Cùng hành động để chấm dứt bệnh Lao

Bệnh Lao vẫn là “kẻ giết người hàng đầu” trong các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm trên thế giới. Cứ mỗi ngày, lại có thêm 4.500 người chết bởi bệnh Lao và gần 30.000 người mắc bệnh. Những nỗ lực toàn cầu để chống lại bệnh Lao đã cứu sống khoảng 54 triệu người kể từ năm 2000 và giúp giảm tỷ lệ tử vong do Lao xuống còn 42%.

Tuy nhiên, bệnh Lao vẫn là nguyên nhân gây tử vong đứng hàng thứ 2 trong các bệnh nhiễm trùng, với khoảng 1,6 triệu người tử vong do Lao hằng năm trên toàn cầu.

Phát thuốc điều trị ngoại trú cho bệnh nhân Lao tại Bệnh viện Phổi tỉnh.

Để thúc đẩy các quốc gia đạt được mục tiêu trong cuộc chiến với bệnh Lao, nguyên thủ các quốc gia đã cùng nhau đưa ra cam kết mạnh mẽ để chấm dứt bệnh Lao tại Hội nghị cấp cao đầu tiên của Liên Hiệp Quốc vào tháng 9 năm 2018. Ngày Thế giới phòng, chống lao 24-3 năm nay là cơ hội cho tất cả mọi người chung tay giúp sức, nâng cao nhận thức về bệnh lao, đồng thời kêu gọi sự quan tâm, hành động của các cấp chính quyền, các ngành chức năng. Hãy giữ vững niềm tin, cùng sát cánh bên nhau để chiến thắng bệnh Lao.
Chủ đề của Ngày Thế giới phòng, chống Lao năm 2019 - “It’s time!” -“Đã đến lúc cùng hành động để chấm dứt bệnh Lao” - nhấn mạnh vào sự cấp bách trong việc hành động, thực hiện các cam kết của các nhà lãnh đạo toàn cầu nhằm: Mở rộng quy mô tiếp cận phòng ngừa và điều trị bệnh Lao; tiếp tục xây dựng trách nhiệm giải trình; bảo đảm nguồn lực tài chính đầy đủ và bền vững bao gồm cả cho nghiên cứu; chấm dứt sự kỳ thị, phân biệt đối xử với người bệnh; thúc đẩy hành động nhân quyền, lấy người bệnh làm trung tâm.
Ngày Thế giới Phòng, chống Lao năm nay, Tổ chức Y tế thế giới kêu gọi các cấp chính quyền, cộng đồng bị ảnh hưởng, các tổ chức xã hội dân sự, các nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe và các đối tác trong nước và quốc tế cùng hành động theo biểu ngữ “Tìm kiếm, điều trị cho tất cả bệnh nhân Lao” để không ai bị bỏ lại phía sau.
Việt Nam hiện vẫn nằm trong 30 quốc gia có gánh nặng bệnh Lao cao nhất thế giới, đứng thứ 16 về số người mắc Lao cao và đứng thứ 15 gánh nặng Lao kháng đa thuốc. Trong đó, 64% bệnh nhân Lao thường và 98% bệnh nhân Lao kháng thuốc phải chịu gánh nặng chi phí thảm họa, tức là phải tiêu tốn hơn 20% thu nhập của cả hộ gia đình trong một năm do mắc Lao. Có tới 70% người mắc Lao ở trong độ tuổi lao động. Vì vậy, Lao thực sự là một vấn đề ảnh hưởng đến kinh tế từng gia đình nói riêng và đất nước nói chung. Đầu tư cho chấm dứt bệnh Lao là đầu tư cho phát triển bền vững.
Theo báo cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), năm 2017, Việt Nam có khoảng 124.000 người mắc Lao mới. Chương trình Chống Lao Quốc gia đã phát hiện được khoảng hơn 100.000 người mắc Lao, còn lại hơn 20.000 người chưa được phát hiện trong cộng đồng. Số người chết do Lao năm 2017 ở Việt Nam khoảng 12.000 người, cao hơn nhiều so với con số tử vong do TNGT. So với năm 2015, số mắc giảm được 4.000 và số chết đã giảm được 4.000. Lao đa kháng thuốc ước tính có 4.900 người, con số này cũng giảm đi rõ rệt so với năm 2015 (ước tính 2015 là 5.200). Lao đồng nhiễm HIV ngày càng giảm từ 7% đã xuống 3% trong số bệnh nhân Lao được phát hiện. 
Việt Nam được đánh giá là nước mở đường và mô hình thành công triển khai chiến lược chấm dứt bệnh Lao toàn cầu. Tổ chức Y tế thế giới nhận định Việt Nam đang trên con đường chấm dứt bệnh Lao. Chúng ta đã hội tụ gần đủ các yếu tố để chấm dứt bệnh Lao vào năm 2030.
Trong 10 năm qua, theo nghiên cứu điều tra toàn quốc và các nghiên cứu phụ trợ, bệnh Lao ở Việt Nam đã giảm được 31%, trung bình 3,8% một năm. Những năm gần đây tốc độ giảm nhanh hơn, nhất là sau khi Thủ tướng Chính phủ ban hành Chiến lược Quốc gia phòng chống Lao đến năm 2020, tầm nhìn 2030. Bên cạnh đó, đến nay chúng ra đã làm chủ được các kỹ thuật phát hiện, chẩn đoán, điều trị với kết quả cao, đã xây dựng được một hệ thống mạng lưới mạnh từ T.Ư đến địa phương. Đây là một kết quả rất đáng mừng, nếu so sánh với nhiều nước trong khu vực và trên thế giới. Điều này cho thấy hướng đi của Việt Nam hoàn toàn đúng và tiếp tục là mô hình điểm cho các nước có gánh nặng bệnh Lao cao triển khai chiến lược chấm dứt bệnh Lao của Tổ chức Y tế Thế giới.
Thách thức lớn nhất của Chương trình chống Lao hiện nay là duy trì bền vững tất cả những điều kiện thuận lợi hiện nay, những thành quả đã đạt được cho đến năm 2030. Thách thức thứ hai vô cùng quan trọng đó là sự vào cuộc và hưởng ứng của cả cộng đồng, chủ động tham gia tìm kiếm dịch vụ khám và điều trị bệnh Lao, vượt qua mọi rào cản từ cả phía người bệnh cũng như thầy thuốc và xã hội.
Chủ đề Ngày Thế giới phòng chống Lao của Việt Nam năm nay là: “Đã đến lúc cùng hành động để chấm dứt bệnh Lao tại Việt Nam vào năm 2030”. Chủ đề muốn nêu rõ định hướng và mục tiêu cụ thể đó là cơ bản chấm dứt bệnh Lao tại Việt Nam vào năm 2030, tức là với dân số 100 triệu thì cả nước chỉ còn 1.000 người mắc Lao 1 năm, trong khi hiện nay hàng năm ước tính Việt Nam vẫn có 124.000 mắc Lao mới.