Dòng họ Nguyễn Văn - Điểm sáng trong phong trào khuyến học

Từ lâu, dòng họ Nguyễn Văn khu Hòa Đình, phường Võ Cường, thành phố Bắc Ninh được nhiều người biết đến là một dòng họ nổi tiếng hiếu học. Mọi thành viên trong gia tộc dù làm gì, ở đâu đều quan tâm đến công tác khuyến học, khuyến tài của dòng họ…

Nguyễn Văn là một gia tộc lớn và sớm đến sinh cơ lập nghiệp trên mảnh đất Hòa Đình (xưa gọi là trang Lồi Đình, phủ Từ Sơn, đạo Kinh Bắc). Tính đến nay, gia tộc Nguyễn Văn đã có lịch sử trên dưới 500 năm với 4 chi, 15 đời con cháu. Tổ đường thờ cúng tổ tiên của gia tộc đã được xây dựng tại khu Hòa Đình cách đây hơn 100 năm. Ông Nguyễn Văn Phúc, Trưởng Ban khuyến học gia tộc Nguyễn Văn cho biết: Họ Nguyễn Văn hiện có gần 220 hộ gia đình với trên 800 nhân khẩu. Trong đó, khoảng 80% sinh sống bằng nghề nông truyền thống, số còn lại là buôn bán, kinh doanh nhỏ lẻ. Cuộc sống thường nhật tuy còn nhiều khó khăn song vì tương lai của thế hệ đi sau nên các gia đình trong gia tộc Nguyễn Văn đã luôn động viên, nêu cao tinh thần hiếu học của dòng họ, cùng cố gắng tạo điều kiện thuận lợi để con em được học hành đầy đủ.

Ngược dòng thời gian, Gia phả của dòng họ Nguyễn Văn còn ghi lại truyền thống đoàn kết, tương thân, tương ái và đặc biệt là truyền thống khoa bảng, hiếu học của nhiều thế hệ. Kế thừa và phát huy truyền thống tốt đẹp đó, trên cơ sở nhận thức rõ ý nghĩa của việc xây dựng xã hội học tập, dòng họ, gia đình học tập, nhiều năm qua, công tác khuyến học, khuyến tài của gia tộc Nguyễn Văn khu Hòa Đình đã được quan tâm, thực hiện có hiệu quả. Với quan điểm: “Khuyến học, khuyến tài là nhằm động viên con cháu trong dòng họ tích cực học tập; góp phần tạo dựng một thế hệ trẻ có đức, có tài để phục vụ cho sự phát triển của gia đình, quê hương, đất nước”, ngay từ năm 2000, gia tộc Nguyễn Văn đã tổ chức ra Ban khuyến học với 7 thành viên, gồm đại diện của 4 chi và một số cụ cao tuổi, các thầy giáo, cô giáo đã nghỉ hưu và có uy tín trong dòng họ. Ban Tổ chức gia tộc Nguyễn Văn đã xây dựng Quy ước và thông qua đại diện các gia đình. Theo đó, Quy ước nhấn mạnh: “Các thành viên trong gia tộc có nghĩa vụ và trách nhiệm hàng năm đóng góp vào quỹ khuyến học; hàng năm tổ chức tuyên dương và khen thưởng cho các cháu bảo vệ thành công học vị thạc sỹ, tiến sỹ, học hàm phó giáo sư, giáo sư và các cháu đạt danh hiệu học sinh giỏi, trúng tuyển vào cao đẳng, đại học”. Quy ước này được photo gửi đến từng gia đình và in khổ lớn, treo trang trọng tại Tổ đường của dòng họ.

Tìm hiểu được biết, để phong trào khuyến học, khuyến tài của dòng họ phát triển, Ban khuyến học xây dựng quy chế hoạt động. Con cháu đến tuổi đi học đều được đến trường, mỗi gia đình phải quan tâm chăm lo cho con cháu mình từ việc học hành đến giáo dục đạo đức, nhân cách sống cho trẻ. Trong các buổi sinh hoạt tập trung tại Từ đường, Ban khuyến học đã tích cực tuyên truyền về ý nghĩa thiết thực của công tác khuyến học, trách nhiệm của các thành viên đối với hoạt động khuyến học, khuyến tài của gia tộc. Thực hiện Cuộc vận động xây dựng gia đình học tập, dòng họ học tập do Hội Khuyến học tỉnh phối hợp với Sở GD&ĐT phát động, Ban khuyến học gia tộc Nguyễn Văn còn xây dựng Quy chế học tập ngoài nhà trường và phổ biến đến mọi gia đình.

Gia tộc Nguyễn Văn, khu Hòa Đình tổ chức Lễ tuyên dương tiến sỹ, thạc sỹ và trao thưởng cho các cháu học sinh giỏi năm học 2015 - 2016.

Ban khuyến học đặc biệt quan tâm xây dựng Quỹ khuyến học. Theo quy định, hàng năm, mỗi thành viên trong dòng họ tham gia đóng góp từ 10.000 đồng/người/năm. Ngoài ra, Ban còn tiếp nhận tinh thần tự nguyện ủng hộ quỹ của các gia đình và cá nhân hảo tâm nên mỗi năm quỹ được bổ sung 10-15 triệu đồng. Từ nguồn Quỹ này, hàng năm vào cuối tháng 8, gia tộc tổ chức Lễ tuyên dương và trao phần thưởng cho các cháu. Đối tượng được tuyên dương, trao thưởng là những cá nhân đạt học hàm giáo sư, phó giáo sư; bảo vệ thành công học vị thạc sỹ, tiến sỹ; thi đỗ đại học, cao đẳng và các cháu học sinh giỏi các cấp. Mức phần thưởng được quy định rõ ràng: Đạt học hàm gió sư, phó giáo sư là 800.000 đồng; tiến sỹ, thạc sỹ là 500.000 đồng; đỗ đại học là 300.000 đồng; đỗ cao đẳng là 200.000; học sinh giỏi cấp THPT là 150.000 đồng… Các cháu đạt danh hiệu trong kỳ thi học sinh giỏi các cấp được nhận thêm phần thưởng có giá trị tương đương theo từng cấp học. Các cháu đạt các danh hiệu trên đều được tham gia Lễ dâng hương tổ tiên; được chụp ảnh lưu niệm và lưu giữ tại Tổ đường của dòng họ. Đồng chí Nguyễn Văn Biểu, Chủ tịch Hội Khuyến học thành phố Bắc Ninh cho biết: “Phát huy tốt tinh thần trách nhiệm ở mỗi gia đình và ở từng thành viên, hoạt động khuyến học, khuyến tài của gia tộc Nguyễn Văn khu Hòa Đình đã thu được nhiều kết quả tích cực; thực sự là điểm sáng trong công tác khuyến học của địa phương”.

Nhờ làm tốt công tác khuyến học, khuyến tài nên truyền thống hiếu học bao đời nay của gia tộc Nguyễn Văn đã luôn được phát huy; thành tích học tập của con cháu trong dòng họ ngày một tăng. Hiện nay, gia tộc Nguyễn Văn đã có 3 cá nhân phán đấu đạt học vị tiến sỹ, 8 cá nhân đạt học vị thạc sỹ; gần 100 người có trình độ đại học… Chỉ tính riêng trong giai đoạn 5 năm gần đây, gia tộc Nguyễn Văn đã có 230 cháu được Ban khuyến học tuyên dương, khen thưởng với tổng số tiền trị giá hàng chục triệu đồng.

Chia sẻ về những hoạt động khuyến học của dòng họ, ông Nguyễn Văn Phúc, Trưởng Ban khuyến học gia tộc Nguyễn Văn cho biết: “Gia tộc Nguyễn Văn luôn chú trọng công tác khuyến học, khuyến tài, mong muốn con cháu chú tâm tới việc học hành để sau này có cuộc sống tốt hơn. Thời gian tới, dòng họ tiếp tục tổ chức nhiều hoạt động khuyến học hơn nữa, nhằm tạo sức lan tỏa rộng rãi không chỉ trong dòng họ mà ở cả cộng đồng dân cư”.

Từ những việc làm thiết thực trong công tác khuyến học, khuyến tài, Ban khuyến học gia tộc Nguyễn Văn khu Hòa Đình đã được Hội Khuyến học tỉnh, Trung ương Hội Khuyến học Việt Nam khen thưởng.

Tạ Quang Đạo

Khoa Công tác đảng, công tác chính trị - Trường Đại học Chính trị, Bộ Quốc phòng-P. Vệ An - TP. Bắc Ninh - T. Bắc Ninh