Gần 30 năm yêu sách, ham đọc

Từ 5, 6 năm nay, hình ảnh một cụ già vóc người tầm thước, da dẻ hồng hào đều đặn đạp xe đến mượn sách đã trở nên quen thuộc với cán bộ, nhân viên của Thư viện tỉnh. Đó là cụ Nguyễn Vĩnh Chã, một nhà giáo về hưu gần 30 năm vẫn yêu sách, ham đọc.

Ngôi nhà ngói 5 gian gọn gàng của vợ chồng ông giáo già nằm giản dị trong con ngõ nhỏ ở làng Khả Lễ (Võ Cường, thành phố Bắc Ninh). Trong ngôi nhà ấy, cụ dành một gian nhỏ để lưu giữ những kỷ niệm của đời mình. Hơn 30 năm là giáo viên trường làng, cụ Chã làm việc với phương châm: Đi trước 10 phút và về sau ít nhất 5 phút so với đồng nghiệp; tận tâm với học trò, cụ được nhiều thế hệ học sinh quý mến. Cụ Chã tự hào giới thiệu với chúng tôi những “kỷ vật” trong căn phòng cụ dành riêng để cùng những người bạn già đọc báo và nghe đài. Đó là những tập báo Người cao tuổi phân loại từng năm từ số 1 đến nay; là những tập thơ hoạ lại của các bạn thơ nhân dịp mừng thọ cụ 70 tuổi... Nhưng với tôi, điều thú vị nhất là những cuốn Nhật ký bằng thơ cụ viết từ năm 1949, có cuốn màu mực đã nhoè đi nhưng được chủ nhân giữ gìn rất cẩn thận. Không phải trong phim ảnh mà ngay giữa đời thường, tôi biết vẫn còn những người giữ được cho mình vốn cổ mà những thế hệ sau không dễ gì cảm nhận. Những khẩu hiệu trong đời sống mới hồi ấy “Trai yêu vợ thi đua công tác; Gái thương chồng tích cực tăng gia” giúp chúng tôi hiểu nhiều hơn về một thời kỳ lịch sử của dân tộc. Đã ngoài 80, tai không còn nghe rõ nhưng minh mẫn, cụ hãnh diện khi giới thiệu với tôi bức ảnh cùng các bạn thơ trong Hội thơ Sông Tô (Hà Nội) được chụp với cụ Phạm Văn Đồng năm 1986. Với cụ bức ảnh và bài thơ vị Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng ngày nào tặng Hội thơ vẫn như còn nguyên vẹn, đó cũng là kỷ vật vô giá đối với một con người đã sống qua 2 thế kỷ, chứng kiến biết bao sự đổi thay của quê hương, đất nước. Cụ giáo già Nguyễn Vĩnh Chã là bạn đọc quen thuộc của Thư viện tỉnh, nhưng cụ chỉ mượn sách về đọc chứ ít khi nghiên cứu trong phòng đọc. Cụ bảo, đó là bởi cụ chỉ thích đọc những tác phẩm kinh điển, các tiểu thuyết chương hồi, dã sử hay chính sử. Các loại sách truyện này đều dài, cần có thời gian suy ngẫm. Hơn nữa “ý nghĩa, lối ứng xử trong các tác phẩm này phù hợp với thế hệ già chúng tôi” – cụ Chã tâm sự. Mỗi khi mượn được cuốn sách hay, cụ lại giới thiệu với những người bạn già để cùng trao đổi, tuổi già vì thế dường như đến chậm hơn. Bây giờ, sáng sáng đánh cầu lông ở sân Nhà văn hoá thôn, thi thoảng đi xe đạp chậm cho thư thái, người thầy giáo năm xưa vẫn tự tìm cho mình phương thức đơn giản ấy để giữ gìn sức khoẻ. Cụ cũng cho chúng tôi biết, bí quyết để sống vui, sống khoẻ là không uống rượu, không hút thuốc. Trong khi nhiều bạn trẻ hôm nay vẫn còn thờ ơ với sách thì câu chuyện cụ Nguyễn Vĩnh Chã ham đọc sách xứng đáng là một tấm gương sáng trong phong trào đọc và làm  theo sách báo.