vận động Hội những người yêu Dân ca Quan họ Bắc Ninh.

PV: Ông có thể cho biết Hội những người yêu Dân ca Quan họ Bắc Ninh ra đời trong hoàn cảnh như thế nào?

Ông Nguyễn Hữu Trọng: Ông nội tôi là cụ Sáu Căn (Thị Cầu, thành phố Bắc Ninh) - nghệ nhân Quan họ nổi tiếng. Sinh ra trong gia đình có truyền thống hát Quan họ nên tuy không sinh sống ở Bắc Ninh nhưng tôi vẫn thường xuyên về quê với mong muốn đóng góp một phần công sức nhỏ bé để bảo tồn, phát huy giá trị dân ca Quan họ. Từ lâu, tôi và những người bạn quê Bắc Ninh sống ở Hà Nội đã có cùng mong muốn thành lập một tổ chức để giao lưu, phổ biến và đóng góp trách nhiệm của mình vào việc gìn giữ, bảo tồn, phát huy giá trị của dân ca Quan họ quê mình. Vì thế, sau khi biết tin dân ca Quan họ Bắc Ninh được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại, tôi và một số người cùng sở thích đã liên hệ, phối hợp để xây dựng Ban vận động Hội những người yêu dân ca Quan họ Bắc Ninh. Ngày 26-1-2011, Sở Văn hóa, Thể Thao và Du lịch Bắc Ninh đã có Quyết định số 18/QĐ-SVHTT-DL thành lập Ban vận động thành lập “Hội những người yêu dân ca Quan họ Bắc Ninh” gồm 22 thành viên. Tôi được chỉ định làm Trưởng Ban vận động.

Ngay sau khi được thành lập, Ban vận động đã tích cực phối hợp với các cấp, các ngành hoàn chỉnh thủ tục hồ sơ đề nghị thành lập Hội những người yêu Quan họ Bắc Ninh; xây dựng và trình dự thảo Điều lệ Hội… Ngày 12-7-2011, UBND tỉnh Bắc Ninh đã có Quyết định số 820/QĐ-UBND về việc thành lập Hội những người yêu dân ca Quan họ Bắc Ninh.

PV: Để trở thành hội viên cần những tiêu chuẩn gì?

Ông Nguyễn Hữu Trọng: Về đối tượng tham gia có thể là tổ chức, hoặc cá nhân ở trong tỉnh, mọi miền Tổ quốc và cả những người Việt Nam ở nước ngoài. Tổ chức và cá nhân muốn trở thành hội viên cần bảo đảm các tiêu chí như yêu thích dân ca Quan họ; có đơn tự nguyện xin gia nhập... Sau đó, tùy theo chừng mực để hội xem xét kết nạp, có thể là hội viên chính thức, hội viên liên kết hoặc hội viên danh dự. Hiện nay, hội đã thu hút hơn 1.000 hội viên các độ tuổi, các địa phương khác nhau. 

PV: Hoạt động của Hội những người yêu dân ca Quan họ Bắc Ninh có gì khác với các CLB Quan họ trên địa bàn tỉnh hiện nay?

Ông Nguyễn Hữu Trọng: Hội sẽ làm những gì mà ở các CLB chưa làm được như: Củng cố các làng kết chạ. Phát triển hình thức “nhà chứa Quan họ” qua việc đề nghị các thôn dành một khu vực trong Nhà văn hóa thôn để sinh hoạt và truyền dạy Quan họ; thành lập quỹ gìn giữ bảo tồn các nghệ nhân Quan họ… Đặc biệt là gắn kết cộng đồng, cùng nhau góp sức xây dựng các công trình nghiên cứu, bảo tồn và phát triển Di sản văn hóa Quan họ… Xin khẳng định thêm rằng, trước khi thành lập Hội những người yêu dân ca Quan họ Bắc Ninh, Ban vận động cũng đã có nhiều hoạt động thiết thực như: Phối hợp thành lập đội Quan họ xung kích, trong đó đã tuyển chọn một số học sinh mới tốt nghiệp Trường Trung cấp Văn hóa nghệ thuật tỉnh và các trường nghệ thuật khác để bồi dưỡng thành hạt nhân trong hoạt động văn hóa, văn nghệ xung kích. Đưa một số nghệ nhân Quan họ của các làng đi nghỉ dưỡng tại Ba Vì (Hà Nội). Ban vận động cũng liên lạc với Ban đại diện Việt kiều thuộc các châu Á, Âu, Úc, Bắc Mỹ để tuyên truyền, vận động phát triển hội viên…

PV: Để góp phần bảo tồn và phát huy giá trị của Di sản dân ca Quan họ Bắc Ninh, Hội đề ra chương trình hành động như thế nào?

Ông Nguyễn Hữu Trọng: Trước mắt, sẽ củng cố bộ máy của hội và thành lập các đơn vị có trách nhiệm củng cố bảo tồn Quan họ. Lựa chọn những hội viên có khả năng, năng khiếu hát Quan họ để thành lập Đoàn Quan họ và hình thành trung tâm hoạt động biểu diễn trực thuộc hội vừa biểu diễn, vừa đào tạo Quan họ. Hình thành các trung tâm nghiên cứu, trung tâm hợp tác Quốc tế nhằm phát triển giá trị văn hóa Quan họ. Về lâu dài, có kế hoạch lựa chọn, giúp đỡ hội viên mới; phối hợp tổ chức giao lưu giới thiệu Quan họ, mở hội thi hát tại các làng Quan họ, hình thành các tour du lịch về miền Quan họ cho hội viên, du khách có nhu cầu. Phối hợp với các làng Quan họ tổ chức các lễ hội truyền thống theo đúng phong tục và qui định của Nhà nước. Hằng năm tổ chức các đợt nghỉ dưỡng cho các nghệ nhân Quan họ, thông qua việc nghỉ dưỡng mở trại sáng tác, truyền dạy Quan họ cho những người yêu thích… Để thực hiện những vấn đề trên, ngoài sự nỗ lực của các thành viên Ban Chấp hành, hội viên thì rất cần sự quan tâm, phối hợp và tạo điều kiện của các cấp, các ngành và sự chung tay vào cuộc của xã hội để cùng chung sức bảo tồn, phát huy giá trị to lớn của dân ca Quan họ Bắc Ninh.

PV: Xin trân trọng cảm ơn ông!

Lê Đại-Trần Thảo (thực hiện)