Dạy nghề thời hội nhập -Thách thức và triển vọng

Đào tạo nghề là một trong những biện pháp quan trọng nhằm nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, đáp ứng yêu cầu công cuộc CNH-HĐH. Bắc Ninh là địa bàn có nhiều khu, cụm CN và doanh nghiệp (trong đó có không ít doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài). Vì vậy, nhu cầu về lao động qua đào tạo khá lớn. Việc huy động tối đa nguồn lực để dạy nghề và có kế hoạch đáp ứng lao động có nghề đang trở thành đòi hỏi thường xuyên và lâu dài.

Theo ông Đinh Văn Duyệt, Trưởng phòng Quản lý dạy nghề (Sở Lao động – Thương binh và Xã hội): “Những năm qua, hệ thống cơ sở dạy nghề trong tỉnh không ngừng được phát triển đa dạng về ngành nghề cũng như về hình thức và đối tượng đào tạo. Từ chỗ chỉ có 7 đơn vị dạy nghề năm 2003, đến nay Bắc Ninh đã có 37 cơ sở dạy nghề. Trong đó bao gồm cả các trường Trung cấp nghề và các Trung tâm dạy nghề ngoài công lập. Cùng với số lượng các ngành nghề đào tạo được mở rộng, quy mô đào tạo ngày càng tăng đã góp phần tích cực nâng cao tỷ lệ lao động đã qua đào tạo. Nhiều mô hình dạy nghề có hiệu quả như dạy nghề cho lao động nông thôn, người tàn tật, cho xuất khẩu lao động… tiếp tục được nhân rộng góp phần thực hiện tốt chủ trương chuyển dich vu seo cơ cấu lao động, cơ cấu kinh tế nông thôn trong toàn tỉnh”.

Chất lượng và hiệu quả đào tạo nghề có nhiều chuyển biến tích cực, từng bước được nâng lên. Học sinh tốt nghiệp ở các cơ sở dạy nghề ngày càng đáp ứng tốt hơn yêu cầu của thị trường lao động. Hàng năm, Sở Lao động – Thương binh và xã hội thường xuyên quan tâm, chỉ đạo các cơ sở thực hiện tốt các hội thi học sinh giỏi nghề, giáo viên dạy nghề giỏi các cấp. Nhiều năm trở lại đây, trong các kỳ thi cấp quốc gia, Bắc Ninh luôn đạt kết quả khá. Chất lượng đào tạo nghề được nâng lên do các điều kiện dạy nghề từng bước được bảo đảm. Số giáo viên dạy nghề của tỉnh ngày càng được tăng cường về số lượng và nâng cao về chất lượng. Ông Duyệt cho rằng, việc tăng cường cơ sở vật chất cũng như nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên tại các cơ sở dạy nghề hiện nay nhằm tiếp cận với các trang, thiết bị công nghệ tiên tiến là một xu thế tất yếu. Trong những năm tới đây, cùng với xu hướng thâm nhập sâu rộng vào thị trường Việt Nam, các nhà đầu tư giáo dục nước ngoài sẽ đặc biệt quan tâm đến thị trường cung cấp dịch vụ đào tạo nghề bên cạnh các trường trong hệ thống giáo dục phổ thông và đại học. Điều này đồng nghĩa với cơ hội lựa chọn đối với người học được mở rộng. Song đi liền với nó là những thách thức không nhỏ đặt ra đối với các cơ sở dạy nghề ở Việt Nam. Cũng giống như các doanh nghiệp, nếu các trường dạy nghề chậm đổi mới sẽ bị “qua mặt”, “thất thế” ngay trên sân nhà. Để nâng cao khả năng cạnh tranh về dịch vụ đào tạo với các cơ sở của người nước ngoài, các trường dạy nghề cần có những giải pháp đồng bộ để nâng cao chất lượng đào tạo. Từ đổi mới quy trình, xây dựng chương trình đào tạo thích ứng với nhu cầu của thị trường lao động đến nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên, cán bộ quản lý cũng như đầu tư mới các trang thiết bị giảng dạy và phương pháp đào tạo…

Hạn chế nói chung và dễ thấy của lao động Việt Nam hiện nay là ngoại ngữ và tác phong công nghiệp. Đây là lý do chính cản trở lao động Việt Nam tìm được việc làm, chưa kể tới thị trường lao động nước ngoài. Trao đổi về vấn đề này, ông Trương Thế Thử, Hiệu trưởng Trường Trung cấp Nghề Bắc Ninh chia sẻ: “Hàng năm, nhà trường tuyển sinh một số lượng khá đông đảo các em trong độ tuổi hoàn thành cấp học THCS. Trúng tuyển vào trường, các em sẽ vừa tham gia học nghề song song với tiếp tục theo học văn hoá. Với đặc thù sinh lý ở lứa tuổi này, chưa kể đến chất lượng đào tạo nghề, thì việc quản lý các em đã là một khó khăn không nhỏ”.

Để có nguồn nhân lực chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu CNH – HĐH, việc xây dựng, phát triển một hệ thống đào tạo nghề có khả năng cung cấp đội ngũ nhân lực có trình độ cần thiết, thích ứng nhanh với những biến đổi của môi trường toàn cầu hoá ngày càng cao là yếu tố đặc biệt quan trọng. Những năm qua, cùng với tích cực triển khai thực hiện tốt các chủ trương đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của nhà nước về dạy nghề, Sở LĐTB và Xã hội đã tích cực tham mưu cho việc xây dựng và phê duyệt nhiều đề án quan trọng: Quy hoạch phát triển mạng lưới cơ sở dạy nghề; phát triển nguồn nhân lực; hỗ trợ dạy nghề ngắn hạn cho nông dân… nhằm nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước trong công tác đào tạo nghề. Mạng lưới dạy nghề được không ngừng đổi mới và nâng tầm. Từ hệ thống dạy nghề ở trình độ thấp, đến nay Bắc Ninh đã có hệ thống đào tạo nghề với ba cấp trình độ đào tạo. Công tác đào tạo nghề bước đầu đã có sự gắn kết giữa nhà trường và doanh nghiệp. Các hoạt động hợp tác liên kết đào tạo, nghiên cứu, xây dựng chương trình đào tạo đáp ứng nhu cầu ngày càng tiến bộ về khoa học kỹ thuật được đẩy mạnh; hoạt động liên kết giữa các cơ sở dạy nghề cũng như với các trường Đại học; Cao đẳng được tăng cường. Với nhiều nỗ lực đồng bộ và quyết tâm cao, mạng lưới dạy nghề của Bắc Ninh đang đứng trước cơ hội và kỳ vọng xứng tầm một bộ phận quan trọng đào tạo nguồn nhân lực cho hội nhập kinh tế quốc tế sâu rộng.

Trịnh Cường