Dùng AI để lừa tiền

“Tưởng khôn ngoan thế nào cơ mà vẫn bị lừa”. Bác Hinh vừa đi vừa lẩm bẩm.

Thấy thế, ông Hải hàng xóm gọi giật giọng: Lại có chuyện gì thế bác Hinh, vào nhà ngồi làm chén trà tôi vừa pha!
Thì là chuyện của thằng Minh nhà tôi, nó vừa bị lừa mất tiền. Suốt ngày vuốt vuốt cái điện thoại thông minh tưởng biết hết mánh khóe của bọn lừa đảo rồi, thế mà vẫn bị dính bẫy. Bác Hinh ngồi xuống nhấp chén trà rồi kể lại chuyện cho ông  Hải.
Thằng Minh trò chuyện với bạn qua Facebook Messenger. Nhưng sau khi bạn đã chào và kết thúc câu chuyện lại đột nhiên nhắn tin hỏi “còn tiền trong tài khoản không cho tôi mượn 30 triệu” và đề nghị chuyển tiền vào một tài khoản ngân hàng. Nó bảo với tôi là: Dù tên tài khoản trùng khớp với tên bạn, nhưng con vẫn nghi ngờ và yêu cầu gọi video để xác thực. Bạn đồng ý ngay nhưng cuộc gọi chỉ kéo dài vài giây do “mạng chập chờn”. Do đã thấy mặt bạn mình trong cuộc gọi video, giọng nói cũng đúng nên chuyển tiền. Sau khi chuyển thành công mới biết bị mắc bẫy.
Giới trẻ tinh thông công nghệ thế mà sao vẫn còn bị lừa kiểu ấy nhỉ? bác Hải băn khoăn.
Ngang qua nghe cuộc trò chuyện này, Hương - đang làm ở ngân hàng giải thích thắc mắc của bác Hải: Dù cho có hiểu biết về công nghệ nhưng do mức độ phức tạp, tinh vi của các kịch bản lừa đảo khi kết hợp giữa Deepfake và ChatGPT (công cụ của trí tuệ nhân tạo-AI) khiến việc nhận diện lừa đảo khó khăn hơn rất nhiều. Chúng cháu làm ở ngân hàng gặp nhiều khách hàng đến thông báo về việc mất tiền kiểu dạng như thế này nhưng cũng không làm gì được.
Anh Minh không phải là trường hợp cá biệt. Có nhiều người đã trở thành nạn nhân của các cuộc lừa đảo tài chính sử dụng AI. Chúng sử dụng AI để tạo sẵn một đoạn video giả mạo gương mặt và giọng nói của chủ tài khoản Facebook, khi được yêu cầu gọi điện video để chứng thực, chúng đồng ý nhận cuộc gọi nhưng sau đó nhanh chóng ngắt kết nối để tránh bị phát hiện.
Hương giải thích: Deepfake có thể tạo ra các sản phẩm công nghệ âm thanh, hình ảnh và video làm giả đối tượng ngoài đời thực với độ chính xác rất cao. Không chỉ làm giả giọng nói, nó còn tinh vi đến mức có thể tạo ra những “người bạn ảo”. Thông qua trò chuyện kẻ xấu đã kiểm soát được tài khoản Facebook nhưng không lập tức chiếm đoạt hoàn toàn mà âm thầm theo dõi, chờ cơ hội để hỏi vay tiền bạn bè, người thân của họ. Không chỉ lừa tiền, những video giả mạo chính trị gia, doanh nhân để bôi nhọ danh tiếng hoặc gây rối loạn thông tin trên diện rộng cũng diễn ra khá phổ biến.
Hương cũng đưa thêm thông tin: Cơ quan Cảnh sát châu Âu (Europol) đã gióng hồi chuông cảnh báo về nguy cơ sử dụng sản phẩm AI vào các âm mưu lừa đảo qua thư, giả mạo thông tin, cho rằng các sản phẩm công nghệ này giống như “con dao hai lưỡi” khi khơi mào một cuộc chiến cam go mới giữa các đối tượng tội phạm công nghệ cao và lực lượng bảo vệ an ninh mạng. Gần đây, không ít đối tượng tội phạm đã sử dụng Deepfake để lừa đảo. Các chuyên gia an ninh mạng cảnh báo tin tặc đang sử dụng ứng dụng trò chuyện Chat GPT để tạo ra các email lừa đảo “thật” đến mức ngay cả những nhân viên được đào tạo bài bản về bảo mật của một công ty cũng bị mắc bẫy. Thách thức lớn nhất đối diện với công nghệ ngày nay là lừa đảo và tấn công có chủ đích, với mức độ ngày càng phức tạp. Tội phạm mạng đang dùng AI để phát hiện lỗ hổng bảo mật nhanh hơn, tạo nội dung lừa đảo tinh vi hơn để thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản.
Vì vậy, người dùng cần đặc biệt nâng cao cảnh giác, tuyệt đối không chuyển tiền cho người lạ qua điện thoại, mạng xã hội, các trang web có dấu hiệu lừa đảo. Khi có yêu cầu vay, chuyển tiền vào tài khoản qua mạng xã hội, cần thực hiện các phương thức xác thực khác như gọi điện thoại, sử dụng các kênh liên lạc khác để xác nhận.