Ghi từ một cuộc thi hát Quan họ

Sau 2 năm Dân ca Quan họ Bắc Ninh được UNESCO công nhận là Di sản Văn hóa Phi vật thể Đại diện của nhân loại, huyện Tiên Du đã tổ chức các hoạt động văn hóa, văn nghệ, đặc biệt là hoạt động gìn giữ và phát triển dân ca Quan họ. Nằm trong đề án Bảo tồn và phát huy giá trị Dân ca Quan họ giai đoạn 2009 - 2014, Hội thi Hát Quan họ huyện Tiên Du lần thứ I được tổ chức đã khẳng định nỗ lực của địa phương trong việc gìn giữ, bảo vệ di sản.

Gần 2 tháng nay, sân khấu Trung tâm giao thương Quốc tế - Chợ Lim (thị trấn Lim) đã trở thành điểm hẹn của những người yêu Quan họ. Với sự tham gia của hơn 250 diễn viên, nhạc công của 12 xã, thị trấn trong huyện và các làng Quan họ gốc đã đem đến hội diễn những tiết mục ca nhạc và đối đáp phục vụ hàng nghìn lượt người. Quy tụ được 14 CLB Quan họ của các xã, thị trấn, CLB Quan họ Người cao tuổi, hội thi là hoạt động văn hóa, văn nghệ truyền thống nhằm tôn vinh và giới thiệu di sản Dân ca Quan họ và những tài năng nghệ thuật của vùng quê Tiên Du, thiết thực bảo tồn và phát huy giá trị của Dân ca Quan họ-Di sản Văn hóa Phi vật thể đại diện của nhân loại.

Ông Nguyễn Duy Khải, trưởng phòng Văn hóa huyện, trưởng BTC cho biết: Để Quan họ trường tồn và lan tỏa, thông qua hội thi giúp các nghệ nhân, các liền anh, liền chị quan họ ở các làng được gặp gỡ, trao đổi, học tập kinh nghiệm trong việc bảo tồn và phát huy giá trị quý giá của dân ca Quan họ… Đồng thời khảo sát, đánh giá thực trạng công tác bảo tồn và phát huy giá trị dân ca Quan họ trong các CLB Quan họ, các làng Quan họ gốc, Quan họ thực hành trong toàn huyện. Qua đó tuyển chọn những cặp hát xuất sắc tham gia các cuộc thi hát Quan họ do tỉnh tổ chức.

Sau hàng tháng luyện tập và thi tài, lần đầu tiên hội thi hát Quan họ Tiên Du được tổ chức quy mô lớn đã thu hút, huy động một lực lượng diễn viên không chuyên tham gia đông đảo với nhiều lứa tuổi khác nhau. Từ các bậc cao niên như cụ Kế, cụ Đắc ở Duệ Đông (thị trấn Lim), cụ Kiệm, cụ Mát ở Bái Uyên (Liên Bão)… và hàng trăm diễn viên là các liền anh, liền chị Quan họ, thiếu nhi tham dự.

Nhiều giọng ca hay, nhiều tiết mục xuất sắc được dàn dựng công phu, bố cục có tính nghệ thuật và sáng tạo như múa “Dáng trúc xinh”, “Đi cấy” hay “Giăng thanh gió mát” của Mạnh Hùng (Tân Chi), thổi vào lời hát tình cảm ngọt ngào, tha thiết của đôi lứa yêu nhau làm xao xuyến lòng người như của Thu Hằng (Hoàn Sơn), Duyên An (Phú Lâm), Hương Sao (Phật Tích), Kiên Cường (thị trấn Lim). Hội thi lần này có sự góp mặt của các giọng ca nhí có nhiều triển vọng như Thu Hiền (Tân Chi), Vân Anh (Phú Lâm) và thu hút nhiều thành viên trong gia đình tham gia.

Thu hút đông đảo khán giả hơn cả là vòng thi hát đối đáp. Mặc dù thời tiết khá lạnh, nội dung thi với thời lượng lớn, vẫn nhận được sự ưu ái của người xem. Đặc biệt, khán giả không thể không trầm trồ, thán phục cặp liền chị (là hai mẹ con) Nguyễn Thị Bướm (73 tuổi) và Nguyễn Thị Huệ (48 tuổi) đạt giải Nhất phần thi hát đối đáp, nội dung 150 bài.

Chia sẻ với chúng tôi, chị Nguyễn Thị Huệ cho biết: “Vốn sinh ra ở làng Quan họ gốc Ngang Nội (Hiên Vân), trong gia đình có truyền thống, tôi say mê Quan họ Bắc Ninh từ lâu. Được bố mẹ truyền dạy, tôi hiểu hơn những nét tinh tế riêng có của người Quan họ, hiểu vì sao Quan họ có sức sống mãnh liệt trong lòng người đến thế. Tham dự hội thi chúng tôi có dịp giao lưu, học hỏi, cùng nhau gìn giữ những nét đẹp và bản sắc độc đáo của Quan họ, thu hút ngày càng nhiều khách tham quan, du lịch đến với miền Quan họ.

Là nhạc sỹ với nhiều bài hát viết về miền Quan họ, cũng là người “cầm cân nảy mực”, theo sát các phần thi, nhạc sỹ Đức Miêng nhận xét: Quan họ là một sáng tạo nghệ thuật của người dân Bắc Ninh. Sự tinh tường trong nghệ thuật chơi quan họ là sự đối đáp hoàn chỉnh, là trình độ ca hát “ vang, rền, nền, nảy” đạt tới đỉnh cao của nghệ thuật thi ca và âm nhạc, với sự phô diễn tài năng, phong cách của mỗi làng quan họ, nhưng vẫn tạo nên sự đồng điệu, hòa quện cuốn hút, hấp dẫn lạ kỳ đối với người chơi và người thưởng thức quan họ. Trong hội thi này, đã xuất hiện nhiều giọng ca hay, tiết mục xuất sắc, nhiều cặp hát bài bản, đậm chất Quan họ. Qua hội thi, càng thấy rõ hơn cái vốn Quan họ vẫn được lưu giữ trong cộng đồng và cái vốn ấy vẫn “động” trong đời sống đương đại”.

Hội thi khép lại nhưng để lại nhiều dư âm tốt đẹp, thúc giục, kêu gọi tinh thần học hỏi của các liền anh, liền chị Quan họ, giữa các đơn vị trong huyện… cùng nhau bảo tồn quảng bá văn hóa Quan họ. Qua hội thi, chúng ta càng thấy rõ nội lực mạnh mẽ của phong trào văn nghệ quần chúng ở cơ sở. Việc tổ chức hội thi hôm nay nhằm mục đích khơi dậy trong các tầng lớp nhân dân niềm yêu thích, lòng tự hào của người dân Bắc Ninh đối với dân ca Quan họ, qua đó thúc đẩy phong trào gìn giữ và phát triển dân ca Quan họ trong cộng đồng.

Bài, ảnh: Hải Đường