Dành dành soi bóng

Ngày tôi còn nhỏ, quanh nhà ruộng đồng, ao chuôm rất nhiều nhưng tịnh không thấy bóng dáng các loài hoa. Ngoài những cây bưởi thay áo vào mùa xuân, hoa xoan lơ đãng giao mùa, hoa khế tím ngần quãng hạ- đều là hoa của những loài cây ăn quả chứ tịnh không thấy hoa của các loài “cây nguyên bản”. Không ai nghĩ đến việc trồng trong vườn nhà một khóm hoa. Điều đó dường như lạ lẫm và xa xỉ. Nên một sớm cuối xuân, khi vừa mở cổng, ngó thấy mấy bông hoa trắng muốt xen giữa đám lá xanh mướt bên bờ ao nhà bác cả, tôi đã đứng lặng người một lúc lâu. Tôi không biết đó là hoa gì, chỉ cảm giác vừa được tặng một món quà tinh khôi, ấm áp đầu ngày.

Ngày tôi còn nhỏ, quanh nhà ruộng đồng, ao chuôm rất nhiều nhưng tịnh không thấy bóng dáng các loài hoa. Ngoài những cây bưởi thay áo vào mùa xuân, hoa xoan lơ đãng giao mùa, hoa khế tím ngần quãng hạ- đều là hoa của những loài cây ăn quả chứ tịnh không thấy hoa của các loài “cây nguyên bản”. Không ai nghĩ đến việc trồng trong vườn nhà một khóm hoa. Điều đó dường như lạ lẫm và xa xỉ. Nên một sớm cuối xuân, khi vừa mở cổng, ngó thấy mấy bông hoa trắng muốt xen giữa đám lá xanh mướt bên bờ ao nhà bác cả, tôi đã đứng lặng người một lúc lâu. Tôi không biết đó là hoa gì, chỉ cảm giác vừa được tặng một món quà tinh khôi, ấm áp đầu ngày.
Dù cố lân la, dò hỏi nhưng phải đến mấy hôm sau tôi mới biết tên loài hoa đó. Là hoa dành dành. Sao tên hoa lạ thế? Không ai giải thích được cho tôi, kể cả anh cả nhà bác, người mang cây- xin được từ nhà một người bạn về trồng. Nhưng cũng đâu quan trọng, bởi tôi đã bị hút hồn bởi dáng vẻ như nàng tiên giữa khu vườn dân dã. Nàng tiên ấy còn sở hữu mùi hương thơm đến ngất ngây. Chỉ một cây thôi mà chíu chít những chùm nụ mập mạp và mỗi ngày, lại thêm loạt bông mới bung nở. Góc bờ ao sáng lên như sao xa. Và mùi hương lan trên mặt nước, tỏa khắp khoảnh ao to, tràn sang ao nhỏ, ướp cả đám cỏ dại và lá ổi, lá khế la đà ven bờ như ướp mật.
Tôi muốn giữ khóm hoa ấy cho riêng mình nhưng mùi hương đã loan tin khắp xóm. Các anh chị và lũ trẻ con mỗi lần ra vườn lại thắc mắc mùi hương gì lạ và thơm thế! Dù không muốn sẻ chia, tôi chẳng thể thu hết hương thơm nồng đậm và nức nở đó trong túi áo. Nhưng không thể đừng được mà tiết lộ rằng: tôi là người đầu tiên phát hiện ra cây hoa ấy, là người ngắm những bông hoa đầu tiên hé nở. Tôi thấy mình giống như hoàng tử bé, muốn giữ và bảo vệ bông hồng đặc biệt- duy nhất. Tôi không ngăn mọi người ngắm nghía, hít hà những bông dành dành nhưng vẫn muốn ngầm khẳng định, chúng thuộc về tôi. Cái ý nghĩ trẻ con và ngộ nghĩnh ấy không hiểu xuất phát từ niềm yêu nồng nhiệt hay sự ích kỉ dễ thương. Thật may, điều lo lắng bị sẻ chia của tôi đã không căng thẳng. Vì sau những thắc mắc và ngó nghiêng bất chợt, mọi người cũng dần thờ ơ với nó như thể đó cũng chỉ là cái cây phần đen, cây lộc vừng hay điền thanh đã góp mặt từ năm này sang năm khác ven bờ ao. Chỉ riêng tôi biết, lòng mình giờ đã có một góc thân thương để ngóng nhìn, mong đợi.
Từ khi khóm hoa xuất hiện, buổi sáng, tôi dậy sớm hớm hơn thường lệ, nhẹ nhàng mở cánh cổng gỗ và hướng về phía đó, nhẩm xem có thêm bao nhiêu bông vừa mới nở. Không thể đếm, chỉ thấy cả góc ao sáng bừng trong sương. Những cái cánh dày dặn trắng muốt đung đưa nhẹ nhàng cùng gió như đang khoe nụ cười duyên dáng vẫy chào. Hãy yên tâm ở đó tỏa hương nhé, cả không gian này dành cho bạn đấy. Trưa về, vừa đến ngõ tôi đã háo hức, và khi thoang thoảng mùi hương ấm nồng nơi cánh mũi, lòng bỗng nhẹ nhõm lạ kì!
Có những buổi chiều, khi tha thẩn ngoài bờ ao trảy quả hay vớt bèo cùng các anh chị, tôi chỉ luẩn quẩn bên gốc dành dành. Mặc mọi người rủ rê, thắc mắc; ra ao ngoài này nhiều quả, nhiều bèo hơn, sao cứ ở mãi một chỗ thế? Kệ, tôi khoan thai hít đầy bầu hương mê hoặc, như từng không nỡ rời góc vườn khi mùa hoa bưởi đến, hay đi qua cây cây chanh nào cũng dùng dằng cất bước thật lâu.
Buổi tối, khi cả khu vườn chìm trong màu đen huyền hoặc, tiếng ếch nhái hòa âm râm ran, lấp loáng vài ngôi sao lướt nhẹ trên sóng nước rồi vội tan ra; mùi hương hoa cũng tan ra, thăm thẳm. Mùi hương là tiếng của hoa trò chuyện với bầu bạn xung quanh. Lặng lẽ mà rộn ràng, bí ẩn.
Những loài hoa bấy lâu tôi bắt gặp đều dậy lên thanh âm đồng quê dân dã. Sao loài hoa này vừa gợi nét gì thân thuộc lại kiêu sa. Thứ mùi hương vừa tinh khiết vừa mê hoặc. Sau này mới biết, nó còn có tên gọi: Bạch thiên hương. Thật không hề ngẫu nhiên: bông hoa trắng mang mùi hương của trời, hay mùi hương có thể thấu đến tận trời xanh?
Dẫu vậy tôi vẫn thích gọi nó là dành dành. Nghe thân thương, dễ mến, bâng khuâng!
Khi mùa hoa tàn, quả đậu rồi già đi, bác tôi còn lấy hạt giã ra đồ xôi. Những đĩa xôi dậy lên màu vàng ngà tươi tắn, hấp dẫn lạ lùng. Tôi nhón từng nhúm xôi dẻo bùi, phảng phất đâu đây mùi hương ấm nồng mời gọi. Những hạt xôi óng ả mang theo bao nhiêu là dư vị.
Sau này, tôi gặp thêm bao nhiêu loài hoa khác, cũng thấy dành dành ở rất nhiều nơi, từ góc vườn hay sân chung cư, biệt thự… mùi hương vẫn cứ ngạt ngào không đổi. Nhưng trong lòng tôi, khóm dành dành bên bờ ao ngày thơ bé vẫn là khóm hoa lung linh, tha thiết và đậm đà hương sắc nhất.
Bóng hoa soi mình trên mặt nước, in cả mây trời và rạng rỡ tháng năm!